Ortaokul Öğrencilerinin Laiklik Kavramına İlişkin Metaforik Algılari

Sosyal bilgiler mihver bir ders olduğundan ortaokullarda önemli bir yeri vardır. Bununla beraber sosyal bilgiler, sosyal bilimlerin bilgi üretiminden faydalandığı için kapsam bakımından çeşitlilik göstermektedir. Sosyal bilgiler, sosyal bilimlerin yanında öğrencilerin toplumsal sorumluluk, sosyalleşme, toplumsal ilişkiler gibi unsurlara da önem vermektedir. Bu unsurlar, laiklik kavramı ile doğrudan veya dolaylı olarak birbirleriyle bağlantılıdır. Bu kavram bir ülkenin baştan ayağa siyasi, sosyal, askeri hatta ekonomik olarak neredeyse bütün yapılarını etkilemekte ve şekillendirmektedir. Bu çalışmanın amacı; öğrencilerin, sosyal bilgiler dersi ile edindikleri laiklik kavramını, metafor yolu ile nasıl algıladıklarını ortaya koyarak incelemektir. Bu araştırmada tarama modeli kullanılmış olup, kategorilerin ve temaların belirlenmesinde ise içerik analizinden faydalanılmıştır. Çalışma grubunu, Siirt il merkezinde yer alan iki ortaokulun öğrencileri oluşturmaktadır. Hazırlanmış olan form 155 öğrenciye uygulanmıştır. Örneklemin belirlenmesinde seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme kullanılmıştır. Sonuç olarak, laiklikle ilgili oluşturulan metaforlar, kategoriler ve kategorilerin oranları incelendiğinde; sosyal ve kültürel açıdan %35, siyasi ve idari açıdan %25, dini açıdan %16, hukuki açıdan %13, aitlik açısından %11 olduğu görülmektedir. Oranlara bakıldığında en fazla sosyal- kültürel ile siyasi - idari açıdan ele alındığı, en az ise hukuki ve aitlik açısından ele alındığı görülmektedir. Öğrencilerin laiklik kavramını sosyal- kültürel ve siyasi- idari açıdan yüksek oranda kategorileştirmesi, kavramın tanımı ve yapısı göz önünde bulundurulduğunda olumlu olarak değerlendirilmektedir.

Metaphoric Perceptions of Middle School Students About the Concept of Secularism

Social studies is an important course in middle schools. Social studies, however, varies in scope as social studies benefit from social sciences’ knowledge production. Social studies include social sciences’ topics as well as such topics as social responsibility, socialization, social relations. These topics are directly or indirectly linked to the concept of secularism. The concept of secularism influences and shapes the political, social, military and even economic structures of a given country. The purpose of this study, by way of metaphor, is to examine the concept of secularism that students learn in social studies courses. In this study, the descriptive survey model was used and the content analysis was used in determining the categories and themes. The study group consists of students from two middle schools located in Siirt province center. The prepared forms were applied to 155 students. In determining the sample, convenience sampling was utilized from non-random sampling methods. As a result, when metaphors, categories and category ratios related to secularism are examined and they were found as 35% socially and culturally, 25% politically and administratively, 16% religiously, 13% legally and 11% in the sense of belonging. Considering the ratios, it is seen that they are considered in terms of social and cultural the most and in terms of legal and sense of belonging the least. The categorization of the secularism concept by the students at a high rate socially and culturally and politically and administratively is assessed as positive by considering the definition and structure of the concept.

PDF

___

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (9. Edition), Ankara: Seçkin.
Ünal. F., Özdemir, H., Ünal, M. Evirgen, Ö. F., Dağ, Ö., Kutay, S. (2017). İlköğretim sosyal bilgiler 7 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: MEB.
Ulusoy, K. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler öğretmen adaylarının laiklik kavramının öğretimi ile ilgili görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 40 (185), 300-313. Retrieved April, 26, 2018, from http://dergipark.gov.tr/milliegitim/issue/36199/407104
Saray, M., (2006). Türklerde dini ve kültürel hoşgörü, Atatürk ve laiklik. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 281-326.
Robson, C. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri gerçek dünya araştırması. (Ş. Çınkır & N. Demirkasımoğlu, Trans. Edit.), (2. Edition), Ankara: Anı.
Paker, K. T. & Cesur, S. (2013). Laiklik konusunda ayrışan gruplar ve belirli psiko-sosyal değişkenlerin dış-grup değerlendirmelerinde rolü. Akademik Araştırmalar Dergisi, (57), 51.
Özturalı, İ. M., (1999). Türkiye’de laikliğin serüveni. (2. Edition), İstanbul: Toplumsal Dönüşüm.
Öztaş, F. (2016). Türkiye'de yazılı basının laiklik kavramına bakışı. Journal of Graduate School of Social Sciences, 20(4), 1201-1217.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded source book. (2. Edition), London: Sage.
MEB (2017b). T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 8. sınıf). Ankara. Retrived April, 03, 2018, from http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=355
MEB (2017a). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara. Retrieved April, 03, .2018, from http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
Keser, İ. ve Seyidoğlu, S. (2017), Medrese ve otorite: Siirt Tillo medreseleri örneği, Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi /The Journal Of Turk & Islam World Social Studies, 4 (12), 8-17, Doi Number :http://dx.doi.org/10.16989/TIDSAD.1289
Karakaya, İ., (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri (pp.191-248) Ankara: Anı
Karakaya, F. M., Midilli, A. & Güven, M. N. (2017). İlköğretim sosyal bilgiler 6 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Sevgi.
Kahraman, M. (2008). Avrupa Birliği Ülkelerinde ve Türkiye'de Laiklik/ Secularism in the European Union Countries and Turkey. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9).
Hart, J. G. (2016). Deep secularism, faith, and spirit, International Journal of Philosophical Studies, 24:5, 639-662, DOI: 10.1080/09672559.2016.1249609
Evirgen, Ö. F., Özkan, J., Öztürk, S., Özdural, Z. (2017). Ortaokul sosyal bilgiler 5. sınıf ders kitabı. İstanbul: Bilnet.
Ertan, T. F. (2007). Türkiye Cumhuriyeti Anayasalarında Laiklik. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 39, 409-423.
Dinçkol, B. (2002). Türkiye'de Anayasal Düzen ve Laiklik. Retrieved, June, 02, 2017, from http://acikerisim.ticaret.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11467/130/Bihterin%20Din%C4%93kol.pdf?sequence=1
Grigoriadis, I. N. (2009). Islam and Democratization in Turkey: secularism and trust in a divided society, Democratization, 16:6, 1194-1213, DOI: 10.1080/13510340903271803
Gökdeniz, K. (2016). Din ve vicdan özgürlüğü; Padovalımarsilius'tan modern hukuk devletine kavramın içeriği. Journal of International Social Research, 9(44), 1074-1083.
Gişi, E. (2015). Laiklik kavramının kronolojik evrimi. The Journal of Europe-Middle East Social Science Studies, 1(1).
Çoşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin 'iklim' kavramıyla ilgili zihinsel imgeleri (metaforları). Turkish Studies, 5(3), 919.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem.
Bilgili, A. S. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. Ali S. Bilgili (Ed.). Sosyal Bilgilerin Temelleri (pp.35- 59). Ankara: Pegem.
Başol, S., Yıldırım, T., Koyuncu, M., Yıldız, A., Evirgen, Ö. F. (2017). İlköğretim Türkiye Cumhuriyet inkılap tarihi ve Atatürkçülük 8 öğretmen kılavuz kitabı. Mehmet Saray (Ed.). Ankara: MEB.
Ataş, Ç. (2017). İlköğretim 8. sınıf T.C. inkılâp tarihi ve Atatürkçülük öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Top.
Arthur, J. (2009) Secularisation, secularism and catholic education: understanding the challenges, International Studies in Catholic Education, 1:2, 228-239, DOI: 10.1080/19422530903138226
Albayrak, H. Ş. (2015). Batı ülkelerinde din-devlet ilişkilerindeki alternatif modeller ve Türkiye örneği. Marmara Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Dergisi, 48(488), 185-198.
Akgün, S. K., (2006). Halifeliğin kaldırılması ve laiklik. (2. Edition), İstanbul: Temel.
Akbıyık, Y. (2001). Laiklik. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 181- 192.