Semih TANGOLAR, Sinan ETİ, Serpil GÖK, Fuat ERGENOĞLU

Çekirdeksiz x çekirdeksiz üzüm melezlemelerinden embriyo kültürü kullanarak bitki elde edilmesi

Bu araştırma embriyo kültürü tekniğinin çekirdeksiz üzüm ıslahında kullanılabilme olanaklarının ortaya konması amacıyla planlanmıştır. Araştırmada Sultani çekirdeksiz, Ergin çekirdeksizi, 3A-261, Perlette, Pembe çekirdeksiz, 2B-S6, Flame Seedless ve King's Ruby çekirdeksiz üzüm çeşitleri kullanılmıştır. Birinci yılda çeşitlerin çiçektozu kalite ve üretim miktarları saptanmıştır. 2. yılda ise Çekirdeksiz x Çekirdeksiz meieziemelerinden embriyo kültürü yoluyla bitki eldesine çalışılmıştır. İncelenen çeşitlerin tamamının tozlayıcı bir çeşitte olması gerektiği kadar çiçek tozu canlılık ve çimlenme kapasitesine sahip olduğu saptanmıştır. Çiçek tozu üretim miktarları ve morfolojik homojenlik değerleri de yeterli düzeyde görülmüştür. Melez kombinasyonlardan embriyo kültürü yoluyla bitki elde edilmesi de başarıyla gerçekleşmiştir. Embriyolardan 2.5 gün (Ergin çekirdeksizi x Perlette) ile 9 gün (Flame Seedless x Flame Seedless) gibi kısa sürede ve %77.1 (Flame Seedless x Perlette)' in üzerinde bir çimlenme saptanmıştır. Çimlenen embriyolardan %0 (Ergin çekirdeksizi x Perlette) - %78.9 (Perlette x Pembe çekirdeksizj'u tam bitkiye dönüşmüştür.

Obtaining plants from seedless x grape crosses using embryo culture

This experiment was planned to research the possibilities of the use of embryo culture on seedless grape breeding. Samples of Sultani çekirdeksiz (Thompson Seedless), Ergin çekirdeksizi, 3A-261, Perlette, Pembe çekirdeksiz, 2B-56, Flame Seedless and King's Ruby seedless grape varieties were used. In the first year of experiment, pollen viability and germination, amount of pollen production and their morphological homogenity levels were determined. In the second year, plants were tried to obtain from seedless x seedless crossess by embryo culture. The results obtained in the experiment showed that all of the varieties had enough pollen viability and germination capacity. In addition, the amount of pollen production and their morphological homojenity levels were sufficient. Plants were obtained succesfully from hybrid combinations by embryo culture. Germination period of embryos were ranged between 2.5 days (Ergin çekirdeksizi x Perlette) and 9 days (Flame seedless x Perlette). The rate of germination was found over 77.1% (in Flame Seedless x Perlette). Percent of whole plant obtained from germinated embryos was zero in Ergin çekirdeksizi x Perlette while 78.9% in Perlette x Pembe çekirdeksiz combinations.

PDF

___

1.Cain, D.W., Emershad R.L., Tarailo, R.E., In-ovulo embryo cultureand seedling development of seeded and seedless grapes (VitisviniferaL.), Vitis 22, 9-14, 1983.
2. Ramming, D.W., The use of embryo culture in fruit breeding,Hortscience 25, 4, 393-398, 1990.
3. Singh, Z., Brar, S.J.S., In vivo development of ovule in seedlessand seeded cultivars of grapes (Vitis viniferaL.)- a particularreference to in ovulo embryo culture, Vitis 31, 77-82, 1992.
4. Spiegel-Roy, P., Sahar, N., Baron, J., Lavi, U., In vitroculture andplant formation from grape cultivars with abortive ovules andseeds., J. Amer. Soc. Hort. Sci., 110, 1, 109-112, 1985.
5. Loomis, N.H., Weinberger, J.H., Interitance studies of seedlessnessin grape, J. Amer. Soc. Hort. Sci., 104, 2, 181-184, 1979.
6. Spiegel-Roy, P., Sahar, N., Baron, Y., Sahar, N., Inheritance ofseedlessness in seeded x seedless progeny of Vitis viniferaL., Vitis29, 79-83, 1990.
7. Striem, M.J., Spiegel-Roy, P., Baron, I., Sahar, N., The degrees ofdevelopment of the seed-coat and the endosperm as separatesubtraits of stenospermocarpic seedlessness in grapes, Vitis 31,149-155, 1992.
8.Barış, C., Gürnil, K.,Üzüm çeflitlerinde (V. viniferaL.)çekirdeksizli¤in kal›t›m›, Bahçe 20, 1-2, 87-100, 1991.
9.Ramming, D.W., Embryo culture. .Moore, J.N. and Janick, J.,(Editors). In methods in fruit breeding, 136-142, 1983.
10. Ramming, D.W., Emershad, R.L., Embryo culture of early-ripeningseeded grape genotypes, HortScience 19, 594. (Abstr.), 1984.
11. Emershad, R.L., Ramming, D.W., In ovulo embryo culture of VitisviniferaL. cv. Thompson Seedless. Amer. J. Bot., 71, 873-877,1984.
12. Barlass, M., Ramming D.W., Davis, H.P., In-ovulo embryoculture-a breeding technique to rescue seedless x seedlesstable grape crosses, Division of Hort. Report 1985-1988, 8-9.CSIRO Australia, 1988.
13. Goldy, R.G., Amborn, U., In vitroculturability of ovules from 10seedless grape clones, Hortscience 22, 5, 952, 1987.
14. Gray, D.J., Fisher, L.C. , Mortensen, J.A., Comparison ofmethodologies for in ovulo embriyo rescue of seedless grapes,Hortscience, 22, 6, 1334-1335, 1987.
15. Tsolova, V., Obtaining plants from crosses of seedless grapevinevarieties by means of in vitroembryo culture, Vitis, 29, 1-4, 1990.
16. Fernandez, G.E., Clark, J.R. , Moore, J.N., Effect of seedcoatmanipulation on the germination stenospermocarpic grapeembryos cultured in ovulo, Hortscience, 26, 9, 1220, 1991.
17. Tangolar, S., Gök, S., Ergenoğlu, F., Çetiner, S., Baz› çekirdeksizüzüm çeflitlerinin embriyo kültüründen yararlan›larak ço¤alt›lmas›,Türk Tar. ve Orm. Dergisi, 22, 1, 87-92, 1998.
18. Norton, J. D., Testing of plum pollen viability with tetrazoliumsalts, Proc. Amer. Soc. Hort. Sci., 89, 132-134, 1966.
19. Heslop-Harrison, J., Heslop-Harrison, Y., Evaluation of pollenviability by enzymatically induced flourescence, intracellularhydrolysis of fluorescein diacetate, Stain Technology, 45, 115-120, 1970
20. Stanley, R. G., Linskens, H. F., Pollen: Biology, BiochemistryManagement. Springer Verlag, Berlin-Heidelberg-New York. 344p., 1974.
21. Eti, S., Çiçek tozu miktar›n› belirlemede kullan›lan pratik biryöntem, Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 5, 4, 49-58, 1990.
22 Anonymous, Grape descriptors, IBPGR Secretariat, Rome, 1983.
23. Sarı, N., Karpuzlarda ›fl›nlanm›fl polen uyart›m›yla haploid bitkieldesi üzerine genotipin ve mevsimin etkisi ile ›fl›nlama yerinegeçebilecek uygulamalar üzerinde çal›flmalar, Çukurova Üniv. FenBilim. Enst. Bahçe Bitkileri AnaBilim dal›, Doktora Tezi, Adana,244 s., 1994.
24. Eti, S., Baz› meyve tür ve çeflitlerinde de¤iflik in vitrotestleryard›m›yla çiçek tozu canl›l›k ve çimlenme yeteneklerininbelirlenmesi. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 6,1, 69-80,1991.
25. Özbek, S., Baba çeflitlerin Çavufl üzümünün meyve vas›flar› üzerinedo¤rudan do¤ruya tesiri (Metaxenie). Ankara Üniv. Ziraat Fak.Y›ll›¤› 23 s., 1951.
26. İştar, İ., Akdeniz Bölgesi ve Bilhassa ‹çel ba¤c›l›¤› ve bu bölgedeyetifltirilen bafll›ca üzüm çeflitlerinin ampelografileri ile ‹çel iliba¤c›l›¤›n›n gelifltirilmesi imkanlar› üzerinde araflt›rmalar. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay.:149, 59-70. Ankara Üniv. Bas›mevi.Ankara., 1959.
27. Nagarajan, C. R., Madhava Rao, V. N., Pollen studies in grapes, S.Indian, Hort. Abstr., 18, 1-17, 1970.
28. Ehlers, H., Untersuchungen zur Ernährungsphysiologie derPollenschläuche. Biologisches Zentralblatt. 70, 432-451, 1951.
29. Eti, S., Stösser, R., Fruchtbarkeit der Mandarinensorte"Clementine" (Citrus reticulataBlanco). I. Pollenqualitat undPollenwachstum. Gartenbauwiss. 53, 4, 160-166, 1988.
30. Oberle, G. D., Goertzen, K. L., A method for evaluating pollenproduction of fruit varieties, Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 59, 263-265, 1952.
31. Eti, S., Döllenme biyolojisi ders notlar› (Bas›lmam›fl), 1992.