KURGU DIŞI TİCARİ KİTAPLARIN BİR MATERYAL OLARAK TARİH ÖĞRETİMİNDE KULLANIMI

Bu araştırmanın amacı, kurgu dışı ticari kitapların tarih öğretiminde materyal olarak kullanımının öğrencilerin akademik başarı ve tutumlarına olan etkisini belirlemek ve bu kitapların kullanımına yönelik öğrenci görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırmada karma yöntem desenlerinden açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda yarı deneysel desen kullanılmış, nitel boyutunda ise öğrencilerle odak grup görüşmesi yapılmıştır. Çalışma, Ankara’da bulunan bir devlet okulunun 9. sınıfında öğrenim gören toplam 65 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Uygulama sürecinde toplam 5 hafta (10 ders saati) 9. sınıf Tarih Öğretim Programının Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar ünitesi deney grubunda ders kitabının yanında yardımcı materyal olarak kurgu dışı ticari kitaplar ile kontrol grubunda ise sadece ders kitabı ile işlenmiştir. Araştırmada nicel veriler başarı testi ve tarih dersi tutum ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Nitel veriler ise görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde, betimsel istatistikler, bağımlı ve bağımsız örneklem t-testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre deney ve kontrol gruplarının akademik başarıları arasında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Uygulama sonunda her iki grubun tarih dersine yönelik tutumları orta düzeyde olumlu ve benzer olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgudan hareketle kurgu dışı ticari kitapların öğrencilerin derse yönelik tutumlarında anlamlı bir etki yaratmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Nitel boyutun bulgularında ise deney grubunun büyük bir kısmı derse yönelik tutumlarında kurgu dışı ticari kitapların kullanımının olumlu yönde etkilerine ilişkin görüş bildirdikleri tespit edilmiştir. Bu sonuçlar ışığında tarih öğretiminde bu kitapların derse yönelik tutuma olan etkisi konusunda deneysel sürecin daha uzun süreli tasarlandığı araştırmaların yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tarih Öğretimi, Öğretim Materyali, Kurgu Dışı, Ticari Kitap

USE of NONFICTION TRADE BOOKS as MATERIALS in HISTORY EDUCATION

The objective of this study is to determine the effects of the use of trade nonfiction trade books education materials on the academic success and attitudes of students for the lesson and to find out the opinions of students on the use of such books. Explanatory sequential design among the mixed-method designs was used in the study. During this application, the history course was handled with nonfiction trade books as auxiliary material in addition to the coursebook in the experimental group and only the coursebook in the control group. Descriptive statistics, t-test for dependent and nondependent samples were used for the analysis of quantitative data. The interview form was used for the collection of qualitative data, and the data obtained were analyzed using the descriptive analysis method. In light of the findings obtained from the quantitative and qualitative aspects of the study, it was concluded that use of nonfiction trade books has positive effects on the academic success of students. In the quantitative section of the study, attitudes of experimental and control groups for history lessons were measured, and it was concluded that both groups had medium level positive attitudes for the history lessons, which were similar to each other. In the quantitative section of the study, since the attitude scores of the experimental and control groups for history lessons were close to each other, it was concluded that the nonfiction trade books did not create significant effects on the attitudes of students for the course. In light of the findings obtained in the study, it is recommended that studies designed with longer periods for the investigation of the positive effects of nonfiction trade books in history education particularly on the attitudes of students for lessons should be carried out.

Keywords:

Teaching History, Teaching Material, Nonfiction, Trade Book,

PDF

___

Akkuş, Z. (2007). Tarih öğretiminde edebi ürün kullanımının öğrenci başarısına etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Aktaş, Ö. (2011). ABD’de ticari amaçlarla yayımlanan hikâyelerdeki savaş ve barış teması üzerine bir inceleme. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), s. 165-185.
Altunay Şam, E. (2011). “Şu Çılgın Türkler” Romanının “Kurtuluş Savaşı Bilgisi”ni öğrenmeye etkisi. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 6(4), s. 2555-2568.
Andler, K. (2014). Nonfiction in the classroom: Exciting adventure or perilous journey. Illinois Reading Council Journal. 43(1), pp. 13-22.
Artan, A. (2012). Milli mücadele döneminin işlenişinde “Ateşten Gömlek” romanının kullanılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aşıcı , M., İnce B., Akyol S. (2015). Fen ve teknoloji dersinde bir öğretim materyali olarak bilgilendirici kitapların kullanımı: İlkokul 4. sınıf örneği (Özel Sayı). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 206-222.
Ata, B. (2000). Tarih öğretiminde bir araç olarak tarihi romanlar. Türk Yurdu Dergisi, 153 (154), s. 158-165.
Baer, A. (2012). Pairing books for learning: The union of ınformational and fiction. The History Teacher, 45(2), pp. 283-296.
Beck, I., ve Mckeown, M. (1991). Research directions: Social studies texts are hard to understand: mediating some of the difficulties. Language Arts, 68(6), pp. 482-490.
Cemaloğlu, N. (2003). Öğretimde ders kitaplarının yeri ve önemi. N. Hayta (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu içinde (s. 1-32). Ankara: Nobel.
Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni. Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. S. B. Demir (Ed.), Ankara: Eğiten Kitap.
Çiftçi, T. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi romanların kullanımının öğrencilerin akademik başarısı üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Dilek D., ve Yapıcı, G. (2005) Öykülerle tarih öğretimi yaklaşımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, s. 115-130.Donovan, C. A., & Smolkin, L. B. (2001). Genre and other factors influencing teachers’ book selections for science instruction. Reading Research Quarterly, 36, s. 412-440.
Düzgün, H. (2008). Tarih öğretiminde tarihi romanların yeri (Mehmet Niyazi’nin romanları). Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Edgington, W. D. (1998). The use of children's literature in middle school social studies: what research does and does not show, the clearing house: a journal of educational strategies. Issues and Ideas, 72(2), pp. 121-125.
Erdoğan, N. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler dersi tarih konularının öğretiminde resimlendirilmiş öykülerin tarihsel düşünme becerilerinin gelişimine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Erol, K. (2012). Tarih-edebiyat ilişkisi ve tarihî romanların tarih öğretimine katkısı. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1, s. 59-70.Freeman, E. B., ve Levstik, L. (1988). Recreating the past: historical fiction in the social studies curriculum. The Elementary School Journal, 88(4), pp. 329-337.
Guzzetti, B., Kowalinski, B., ve McGowan, T. (1992). Using a literature-based approach to teaching social studies. Journal of Reading, 36(2), pp. 114-122.
Harvey, S. (2002). Nonfiction inquity: Using real reading and writing to explore the world. Language Arts. 80(1), pp. 12-22.
Jones H. J., Coombs W. T. ve McKinney C. W. (1994). A themed literature unit versus a textbook: A comparison of the effects on content acquisition and attitudes in elementary social studies. Reading Research and Instruction, 34(2), pp. 85-96.
Kablan, Z., Topan, B. ve Erkan, B. (2013). Sınıf içi öğretimde materyal kullanımının etkililik düzeyi: bir meta-analiz çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), s. 1629-1644.
Karabağ, Ş. G. (2014). Tarih eğitimi ve ders kitabı kullanımı, İ.H. Demircioğlu ve İ. Turan, (Ed.) Tarih öğretiminde öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı içinde (s. 39-74). Ankara: Pegem Akademi.
Kaya R., ve M. Demirel, (2008). Lise 3. sınıf öğrencilerinin tarih derslerindeki ilgi alanları (Erzurum örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), s. 163-177.
Keçe, M. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde yararlanılan sınıf içi tarihi roman kullanım tekniklerinin öğrencilerin tarih okuryazarlığı düzeylerine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Keskin, S. (2008). Romanlarla tarih eğitimi ve öğretimi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Kim, C. Y., ve Garcia, J. (1996). Diversity and trade books: Promoting conceptual learning in studies. Social Education, 60(4), pp. 208-211.
Koçak, A. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde Osmanlı Devleti’nin XIX. ve XX. yüzyılların öğretiminde hatıra ve hikâyelerin kullanılması. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
McGowan, T. M., ve A. M. Sutton (1988). Exploring a persistent association: trade books and social studies teaching. Journal of Social Studies Research 12(1), pp. 8-16.
McGowan, T. ve Guzzetti B. (1991). Promoting social studies understanding through literature based ınstruction, The Social Studies, 82(1), pp. 16-21.
McGowan, T., ve Guzzetti, B. (1991). Edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi (A. Doğanay, Çev.). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(11), s. 35-44.
McGrain, M. (2002). A comparison between a trade book and textbook ınstructional approach in a multiage elementary social studies class. Master's Theses. Eastern Michigan University Education and Human Development, Michigan.
McKinney, C. W., ve Jones, H. J., (1993). Effects of children's book and a traditional textbook on fifth grade students' achievement and attitudes toward social studies. Journal of research and Development in Education, 27(1), 56-69.
Moss, B. (1991). Children’s nonfiction trade books: A complement to content area texts. The Reading Teacher, 45(1), pp. 26-32.
Moss, B., Leone, S., ve Dipillo, M. L. (1997). Exploring the literature of fact: linking reading and writing through information trade books. Language Arts, 74(6), pp. 418-429.
Moss, B., ve Hendershot, J. (2002). Exploring sixth graders’ selection of nonfiction trade books. The Reading Teacher, 56(1), pp. 6-17.
Moss, B. (2005). Making a case and a place for effective content area literacy instruction in the elementary grades. The Reading Teacher, 59(1), pp. 46-55.
Öztürk, A. (2002). Tarih öğretiminde tarihi romanların kullanılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Öztürk, İ.H. (2012). Öğretimin planlanmasında öğretmenin rolü ve özerkliği: Ortaöğretim tarih öğretmenlerinin yıllık plan hazırlama ve uygulama örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), s. 271-299.
Palmer, R. G., Stewart, R. A. (1997). Nonfiction trade books in content area instruction: Realities and potential, Journal of Adolescent and Adult Literacy, 40, pp. 630-641.
Paykoç, F. (1991). Tarih öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
Şimşek, A. (2000). İlköğretim sosyal bilgiler dersinin öğretiminde hikâye anlatım yönteminin (storytelling) kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Şimşek, A. (2003) Tarih öğretiminde görsel materyal kullanımı. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Dergisi. 4(1), s. 143-157.
Şimşek, A. (2006a). Tarihsel romanın eğitimsel işlevi. Bilig Dergisi, 37, s. 65-80.
Şimşek, A. (2006b). Bir öğretim materyali olarak tarihsel romana yönelik öğrenci ve öğretmen görüşleri. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 5(4), s. 73-81.
Şimşek, A. (2006c), İlköğretim sosyal bilgiler dersinde tarihsel hikâyeye yönelik öğrenci görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), s. 187-202.
Şimşek, A. (2008). Tarih öğretiminde sorgulamacı yaklaşım çerçevesinde soru sorma becerisi ve lise tarih ders kitaplarının durumu. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), s. 1-15.
Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
Tekeli, İ. (1998). Tarih bilinci ve gençlik karşılaştırmalı Avrupa ve Türkiye araştırması. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Tindall, L. C. (1996). A comparison of teaching social studies using a traditional textbook approach versus using a literature based approach. Master's Theses. Mercer University, Georgia.
Tomlinson, C. M., Tunnell, M. O., ve Richgels, D. J. (1993). The content and writing of history in textbooks and trade books. In M.O. Tunnell ve R. Ammon (Eds.), The story of ourselves: Teaching history through children's literature (pp. 51-62). Portsmouth, NH: Heinemann.
Top, M. (2009). İlköğretim 8. sınıf T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin öğretiminde edebi ürünlerin kullanımının öğrenci başarısı ve tutumuna etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Tucker, C. G. (2013) Instructional approaches in social studies: A comparison of the ımpact on student achievement and attitude. Doctoral Dissertation, Mississippi State University, Mississippi.
Tunnell, M. O., ve Ammon, R. (1996). The story of ourselves: Fostering multiple historical perpectives. Social Education, 60(4), pp. 212-215.
Vacca, T. R., ve Vacca, J. L. (2005). Content area reading: Literacy and learning across the curriculum. Boston: Allyn ve Bacon.
VanSledright, B. A. (1995). How do multiple text resources ınfluence learning to read american history in fifth grade? NRRC ongoing research. GA: NRRC News: A Newsletter of the National Reading Research Center p. 4-5. (ERIC Document Reproduction Service No. ED385832)
Yalın, H. İ. (2002). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel.
Young, T. A. ve Moss B. (2006) Nonfiction in the classroom library: A literacy necessity. Childhood Education, 82(4), pp. 207-212.
Young, T. A., Moss, B., ve Cornwell, L. (2007). The classroom library: A place for nonfiction, nonfiction in its place. Reading Horizons, 48(1), pp. 1-18.