Bu araştırmada sigara fabrikası atıklarının gübre olarak değerlendirilmesi olanakları araştırılmıştır. Test bitkileri olarak kışlık dönemde buğday ve kolza; yazlık dönemde susam ve mısır seçilmiştir. Bu amaçla farklı dozlardaki tütün atığı (0-kontrol, 750, 1500, 2250 ve 3000 kg atık/da) deneme parsellerine ekimden 2 ay önce 5-10 cm derinliğe uygulanarak kısmen ayrışması sağlanmıştır. Ayrıca denemede her test bitkisi için bölgede alışılagelmiş dozda ticari gübrenin uygulandığı mukayese parselleri de yer almıştır. 1986 ilkbahar döneminde yürütülmeye başlanan tarla denemelerinde hasattan sonra mısırın yerine buğday, susamın yerine de kolza ekilerek atıkların sonraki ürün üzerine etkisi de araştırılmıştır. Her bitkiye ait bazı bitkisel özellikler ve tohum verimleri ile ekimden önce ve hasattan sonra her doza ait parsellerden alınan toprak örneklerinde organik madde, bitkilerce alınabilir fosfor ve toplam azot içerikleri saptanmıştır. Ayrıca buğday ve mısır tanelerinde protein, kolzada protein ve yağ, susamda ise yağ analizleri yapılmıştır. Projede gübre olarak kullanılan tütün atıklarından denemeye alınan buğday, mısır, susam ve kolza bitkilerine tütün mozaik virüsünün (TMV) taşınıp taşınmadığı da araştırılmıştır. Tütün atığı uygulamaları sonucu test bitkilerinde yüksek tohum verimi ve protein oranları sağlanmış ve toprak verimliliği artmıştır. Atıkların TMV ile bulaşık olmasına karşın, yetiştirilen bitkilere taşınmadığı saptanmıştır.

In this study, possibilities of using the tobacco wastes as fertilizers, after processing in cigarette industry have been investigated. Wheat and rape seed and sesame and corn were selected as test plants for winter and summer time period, respectively. For this purpose, tobacco wastes in the different rates (0, 750, 1500, 2250 and 3000 kg/da) were applied into soil at 15 cm. depth two months ago before seeding so it provides partly decomposition of the tobacco wastes. Also another plot which is fertilized at the recommended rates for each crop was included into experiment for comparing the effects of tobacco wastes with the conventional fertilization. Also, in order to monitor the effects of preceding crop on the succeding crop, wheat and rape seed were seeded after corn and sesame, respectively. Seed yield and some botanical traits of each crop and also organic matter, available phosphorus and total nitrogen were determined in soil samples, taken from each treatment plots, referring to before seeding and after harvest. Meanwhile, crude protein in wheat and corn, crude protein and oil content in rape seed, and oil content in sesame were determined. It has been, also, investigated whether tobacco mosaic viruses have been transferred from tobacco wastes to test plants. With the application of tobacco wastes seed yields and protein rates in test plants were increased. Although tobacco wastes were contaminated with tobacco mosaic viruses, test plants had not it.