İŞ TATMİNİNİN ÖRGÜTLERDE OLUMLU SOSYAL DAVRANIŞLARA ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Bu çalışmada, çalışanların işlerinden duyduğu içsel ve dışsal tatmin düzeylerinin
örgütlerinde rol içi ve rol ötesi olumlu sosyal davranış sergilemeleri konusunda nasıl bir
etkisinin olduğu araştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Burdur ilinde Mermer, Makarna, İş
Makinaları, Kereste ve Kadayıf üretimi yapmakta olan beş farklı fabrikada çalışanlarla
gerçekleştirilen anket çalışması neticesinde nicel veriler toplanmıştır. Veri toplama sürecince
söz konusu beş fabrikada toplamda 600’den fazla anket dağıtılmıştır. Geri dönüş yapılan 313
anketten eksik ve hatalı olan 49 tanesi analizden çıkarılarak 264 anket üzerinden veriler elde
edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler SPSS yazılım programı kullanılarak analiz
edilmiştir. Bu çalışmada verilerin analiz edilmesi aşamasında çıkarım yöntemi olarak Ana
Bileşen Analizi kullanılmış ve Açımlayıcı Faktör Analizi ile ölçeklerin geçerliliği test
edilmiştir. Ayrıca, iş tatmini ile örgütsel olumlu sosyal davranışlar arasındaki ilişkinin analiz
edilmesi için etki analizi yapılmıştır. Etki analizi sonuçlarına göre, çalışanların işlerinden
duydukları tatmin düzeyleri ile örgütsel olumlu sosyal davranışları arasında pozitif ve
istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
___
- Al Jenaibi, B. (2010). Job Satisfaction: Comparisons Among Diverse Public
Organizations in The UAE. Management Science and
Engineering, 4(3), 60-79.
- Aziri, B. (2011). Job Satisfaction: A Literature Review. Management
Research & Practice, 3(4), 77-86.
- Bateman, T. S. ve Organ, D. W. (1983). Job Satisfaction and the Good
Soldier: The Relationship Between Affect and Employee
“Citizenship”. Academy of management Journal, 26(4), 587-595.
- Batson, C. D. ve Powell, A. A. (2003). Altruism and Prosocial Behavior. In
T. Millon & M. J. Lerner (Eds.), Handbook of Psychology:
Personality and social psychology, 5, 463–484.
- Bolino, M. C. ve Grant, A. M. (2016). The Bright Side of Being Prosocial at
Work, and the Dark Side, Too: A Review and Agenda for Research
on Other-Oriented Motives, Behavior, and Impact in
Organizations. Academy of Management Annals, 10(1), 599-670.
- Bolino, M. C. ve Turnley, W. H.(2005). The Personal Costs of Citizenship
Behavior: The Relationship Between Individual Initiative and Role
Overload, Job Stress, And Work-Family Conflict. Journal of Applied
Psychology, 90, 740–748.
- Borman, W. C. ve Motowidlo, S. J. (1993). Expanding the Criterion Domain
to Include Elements of Contextual Performance. In N. Schmitt, W. C.
Borman, & Associates (Eds.), Personnel Selection in Organizations.
71–98.
- Bowling, N. A. (2010). Effects of Job Satisfaction and Conscientiousness on
Extra-Role Behaviors. Journal of Business and Psychology, 25(1),
119-130.
- Brief, A. P. ve Motowidlo, S. J. (1986). Prosocial Organizational
Behaviors. Academy of management Review, 11(4), 710-725.
- Campbell, A., Converse, P. E. ve Rodgers, W. L. (1976). The quality of
American life: Perceptions, Evaluations, and Satisfactions. New
York: Russell Sage.
- Dalal, R. S. (2005). A Meta-Analysis of The Relationship between
Organizational Citizenship Behavior and Counterproductive
Behavior. Journal of Applied Psychology, 90(6), 1241–1255.
- Demir, R. ve Türk, F. (2020). Pozitif Psikoloji: Tarihçe, Temel Kavramlar,
Terapötik Süreç, Eleştiriler Ve Katkılar. Humanistic
Perspective, 2(2), 108-125.
- Edwards, B. D., Bell, S. T., Arthur Jr, W. ve Decuir, A. D. (2008).
Relationships between facets of job satisfaction and task and
contextual performance. Applied psychology, 57(3), 441-465.
- Gellerman, S. W. Motivation and Productivity. American Management
Association, 1970.
- George, J.M. ve Jones, G.R. Understanding and Managing Organizational
Behavior, Fifth Edition, New Yersey :Pearson/Prentice Hall, 2008.
- Gruneberg, M. M. Understanding Job Satisfaction. Thetford, Norfolk, Great
Britain: Lowe and Brydone Printers, Ltd, 1979.
- Hirschfeld, R.R. (2000), Does Revising the Intrinsic and Extrinsic Subscales
of the Minnesota Satisfaction Questionnaire Short Form Make a
Difference?. Educational and Psychological Measurement, 60, 255-
270.
- Kanten, P. ve Yeşiltaş, M. (2013). Pozitif Örgütsel Davranışlar Üzerine
Kavramsal Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner
Dergisi, 4(8), 83-106.
- Katz, D. (1964). The Motivational Basis of Organizational Behavior. Systems
Research and Behavioral Science, 9(2), 131-146.
- Koçoğlu, C. M. (2015). Akademik Personelin İş Tatmin Düzeylerinin
Ölçülmesi. OÜSBAD, Kasım 2015, 16-35.
- Kurland, H. ve Hasson-Gilad, D. R. (2015). Organizational Learning and
Extra Effort: The Mediating Effect of Job Satisfaction. Teaching and
Teacher Education, 49, 56-67.
- Kutanis, R. Ö. ve Oruç, E. (2014). Pozitif Örgütsel Davranış Ve Pozitif
Psikolojik Sermaye Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. The Journal of
Happiness & Well-Being, 2(2), 145-159.
- Kutanis, R.Ö. ve Yıldız, E. (2014). Pozitif Psikoloji İle Pozitif Örgütsel
Davranış İlişkisi ve Pozitif Örgütsel Davranış Boyutları Üzerine Bir
Değerleme, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 5(11),
135-154.
- Lee, X., Yang, B. ve Li, W. (2017). The Influence Factors of Job Satisfaction
and its Relationship with Turnover İntention: Taking Early-Career
Employees As An Example. Anales de Psicología/Annals of
Psychology, 33(3), 697-707.
- Locke, E. A. (1969). What is Job Satisfaction?. Organizational Behavior and
Human Performance, 4(4), 309-336.
- Locke, E. A. The Nature and Causes of Job Satisfaction' In: Dunnette, M. D.
(ed.), Handbook of Industrial and Organisational Psychology 1297-
1350 Chicago, IL:Rand Mcnally, 1976.
- Martin, A. ve Roodt, G. (2008), Perceptions of Organizational Commitment,
Job Satisfaction and Turnover Intentions in a Post-Merger South
African Tertiary Institution. Journal of Industrial Psychology, 34(1),
23-31.
- McNeely, B. L., ve Meglino, B. M. (1994). The role of dispositional and
situational antecedents in prosocial organizational behavior: An
examination of the intended beneficiaries of prosocial behavior.
Journal of applied psychology, 79(6), 836-844.
- Moorman, R.H., Niehoff, B.P. ve Organ, D.W. (1993). Treating Employees
Fairly and Organizational Citizenship Behavior: Sorting the Effects of
Job Satisfaction, Organizational Commitment, and Procedural Justice.
Employee Responsibilities and Rights Journal, 6, 209–225.
- Motowidlo, S. J. (1984). Does Job Satisfaction Lead to Consideration and
Personal Sensitivity?. Academy of Management Journal, 27(4), 910-
915.
- Özpehlivan, M. (2018). İş Tatmini: Kavramsal Gelişimi, Bireysel ve Örgütsel
Etkileri, Yararları ve Sonuçları. Kırklareli Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 2(2), 43-70.
- Smith, C. A., Organ, D. W. ve Near, J. P. (1983). Organizational Citizenship
Behavior: Its Nature and Antecedents. Journal of applied
psychology, 68(4), 653.
- Soydemir, S., Özdaşlı, K. ve Alparslan, A. M. (2014). Görev-İnsan Odaklı
Liderlik Algılamasının Vatandaşa Yönelik Prososyal Hizmet
Davranışlarına Etkisi: Kolluk Kuvvetleri Üzerine Bir
Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, 16(2), 63-81.
- Şimşir, İ. ve Seyran, F. (2020). İş Tatmininin Önemi ve Etkileri. Meyad
Akademi, 1(1), 25-42.
- Uçkun, S., Kaya, M. ve Uçkun, C.G. (2020). Pozitif Örgütsel Davranışın
Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi. Social Mentality and Researcher
Thinkers Journal, 6(30), 334-342.
- Van Dyne, L., Cummings, L. L. ve McLean Parks, J. (1995). Extra-Role
Behaviors: In Pursuit of Construct and Definitional Clarity. Research
in Organizational Behavior, 17, 215-285.
- Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma
Yöntemleri. Detay Yayıncılık, Ankara
- Ziegler, R. ve Schlett, C. (2016). An Attitude Strength and Self-Perception
Framework Regarding the Bi-directional Relationship of Job
Satisfaction with Extra-Role and In-Role Behavior: The Doubly
Moderating Role of Work Centrality. Frontiers in Psychology, 7.
- Zoi Manesi, Niels J. Van Doesum ve Paul A. M. Van Lange. (2017). Prosocial
Behavior, Encyclopedia of Personality and Individual
Differences, V. Zeigler-Hill & T. K. Shackelford (Eds.), Springer,
New York.