Extinct endemic fishes of Turkey: Alburnus akili (Gövce) and Pseudophoxinus handlirschi (Kavinne) (Pisces: Cyprinidae)

Bu çalışmada Türkiye’nin endemik içsu balıklarından Alburnus akili (gövce) ve Pseudophoxinus handlirschi (kavinne)’nin yok oluş süreçleri irdelenmiştir. Veriler son 20 yıllık (1990–2010) arazi çalışması, gözlemler ve kaynak araştırmasına dayanmaktadır. Türlerin yok olmasına, Eğirdir ve Beyşehir göllerinin yabancı türlerinden Sander lucioperca’nın pisivor etkisinin en önemli etken olduğu, bu etki sonucu P.handlirschi’nin 1970’li yılların başında, Alburnus akili’nin ise 1985 yılından sonra neslinin tükendiği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

endemik türler, Cyprinidae, Türkiye

Türkiye’nin yok olan endemik balıkları: Alburnus akili (Gövce) ve Pseudophoxinus handlirschi (Kavinne) (Pisces: Cyprinidae)

The extinction process of the endemic inland fishes of Turkey, Alburnus akili (gövce) and Pseudophoxinus handlirschi (kavinne) is studied. The assessment is based on the field studies and observations during the last two decades (1990-2010), along with a survey of the literature. The piscivorous effect of Sander lucioperca introduced into lakes Eğirdir and Beyşehir has been concluded to be the major factor in the disappearance of Pseudophoxinus handlirschi in the early 1970s and of Alburnus akili after 1985.

Keywords:

endemic species, Cyprinidae, Turkey,

PDF

___

Anonymous, 1986. Beyşehir Gölü’nün Limnolojik Özelliklerinin Araştırılması Projesi Sonuç Raporu, T.O.K.B. Isparta İl Müdürlüğü, Isparta.
Akşıray, F. 1961. Bazı Türkiye göllerine aşılanan sudak (Luciopeca lucioperca) balıkları hakkında. İ. Ü. Fen Fak. Hidrobiyoloji Enst. Yayınları, IV:104–113.
Balık, S. 1980. Güney Anadolu Bölgesi içsularında yaşayan tatlısu balıklarının sistematik ve zoocoğrafik yönden araştırılması. Doçentlik tezi, Ege Üniv. Fen Fak., İzmir, 139s.
Balık, İ. 1997. Beyşehir Gölü su ürünlerini geliştirme projesi, balık populasyonlarının araştırılması ve sudak populasyonunun göl balıkçılığı üzerine etkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Eğirdir Arş. Enst. Müd., Eğirdir, Isparta, 93 pp.
Balık, İ. 1999. The feeding features of the pike-perch (Stizostedion lucioperca) population in Lake Beyşehir. Turk. J. Zool., 23: 189-194.
Battalgil, F. 1942. Contribution a la connaissance des poissons des eaux douces de la Turquie. Revue de la Faculte des Sciences de l’Üniversite d’İstanbul, 7: 287-306.
Freyhof, J. and Özuluğ, M. 2009. Pseudophoxinus fahrettini, a new species of spring minnow from Central Anatolia (Teleostei: Cyprinidae). Ichthyol. Explor. Fresh, 20 (4): 325–332.
Campbell, R.N.B. 1992. Food of an introduced population of pikeperch, Stizostedion lucioperca L. in Lake Egirdir, Turkey. Aquac. Fish. Manag., 23: 71-85.
Erdemli, A.Ü. 1982. Beyşehir Gölü Balıkları. Selçuk Üniv. Fen Fak. Dergisi, 2:131-142.
IUCN, 2010. Iucn Red List of Threatened Species (version 2010.4).www.iucnredlist.org (17.03.2011).
Kosswig, C. and Geldiay, R. 1952. Eğirdir Gölü balıkları. balık ve balıkçılık, İst Üniv. Fen Fak. Hidrobiyoloji Arş. Enst. Yayınları, 3(1): 3–14.
Küçük, F. 1998. Isparta ili içsularında yayılış gösteren tatlısu balıklarının sistematik ve ekolojik özellikleri üzerine araştırmalar. Isparta’nın Dünü, Bugünü, Yarını Semp., 16-17 Mayıs, Isparta.
Küçük, F. and İkiz, R. 2004. Fish fauna of streams discharging to Antalya Bay. E.U. J. Fish. Aquat. Sci., 21: 287–294.
Küçük, F. 2006. Appreciation according to scale IUCN of Türkiye endemic freshwater fish. I.proceedings of the national conference on stocking and reservoir management symposium, Antalya-Turkey: 151-159. (in Turkish).
Küçük, F., Sarı, H.M., Demir, O. and Gülle, İ. 2009. Review of the ichthyofaunal changes in Lake Eğirdir between 1915 and 2007. Turk. J. Zool., 33:277-286.
Numann, W. 1958. Anadolu göllerinde limnolojik ve balıkçılık ilmi bakımından araştırmalar ve bu göllerde yaşayan sazanlar hakkında özel bir etüd. İst. Üniv. Fen Fak. Monografi, İstanbul, 7: 114 pp.
Numann, W. 1960. Limnologische untersuchungen einiger Anatolischer seen, Internationale Revue der Gesamte Hydrobiologie, 45: 11-54. doi: 10.1002/iroh.19600450103
Numann, W. 1961. Die Anatolischen seen und ihre fischereiliche bewirtschaftung, zeitschrift für fischerei und deren hilfswissenschaftung, 10(8-10): 773-799.
Van Neer, W., Wildekamp, R.H., Küçük, F., Ünlüsayin, M., Waelkens, M. and Paulissen, E. 2000. Results of the 1996 survey of the fish fauna of the Aksu River and some lakes in Southwestern Anatolia, and the implications for trade at Sagalassos, In: M. Waelkens and L. Loots (Eds.) Sagalassos V. Report on the survey and excavation campaigns of 1996 and 1997, Leuven: 828-842.
Van Neer, W., Wildekamp, R.H., Küçük, F. and Ünlüsayın, M. 2008. The 1997-1999 surveys of the Anatolian fish fauna and their relevance to the interpretation of trade at Sagalassos, In: P. Degryse and M. Waelkens (Eds.), Geo-and Bio-Archeology at Sagalassos and in its Territory, Leuven: 299-323.
Yeğen, V., Balık, S., Bostan, H., Uysal, R. and Bilçen, E. 2006. Recent status of fish fauna in some lakes and dams in lakes region, In: I. proceedings of the national conference on stocking and reservoir management symposium, Antalya-Turkey: 129-139. (in Turkish).