Ceyhan Nehri, Fırnız Çayı’nda Yaşayan Dağ Alabalığında, Salmo trutta macrostigma Dumeril 1858, Yaş, Büyüme ve Diyet Kompozisyonu

Ceyhan Nehri, F›rn›z Çay›’ndaki Salmo trutta macrostigma’n›n baz› populasyon özelliklerinin tan›mlanmas› amaçlanm›flt›r. Yafl, büyüme, boy-a¤›rl›k iliflkisi ve diyet kompozisyonu May›s 2000 ve fiubat 2001 tarihleri aras›nda incelenmifltir. Elektroflokerle yakalanan 197 adet alabal›kta erkeklerin diflilere oran› 0,67:1,00 ve çatal boylar 8,0-48,5 cm aras›nda de¤iflmifl ve ço¤unlu¤u 11,0- 17,0 cm boy grubunda yer alm›flt›r. Total a¤›rl›klar 7,4-1441,0 g, yafl kompozisyonu ise 0 ile 9 aras›nda de¤iflmifltir. Boy- a¤›rl›k iliflkileri erkeklerde W = 0,0149*FL3,009 (r = 0,994), diflilerde ise W = 0,0163*FL2,971 (r = 0,995) olarak hesaplanm›flt›r. Von Bertalanffy Büyüme parametreleri erkekler için L∞ = 51,00 cm, k = 0,131, t0 = - 1,220, W∞ = 2034,96 g, difliler için ise L∞ =72,75 cm, k = 0,097, t0 = - 0,910, W∞ = 5421,51 g fleklinde hesaplanm›flt›r.‹ncelenen 197 adet alabal›kta kondisyon faktörü 1,13 – 1,85 aras›nda de¤iflmifl ve ayn› yafl grubunda erkek ve difller aras›nda istatistiki aç›dan önemsiz bulunmufltur (P > 0,05). Alabal›klar›n diyetlerinde toplam 15 adet besin çeflidi tesbit edilmifl ve bunlar›n en çok Coleoptera, Trichoptera, Ephemeroptera, Plecoptera, Malacostraca, Diptera, Acarii, Heteroptera, bal›k, bal›k yumurtas› ve bitki tohumu gruplar›na ait olduklar› görülmüfltür. K›smi Önemlilik Indeksine (% IRI) göre 5 besin organizmas› grubunun toplam diyetin % 99 undan fazlas›n› oluflturdu¤u tesbit edilmifltir. En önemli besin organizmalar›; Gammarus sp. (% 43,96), Nemoura sp. (% 18,85), Hydropsychidae (% 13,44), Isoperla sp. (% 12,83) ve cinsi teflhis edilemeyen bir Diptera sp. (% 10,26) dir.

Anahtar Kelimeler:

Salmo trutta macrostigma, yaş, boy, a¤›rl›k, kondisyon, beslenme

Age, Growth and Diet Composition of the Resident Brown Trout, Salmo trutta macrostigma Dumeril 1858, in Fırnız Stream of the River Ceyhan, Turkey

It was aimed to describe some population charactersitics of Salmo trutta macrostigma from Fırnız Stream of the River Ceyhan. The age, growth, length-weight relationship and diet composition were investigated from May 2000 to February 2001. The ratio of male to female of 197 brown trout caught by electroshocker was 0.67:1.00 and their fork lengths varied from 8.0 to 48.5 cm and the majority of them were in the 11.0-17.0 cm length group. Total weights varied from 7.4 to 1441.0 g and age distribution ranged between 0 and 9. The length-weight relationships were estimated as W = 0.0149*FL3.009 (r = 0.994) for males and W = 0.0163*FL2.971 (r = 0.995) for females. The von Bertalanffy growth parameters were estimated as L\infity = 51.00 cm, k = 0.131, t0= - 1.220, W\infity = 2034.96 g for males and L\infity = 72.75 cm, k = 0.097, t0 = - 0.910, W\infity = 5421.51 g for females. The condition factor of 197 brown trout ranged from 1.13 to 1.85 and the differences between females and males in the same age groups were not significant (P > 0.05). A total of 15 prey groups were identified in the diets of brown trout and most abundant were Coleoptera, Trichoptera, Ephemeroptera, Plecoptera, Malacostraca, Diptera, Acarii, Heteroptera, fish, fish eggs and plant seeds. According to the Index of Relative Importance (IRI%), five food items represented more than 99% of the total diet, with the most important being Gammarus sp. (43.96%), Nemoura sp. (18.85%), Hydropsychidae (13.44%), Isoperla sp. (12.83%) and an unidentified Diptera sp. (10.26%).

Keywords:

Salmo trutta macrostigma, age, length, weight, condition, feeding,

PDF

___

Tortonese, E.: The Trouts of Asiatic Turkey. İstanbul Üniv. Fen Fak. Hidrobiol. Enst. Derg., 1954; Seri B2: 1-26. 2. Aras, S.: Çoruh ve Aras havzası alabalıkları üzerinde biyo-ekolojik arafltırmalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 1976; 7: 1-16. 3. Çetinkaya, O.: Çatak Çayı (Dicle Nehri) dağ alabalıklarının (Salmo turtta macrostigma Dumeril, 1858) bazı biyolojik özelliklerinin incelenmesi. İstanbul Univ. Su Ürün. Derg., 1996; 9-13: 111- 122.
Geldiay, R.: Kazdağı silsilesi derelerinde yaflayan alabalık (Salmo trutta L.) populasyonları hakkında. VI. Milli Türk Bioloji Kongresi Tebliğler. 1968; 65-77. 5. Kuru, M.: Dicle-Fırat, Kura-Aras, Van Gölü ve Karadeniz havzası tatlı sularında yaflayan (Pisces) balıkların sistematik ve zoocoğrafik yönden incelenmesi. (Doçentlik Tezi) Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölümü, 1975.
Bardakçı, F., Tanyolaç, J., Akpınar, M.A.: Sivas içsularında yakalanan alabalık (Salmo trutta L., 1766) populasyonlarının morfolojik karflılafltırılması. Turk. J. Zool., 1994; 18: 1-6.
Yüksel, A.Y., Kocaman, E.M.: Tekederesi (Erzurum) suyunda yaflayan dağ alabalıkları (Salmo trutta macrostigma Dumeril, 1858)’nın bazı büyüme özellikleri. III. Doğu Anadolu Su Ürünleri Sempozyumu, Erzurum. 1996; 361-372. 8. Ekingen, G.: Morphological characters of some Turkish trouts. – Fırat Üniv. Vet. Fak. Derg., 1976; 3: 98-104. 9. Balık, S.: Trakya Bölgesi Tatlısu balıklarının bugünkü durumu ve taksonomik revizyonu. TÜBİTAK Temel Bilimler Arafltırma Grubu, Proje No: TBAG-526, p. 73, 1984.
Balık, S.: Systematic and zoogeographic investigations on inland water fishes of the Mediterranean Region of Turkey. Turk. J. Zool., 1988; 12: 156-179.
Alp, A., Kara, C., Büyükçapar, H.M., Bülbül, O.: Tekir ve Fırnız Çayları’nda (Kahramanmarafl) yaflayan balık populasyonları ve biyolojik özellikleri. Kahramanmarafl Sütçü İmam Üniversitesi Arafltırma Fonu Proje Sonuç Raporu. Proje No: 1999/7-1/1, 94 s., 2002.
Alp, A., Kara, C., Büyükçapar, H.M.: Reproductive biology of brown trout, Salmo trutta macrostigma Dumeril, 1858, in a tributary of the Ceyhan River which flows into the East Mediterranean Sea. J. Appl. Ichthyol., 2003; 19: 346-351.
Aras, S., Karaca, O., Yanar, M.: Aras Nehri’nin kaynak kollarından Madrek Deresi’nde yaflayan alabalıkların (Salmo trutta L.) biyoekolojileri üzerine arafltırmalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 1986; 1: 69-77.
Nakipoğlu, H.: Yukarı Karasu Havzası alabalıklarının biyo- ekolojileri üzerine arafltırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı. 1992.
Küçük, F.; Özbafl, M.; Demir, O.: Köprüçayı (Antalya) kaynağındaki Salmo trutta macrostigma populasyonu ve üreme zamanının tesbiti. Süleyman Demirel Üniv. Eğirdir Su Ürün. Fak. Derg., 1995; 4: 99-111.
Yıldırım, A.: Barhal Havzası alabalıklarının (Salmo trutta labrax Pallas 1811) biyoekolojileri üzerine arafltırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su ürünleri Anabilim Dalı. 1991.
Tabak, İ., Aksungur, M., Zengin, M., Yılmaz, C., Aksungur, N., Alkan, A., Zengin, B., Mısır, D.M.: Karadeniz alabalığı (Salmo trutta labrax Pallas, 1811)’nın biyoekolojik özelliklerinin tesbiti ve kültüre alınabilirliğinin arafltıtılması projesi. Sonuç Raporu (TAGEM/HAYSUD/98/12/01/007). Su Ürünleri Merkez Arafltırma Enstitüsü Müdürlüğü, Trabzon. p.194, 2002.
Chugunova, N.I.: Age and growth studies in fish (Trans. from. Russian). Israel Program for Scientific Translations Ltd. p.132, 1959.
Edmondson, W.T.: Freshwater Biology. 2nd ed. John Wiley and Sons, Inc., New York, p.1248, 1959.
Demirsoy, A.: Yaflamın temel kuralları, Omurgasızlar/Böcekler Entomoloji. Hacettepe Üniversitesi yayınları, Cilt 2 Kısım 2 , p. 941, 1990.
Geldiay, R., Balık, S.: Türkiye Tatlısu Balıkları, Ege Ünv. Fen Fak. Kitaplar Serisi No: 97, Ege Ünviversitesi Basımevi, İzmir. 519 s.,1988.
Sparre, P., Venema, S.C.: Introduction to tropical fish stock assessment. FAO Fisheries Technical Paper 306 / 1, Rev. 1, p.376, 1992.
Gayanilo, J.F.C., Sparre, P., Pauly, D.: The FAO-ICLARM stock assessment tools (FISAT) User’s guide. FAO computerized information series: fisheries. ICLARM Contribution 1048, p.126, 1995.
Özdamar, K.: Paket programlar ile istatistiksel veri analizi 1. Kaan Kitabevi 2. Baskı, No: 1, ISBN 975-6787-00-7, 535 s, 1999.
Pinkas, L., Oliphant, M.S., Iverson, L.K.: Food habits of albacore, bluefin tuna, and bonito in California waters. Calif. Dep. Fish. Game. Fish. Bull. 1971; 152: 105.
Pita, C., Gamito, S., Erzini, K.: Feeding habits of the gilthead seabream (Sparus aurata) from the Ria Formosa (southern Portugal) as compared to the black seabream (Spondyliosoma cantharus) and the annular seabream (Diplodus annularis). J. Appl. Ichthyol., 2002; 18: 81-86.
Maitland, P.S., Campbell, R.N.: Freshwater fishes of the British Isles. Harper Collins Publishers, London, Sydney, Toronto, p. 368 p., 1992.
Nikolsky, G.W.: The ecology of fishes. Academic Press, London and New York. p.352, 1963.
Aras, S., Çetinkaya, O., Karatafl, M.: Anadolu alabalığı (Salmo trutta macrostigma Dum., 1858)’nın Türkiye’deki bugünkü durumu. Akdeniz Balıkçılık Kongresi, 9-11 Nisan, İzmir, 605- 613, 1997.
Karatafl, M.: Gürün Gökpınar koflullarında Salmo gairdneri R., 1836 ile Salmo trutta macrostigma D. 1858 in yumurta verimlerinin tesbiti (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Anabilim Dalı., 1990.
Klossa-Kilia, E.: Contribution to the study of the biology of Salmo trutta macrostigma Dumeril, 1858 of Acheloos River. Doctorate Thesis, University of Patras, Patras, Hellas, p. 261, 1990.
Froese, R., Pauly, D., FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org version /2003, 2002.
Lehane, B.M., Walsh, B., Giller, P.S., O’Halloran, J.: The influence of small-scale variation in habitat on winter trout distribution and diet in an afforested catchment. Aquatic Ecol., 2001; 61: 61-71.
Fausch, K.D., Nakano, S., Kitano, S.: Experimentally induced foraging mode shift by sympatric charrs in a Japanese mountain stream. Behav. Ecol., 1997; 8: 414-420.
McLaughlin, R.L., Ferguson, M.M., Noakes, D.L.G.: Adaptative peaks and alternative foraging tactics in brook charr: evidence of short-term divergent selection for sitting – and – waiting and actively searching. Behav. Ecol. Sociobiol., 1999; 45: 386-395.
Forrester, G.E., Chace, J.G., McCarthy, W.: Diel and density- related changes in food consumption and prey selection by brook charr in a New Hampshire stream. Environ. Biol. Fish., 1994; 39: 301-311.
Amundsen, P.A., Bergersen, R., Huru, H., Heggberget, T.G.: Diel feeding rhythms and daily food consumption of juvenile Atlantic salmon in the River Alta, northern Norway. J. Fish Biol., 1999; 54: 58-71.
Lagarrigue, T., Cereghino, R., Lim, P., Reyes-Marchant, P., Chappaz, R., Lavandier, P., Belaud, A.; Diel and seasonal variations in brown trout (Salmo trutta) feeding patterns and relationship with invertebrate drift under natural and hydropeaking conditions in a mountain stream. Aquat. Living Resour., 2002; 15: 129-137.