Özkan ELMAZ, Serdal DİKMEN, Ümit CİRİT, Hıdır DEMİR

Kıvırcık Koç Kuzularda Çoklu Regresyon Analizi Kullanarak Puberta Öncesi Canlı Ağırlık, Testis Büyüklüğü, ve Testesteron Konsantrasyonuna Göre Puberta Sonrası Üreme Performansının Tahmin Edilmesi

Kıvırcık koç kuzularda puberta öncesi vücut ağırlığı, testis ölçümleri, testesteron hormon konsantrasyonu ile puberta sonrası üreme fonksyonları arasındaki ilişki incelendi. Vücut ağırlığı, testis ölçümleri ve testesteron konsantrasyonu 60. günden 420. güne kadar 20 günde bir alınmıştır. Sperma 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 ve 14. aylarda koç kuzulardan toplanmıştır. Elde edilen veriler best subsets regresyon modeline göre analiz edildi. Vücut ağırlığı çoğunlukla sperma motilitesi ve skrotum çevresi ile ilişkili, testesteron ile birlikte kombine edildiğinde puberta sonrasında testis çapı, sperma hacmi ve sperma konsantrasyonu üzerine çok sıkı bir ilişki belirlenmiştir. Bu araştırmada genel olarak Kıvırcık koçlarda puberta öncesi erken dönemde (80, 100 ve 120. günler) canlı ağırlık, skrotum çevresi, testis uzunluğu ve testesteron özellikleri birbirleriyle kombine edildiğinde puberta sonrası dönemde (220, 240, 260 ve 280. günler) testis çapı özelliğini önemli düzeyde belirlediği tespit edilmiştir. Puberta öncesi yaşta canlı ağırlık ve testesteron ya tek başlarına yada diğer değişkenlerle kombine edildiğinde puberta sonrasında (7, 8, 9, 11 ve 14. aylar) sperma hacmi ile ilişkiliydi. Kıvırcık koç kuzularda puberta öncesi dönemde (özellikle 80-120 günler arası) canlı ağırlık, testis özellikleri ve testesteron hormon özelliklerine göre yapılacak seleksiyon ile puberta sonrası üreme özellikleri arasında önemli bir ilişkinin olduğu sonucuna varılmıştır. Bu özellikler arası ilişkiye bağlı olarak koç kuzularda genç yaşta yapılacak seleksiyon ile koyunculuk işletmelerin hem ekonomik karlılığı hem de seleksiyonda isabet derecesi arttırılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kıvırcık koç kuzular, testis ölçümler, sperma, testesteron, puberta öncesi, puberta sonrası tahmin

Prediction of Postpubertal Reproductive Potential According to Prepubertal Body Weight, Testicular Size, and Testosterone Concentration Using Multiple Regression Analysis in Kıvırcık Ram Lambs

The relationship between the prepubertal body weight, testicular size, testosterone concentration, and postpubertal reproductive function was investigated in Kıvırcık ram lambs. The body weight, testicular size, and testosterone concentration were measured every 20 days between 60 and 420 days of age. Semen was collected from the ram lambs at 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 and 14 months of age. Data obtained were analyzed by best subsets regression model. We determined that body weight, scrotal circumference, testicular length, and testosterone levels in the early prepubertal period (days 80, 100, and 120), when combined with each other, allow the determination of the postpubertal (days 220, 240, 260 and 280) testicular diameter. Body weight and testosterone at prepubertal ages, either alone or in combination with other variables, were related to semen volume at postpubertal ages (at 7, 8, 9, 11, and 14 months of age). It is concluded that there is a significant relation between postpubertal reproduction characteristics and the selection of Kıvırcık ram lambs during the prepubertal period (especially between days 80 and 120) according to body weight, testicular characteristics, and testosterone hormone concentrations. According to the relationship among these characteristics, selection of ram lambs at juvenile ages will improve the effectiveness of the selection and then the economic gain of sheep-breeding operations.

Keywords:

Kıvırcık ram lambs, testicular size, semen, testosterone, prepubertal, postpubertal prediction,

PDF

___

Marco-Jiménez, F., Puchades, S., Gadea, J., Vicente, J.S., Viudes
de-Castro, M.P.: Effect of semen collection method on pre- and
post-thaw Guirra ram spermatozoa. Theriogenology, 2005; 64: 1756-1765.
SAS: Statistical Analysis System Institute, Inc. SAS User’s Guide. SAS Institute, Inc., Cary, NC, 2001.
MacNeil, M.D.: Choice of a prediction equation and the use of the selected equation in subsequent experimentation. J. Anim. Sci., 1983; 57: 1328-1336.
Yarney, T.A., Sanford, L.M.: Pubertal development of ram lambs: physical and endocrinological traits in combination as indices of postpubescent reproductive function. Theriogenology, 1993; 40: 735-744.
Yarney, T.A., Sanford, L.M., Palmer, W.M.: Pubertal development of ram lambs: body weight and testicular size measurements as indexes of postpubertal reproductive function. Can. J. Anim. Sci., 1990; 70: 139-147.
Amann, R.P, Schanbacher, B.D.: Physiology of male reproduction. J. Anim. Sci., 1983; 57 (Suppl. 2): 380-403.
Haynes, N.B., Schanbacher, B.D.: The control of reproductive activity in the ram. In: Haresign, W. Ed. Sheep Production. Butterworths, London, 1983; pp. 431-451.
Köycü, E.: Relationship between the testicle size and reproduction traits in Türkgeldi ram lambs reared in different growing conditions and the effects of these conditions on testicle size. PhD. Thesis. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, 1999.
Lino, B.F.: Output of spermatozoa in rams. 2. Relationship to scrotal circumference, testis weight, and number of spermatozoa in different parts of the urogenital tract. Aust. J. Biol. Sci., 1972; 25: 359-366.
Knight, T.W.: Methods for indirect estimation of testes weight and sperm numbers in Merino and Romney rams. New Zealand J. Agric. Res., 1977; 20: 291-296.
Langford, G.A., Shrestha, J.N.B., Marcus, G.J.: Repeatability of scrotal size and semen quality measurements in rams in a short-day light regime. Anim. Reprod. Sci., 1989; 19: 19-27.
Fernandez-Abella, D., Becu-Villalobos, D., Lacau-Mengido, I.M., Villegas, N., Bentancur, O.: Sperm production, testicular size, serum gonadotropins and testosterone levels in Merino and Corriedale breeds. Reprod. Nutr. Dev., 1999; 39: 617-624.