Erkan BOYDAK, Emin Mehmet ÇALIŞKAN, Tahsin SÖGÜT, Elif ERTÜRK, Halis ARIOĞLU

Growth, yield, and Quality of sweet potato (İpomoea batatas (L.) Lam.) cultivars in the southeastern Anatolian and East Mediterranean Regions of Turkey

Özet: Bu çalışma, tatlıpatates bitkisinin Türkiye'nin farklı bölgelerine adaptasyon potansiyelinin belirlenmesi amacıyla 2000 ve 2001 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada farklı kökene sahip dokuz introdüksiyon çeşidi ve iki yerel çeşit, ülkemizin Güneydoğu Anadolu bölgesini temsil eden Diyarbakır ve Şanlıurfa illeri ile Akdeniz bölgesini temsil eden Adana ve Hatay illeri olmak üzere dört farklı lokasyonda denemeye alınmışlardır. Çeşitlerin pir ve depo-kök büyümeleri yetişme dönemi boyunca aylık aralıklarla takip edilmiştir. Yetişme dönemi sonunda yapılan hasatta ise farklı irilik sınıfları ve toplam depo-kök verimleri ile bazı kalite özellikleri tespit edilmiştir. Çeşitlerin pir ve depo kök büyümeleri lokasyon ve yıllara göre değişiklik göstermekle birlikte, tüm çeşitler bütün lokasyonlarda dikimden sonraki 90 ile 120. günler arasında hızlı bir büyüme göstermişlerdir. Çeşitlerde depo-kök oluşumu tüm lokasyonlarda dikimden sonraki 30 ile 60. günler arasında olmuştur. Toplam depo-kök verimi çeşitlere, lokasyonlara ve yıllara bağlı olarak 6.72 1 ile 112.601 ha" arasında değişim göstermiş ve introdüksiyon çeşitleri yerel çeşitlere göre daha yüksek verim vermişlerdir. Denemeye alınan çeşitler, tüm lokasyonlarda kuru madde oranı, alkolde çözülemeyen katılar oranı, protein oranı ve toplam karotenoid içeriği gibi kalite özellikleri açısından önemli farklılıklar göstermişlerdir. Sonuç olarak bu çalışma, tatlıpatatesin Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerine adapte olabileceğini ve bu bölgelerde yüksek verim değerleri elde edilebileceğini göstermiştir.

Tatlı patates çeşitlerinin (İpomoea batatas (L.) Lam.) Türkiye'de Güneydoğu Anadolu ve Doğu Akdeniz bölgelerindeki büyüme, verim ve kaliteleri

Abstract: The study was carried out to determine the adaptation potential of sweet potato crops to different regions of Turkey. The study included 9 introduced genotypes of diverse origin and 2 local genotypes that were tested in 4 locations (Diyarbakır and Şanlıurfa representing the southeastern Anatolia region, and Adana and Hatay representing the Mediterranean region) in 2000 and 2001. Haulm and storage root growth of the cultivars were monitored at monthly intervals. Total and graded storage root yield, and some quality parameters were determined at the final harvest. Although haulm and storage growth varied according to location and year, all cultivars showed rapid growth from the 90th to 120th day after planting (DAP), at all locations. Storage root formation started between the 30th and 60th DAP at all locations. Total storage root yield, according to cultivar, location, and year, varied 1 from 6.72 to 112.60 t ha", and the introduced genotypes produced higher yields than the local genotypes. Cultivars showed significant diversity in quality traits, such as dry matter content, alcohol insoluble solids content, protein content, and total carotenoid content. This study revealed that sweet potato could be adapted to both the Mediterranean and southeastern Anatolia regions of Turkey, and that high yield values could be achieved in these areas.

PDF

___

Bacusmo, J.L., W.W. Collins and A. Jones. 1988. Comparison of methods of determining stability and adaptation of sweet potato. Theor. Appl. Genet. 75: 492-497.
Bhagsari, A.S. 1990. Photosynthetic evaluation of sweet potato germplasm. J. Amer. Soc. Hortic. Sci. 115: 634-639.
Bhagsari, A.S. and D.A. Ashley. 1990. Relationships of photosynthesis and harvest index to sweet potato yield. J. Amer. Soc. Hortic. Sci. 115:288-293.
Caliskan, M.E., E. Ertürk, T. Soğut, E. Boydak and H. Arıoğlu. 2007. -Genotype x environment interaction and stability analysis of sweetpotato (Ipomoea batatas) genotypes. New Zeal. J. Crop Hort. 35: 87-99.
Dahniya, M.T., S.K. Hahn and CO. Oputa. 1985. Effect of shoot removal on shoot and root yields of sweet potato. Exp. Agr. 21: 183-186.
Fpod and Agriculture Organization of the United Nations. 2006. http://apps.fao. org/page/collections?subset=agriculture
K'osambo, L.M., E.E. Carey, A.K. Misra, J. Wilkes and V. Hagenimana. 1998. Influence of age, farming site, and boiling on pro-vitamin A content in sweet potato (Ipomoea batatas (L.) Lam.) storage roots. J. Food Com. and Anal. 11: 305-321.
LaBonte, D.R., D.H. Picha and H.A. Johnson. 2000. Carbohydrate- related changes in sweet potato storage roots during development. J. Amer. Soc. Hortic. Sci. 125: 200-204.
Nwinyi, S.C.O. 1992.Effect of age at shoot removal on tuber and shoot yields at harvest of five sweet potato (Ipomoea batatas (L.) Lam.) cultivars. Field Crop Res. 29: 47-54.
Picha, D.H. 1985. Crude protein, minerals, and total carotenoid in sweet potatoes. J. Food Sci. 50: 1768-1769.
Picha, D.H. 1987. Carbohydrate changes in sweet potatoes during curing and storage. J. Amer. Soc. Hortic. Sci. 112: 89-92.
Purcell, A.E., H.E. Swaisgood and D.T. Pope. 1972. Protein and amino acid content of sweet potato cultivars. J. Amer. Soc. Hortic. Sci. 97: 30-33.
Somda, Z.C. and SJ. Kays. 1990a. Sweet potato canopy architecture: Branching pattern. J. Amer. Soc. Hortic. Sci. 115: 33-38.
Somda, Z.C. and SJ. Kays. 1990b. Sweet potato canopy morphology: leaf distribution. J. Amer. Soc. Hortic. Sci. 115: 39-45.
Teow, C.C., V.D. Truong, R.F. McFeeters, R.L. Thompson, K.V. Pecota and G.C. Yencho. 2007. Antioxidant activities, phenolic and fa- carotene contents of sweet potato genotypes with varying flesh colours. Food Chem. 103: 829-838.
US Department of Agricultural Marketing Service. 1981. United States Standards for Grades of Sweet Potatoes, Washington DC.
Woolfe, J.A. 1992. Sweet potato: An untapped food resource. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
Yamakawa, 0. and M. Yoshimoto. 2002. Sweet potato as food material with physiological functions. Acta Hort. 583: 179-185.