Uludağ ( Bursa )'da bulunan apollon kelebeği parnassius apollo ( L.,Lepidoptera papilionidae ) üzerinde biyolojik ve ekolojik araştırmalar
Bu çalışma güzelliği ile Uludağ'ın simgelerinden biri olan Parnasius apollo (L.)'nun Uludağ'daki populasyonunun neslinin tükenmesini önlemek amacıyla yapılmıştır. P.apo/to'nun Uludağ'daki alt türü P.apollo graslini 0berthür,1891 'dir. Çalışmalar Uludağ'da 1993-1995 yıllarında iki farklı alanda ve laboratuvarda 25±1°C sıcaklık, %65±5 orantılı nem ve 16A:8K fotoperiyot koşullarında yürütülmüştür.Bu çalışmada larva populasyonu haftada bir kez yapılan gözlem ve sayımlarla, ergin populasyonu ise Yakalama-lşaretleme-Tekrar Yakalama yöntemi ile ergin uçuş periyodu boyunca incelenmiştir. Sonuç olarak, kışı embriyonal gelişmesini tamamlamış larva olarak yumurta içinde diyapoz halinde geçiren P.apollo 'nun doğal koşullardaki larva, prepupa ve pupa gelişme süreleri sırasıyla 36-45 gün, 7 gün ve 21-35 gün arasında değişmiştir. Doğada dişi ve erkeğin ömrü sırasıyla ve ortalama 14,4±2,4 ve 9,8±4,7 gün olarak bulunmuştur. Bundan başka dişiler doğal koşullarda ortalama 166,3±30,l adet, laboratuvarda ise 149,2±54,9 adet yumurta bırakmışlardır. Uludağ'da yapılan çalışmalarda 1994 yılında birinci ve ikinci alanlarda sırasıyla 812 ergin (%45 dişi) ve 235 ergin (%30 dişi),halbuki 1995 yılında aynı alanlarda yine sırasıyla 621 ergin (%37 dişi) ve 52 ergin (%29 dişi) yakalanmış ve işaretlenmiştir. P.apollo larvalarının Uludağ'daki konukçu bitkileri Sedum album, Sedum pallidum ve erginlerin önemli nektar kaynakları Acantholimon ulicinum, Carduus olympicus ve Daphne oleoideä tir. P.apollo yılda bir döl vermektedir. Larva - pupa parazitoidi olarak Compsilura concinnata saptanmıştır.
İnvestigations on the biology and ecology of the apollo butterfly parnassius apollo ( L.,Lepidoptera papilionidae ) in uludağ Bursa Turkey
This study was carried out to prevent extinction of Parnassius apollo (L.) population which is one of the emblems of Uludağ with its natural beauty the subspecies of P.apollo in Uludağ is P.apollo graslini Oberthür, 1891. In this study conducted at 25±1 C°, 65±5 %R.H. and 16L:8D photoperiod in laboratory conditions as well as in two different areas in Uludağ in 1993-1995 the larval population was observed by weekly counts while the adult population was examined by using the Capture-Mark-Recapture method during the adult flight period. in conclusion, P.apollo overwinters in the egg as a diapausing larva. The larval, prepupal and pupal development duration were 36-45, 7 and 21-35 days, respectively. In nature, the average longevity of females and males were 14,4±2,4 and 9,8±4,7 days, respectively. Besides, females laid an average of 166,3±30,l eggs / female in nature and 149,2±54,9 eggs/female in laboratory. A total of 812 adults (45% females), and 235 adults (30% females) were captured in the first and second area in Uludağ in 1994, respectively, whereas a total of 621 adults (37% females) and 52 adults (29% females) were marked in the same areas in 1995, respectively. In Uludağ, the larval foodplants of P.apollo were Sedum album and Sedum pallidum and the primary nectar sources for adults were Acantholimon ulicinum, Carduus olympicus and Daphne oleoides. There is one generation in a year. Compsilura concinnata Meigen was determined as the larval-pupal parasitoid.
___
- 1. Ehrlich, P.,R., The Structure and Dynamics of Butterfly Populations. The Biology of Butterflies, R.I. Vane-Wrught and P.R. Ackery, Symposium of the Royal Entomological Society of London, 11, Academic Press, London .25-58, 1984.
- 2. Descimon, H., La Conservation des Parnassius en France: Aspets Zoogéographiguies, Ecologique, Démographiques et Génetiques, Rapports d’Etudes de I’OP‹E, Editons OPiE, Volume1. 54 , 1995.
- 3. Portier,P.,La Biologie des Lepidoptères, Encyclopédie Entomologique, Serie A XXIII, Paris (vıe), 373-586,1949.
- 4. Kansu,İ.,A.,Böcek Çevrebilimi (Böcek Ökolojisi) Birey Ökolojisi. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yay.:1045,Ders Kitabı : 302, Ankara, 274, 1993.
- 5. Braconnot, S.,Descimon, H., Vesco; J.,P., La Conservation des Parnassius en France: Etat des Populations de 1990 à 1992 (Lep.,Papilionidae), Alexanor, 18(2), 99-111, 1993
- 6. Ackery,P.,R.,A Guide to the Genera and Species of Parnassiinae (Lepidoptera:Papilionidae), Bulletin of the British Museum (Natural History) Entomology, London , 31,(4) , 71-105, 1975.
- 7. Capdeville, P., Les Races Géographiques de Parnassius apollo, Sciences Nat., Compiegne, 191, 1978.
- 8. Carter, D.,J., Hargreaves, B., Collins Field Guide, Caterpillars of Britain and Europa, Harper Collins Publishers, London , 296,1986.