‘Kadın ve Turizm’ Konulu Çalışmaların Görsel Haritalama Tekniğine Göre Bibliyometrik Analizi

Günümüzde toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki duyarlılığın yansıması olarak kadın çalışmaları sıklıkla incelenen alan haline gelmiştir. Hizmet sektörü içinde yer alan ve işlerin önemli bir bölümünün kadın odaklı olması nedeni ile turizm sektörü; emek-yoğun yapısı yanında kadın-yoğun özelliği de göstermektedir. Turizmin sayısal olarak büyümesi ve sosyoekonomik etkilerinin bireylerin gelişimlerine katkısı nedeni ile kadın ve turizm olgularını birlikte ele alan çalışmalarda artış yaşanmaktadır. Çalışmada bibliyometrik yöntem ile Vosviewer paket programı kullanılarak “kadın” ve “turizm” kavramlarına yönelik içerik analizi yapılmıştır. Çalışma kapsamında Web of Science veri platformundan elde edilen 3245 çalışma incelemeye tabi tutulmuştur. Elde edilen veriler görsel haritalama tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Anahtar sözcükler üzerinden yapılan eşdizimlik analizine göre altı farklı tema belirlenmiş ve Tourism, Gender, Cross-Border Reproductive Care, Motivation, Sustainable Tourism ve Segmentation olarak gruplandırılmıştır. Araştırma kapsamında en çok makale türünde çalışmaya ulaşılmıştır. Alanyazında kadın konusunun ağırlıklı olarak konaklama işletmeleri ölçeğinde incelendiği belirlenmiş ve çalışmaların 1975’te başlayıp 2010 yılından sonra artış gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre turizmde kadınlar ağırlıklı olarak cam tavan engelleri, ücret ayrımcılığı, çalıştıkları departmanlar ve yönetim kademelerindeki rollerine ilişkin konularda incelenmektedir

Bibliometric Analysis of ‘Women and Tourism’ Studies with Visual MappingTechnique

Women's studies have become popular area in recent times as a reflection of the sensitivity to gender equality. The tourism sector is a part of the service sector and significant part of the work is women oriented. In addition to its labor-intensive structure, tourism also shows a "womanintensive" feature. Due to continuous growth of tourism and contribution positive effects to socioeconomic development of individuals, it has been an increase sein studies dealing with “women and tourism" topics together. A content analysis on the concepts of "women" and "tourism" has been performed using the Bibliometric method and Vosviewer programme. Within the scope of the study, 3245 studies obtained from the Web of Science data platform and analyzed using visual mapping technique. According to the co-occurrence analysis made on the keywords of studies, six different themes were determined and these were grouped as Tourism, Gender, Cross-Border Reproductive Care, Motivation, Sustainable Tourism and Segmentation. The obtained document type within the scope of their search is the article. It has been determined that the issue of women is mainly studied in the accommodation enterprises. In literature, women-oriented studies started in 1975 and increased after 2010. According to research findings women in tourism are predominantly determined on glass ceiling barriers, wage discrimination, working departments and their roles in management levels.

PDF

___

Akoğlan Kozak, M. (1996). Konaklama Endüstrisinde Kadının Konumu, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(2): 16-23.
Alarcón, D. M. and Cole, S. (2019). No Sustainability for Tourism Without Gender Equality, Journal of Sustainable Tourism, 27(7): 903-919, DOI: 10.1080/09669582.2019.1588283.
Alrwajfah, M. M., Almeida-García, F. and Cortés-Macías, R. (2020). Females' Perspectives on Tourism's Impact and Their Employment in The Sector: The Case of Petra, Jordan, Tourism Management, 78, 104069.
Altındal, Y. ve Gül, S. S. (2016). Turizm Sektöründe Kadın Girişimcilerin Risk Alma Deneyimleri, Tematik Yazılar, Toplum ve Demokrasi, 10(21):115-131.
Antara, D. M. S., Murni, N. G. N. S., Triyuni, N. N., Ruki, M., and Phuaphaiboon, N. (2019). Gender Equality of Tourism Graduates in Tourism Industry, In International Conference on Applied Science and Technology 2019- Social Sciences Track (ICASTSS 2019), Atlantis Press.
Arzjani, Z. and Rahiminezhad, V. (2011). Rural Women and Their Roles in Tourism, International Journal of Bio-Resource &Stress Management, 2 (1): 1-4.
Başaran, M. ve Ateş, A. (2019). Kırsal Kalkınmanın Sağlanmasında Kadın İstihdamı: Afyonkarahisar Gazlıgöl Termal Turizm Bölgesi Araştırması, Journal of Yasar University, 14(54): 87-95.
Bayram, G. E. (2018). Kadın Girişimciler ve Turizm: Mevcut Turizm ve Sorunlar Üzerine Sinop İlinde Bir Araştırma, Journal of Business Research Turk, 10(2): 56-88.
Bayram, T. A. (2019). Türk Turizm Alan Yazınında Kadınlar Üzerine Yapılan Çalışmaların Bibliyometrik Analizi, Turizm ve Araştırma Dergisi, 8(2): 56-77.
Biswas, R. and Cassell, C. (1996). Strategic HRM and the Gendered Division of Laboure in the Hotel Industry a Case Study, Personnel Review, 25(2): 19-34.
Boyacıoğlu, Z. E. (2014), Kırsal Turizmde Kadın Girişimciliği: Edirne Örneği, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 4(2): 82-90.
Cave, P. and Kılıç, S. (2010). The Role of Women in Tourism Employment with Special Reference to Antalya, Turkey, Journal of Hospitality Marketing & Management, 19 (3): 280-292.
Ciğer, A. ve Uyar, F. G. (2016). Konaklama İşletmelerinde Kadın Muhasebecilerin Cam Tavan Algısına Yönelik Bir Araştırma: Antalya İli Örneği, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2): 43-58.
Costa, C., Bakas, F. E., Breda, Z. and Durao, M. (2017). ‘Emotional’ Female Managers: How Gendered Roles in Uence Tourism Management Discourse. Journal of Hospitality and Tourism Management, 33, 149–156. https://doi.org/10.1016/j.jhtm
Costa, C., Carvalho, I., Caçador, S. and Breda, Z. (2012). Future Higher Education in Tourism Studies and The Labor Market: Gender Perspectives on Expectations and Experiences, Journal of Teaching in Travel &Tourism, 12(1): 70- 90.
Coşar, Y. (2017). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Kadın Emeğinin Rolü, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38):115-138.
Demez, G. (2012). Medyada Yeni Sağlık Anlayışlarının ve Kadın Bedeninin Temsili, Uluslararası İnsan Bilimler Dergisi,9(1): 512-532.
Demirel, H. Z. ve Perçin Şahin, N. (2018). Otel İşletmelerindeki Kadın Yöneticilerin Kariyer Engellerinin Kariyer Geliştirme Stratejileri Üzerine Etkisi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57): 546-557.
Donovan, J. (1997). Feminist Teori.(Çeviren,Bora, A., Ağduk Gevrek, M., Sayılan, F.) İstanbul: İletişim Yayınları.
Duran, E. (2009). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Toplumsal ve Kültürel Kimliğin Korunması: Gökçeada Örneği, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Ferguson, L. (2011). Promoting Gender Equality and Empowering Women? Tourism and the Third Millennium Development Goal, Current Issues in Tourism, 14(3): 235-249, DOI: 10.1080/13683500.2011.555522.
Ferguson, L. and Alarcón, D. M. (2015). Gender and Sustainable Tourism: Reflections on Theory and Practice, Journal of Sustainable Tourism, 23(3): 401-416, DOI: 10.1080/09669582.2014.957208.
Ferguson, L. (2018). Gender Equality and Tourism: The Global Policy Context. In S. Cole (Ed), Gender Equality and Tourism, Beyond Empowerment (ss. 14–22). Wallingford: CABI.
Fidan, F. ve Nam, D. (2012). Kırsal Turizmde Yeni Dinamikler: Kadın Girişimciler-Taraklı Örneği, K.M.Ü. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(14): 51-57.
Gebelek, G. (2008). The New International Migration From a GenderPersfective: Study of Post-Soviet ‘Servants of Tourism’ in Antalya, Yüksek Lisans Tezi, Koç Üniversitesi, İstanbul.
Gökmen Ekiz, Ç. (2011). Türk Turizminin Yabancı Gelinleri: Marmaris Yöresinde Turizm Sektöründe Çalışan Göçmen Kadınlar, Çalışma ve Toplum, 1(28): 201-231.
Görgün Baran A. (2016). Kalkınmada Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Neden Önemlidir?, ÜNİDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı, Muş, 18-29.
Günlü Küçükaltan, E. (2019). Turizm Endüstrilerinde Kadının Metalaş(tırıl)ması, (Editör) Vatan, A.: Turizmde Kadın Olmak, (ss.101-118), İstanbul: Değişim Yayınları.
Hutchings, K., Moyle, C. L., Chai, A., Garofano, N. and Moore, S. (2020). Segregation of Women in Tourism Employment in the APEC Region, Tourism Management Perspectives, 34, 100-655.
Işık, C., Tırak, L. ve Işık, Z. (2016). Potansiyel Kadın Turizmcilerin Girişimcilik ve İnovasyon Eğilimlerinin Belirlenmesi, Ekonomi, Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1): 32-45.
İkiz, Nalçacı, A. (2020). Turizm İşletmelerinde Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın Çalışanlar: Yöneticilerinin Konuya İlişkin Tutum ve Uygulamaları, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 50: 373-396.
Janta, H. and Christou, A. (2019). Hosting as Social Practice: Gendered Insights into Contemporary Tourism Mobilities, Annals of Tourism Research, 74, 167–176. https:// doi.org/10.1016/j.annals
Jordan, F. (1997). An Occupational Hazard? Sex Segregation in Tourism Employment, Tourism Management, 18(8): 525-534.
Karakaş, A. ve Gökmen, G. (2016). Turizm Sektöründe Kadın Girişimcilerin Profilinin İncelenmesi, Journal of Recreation and Tourism Research, 3(3):18-25.
Kattara, H. (2005). Career Challenges for Female Managers in Egyptian Hotels, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 17(3):238-251.
Kaya, Ş. (2017). Turizmde Kadın Emeği, Karatahta İş yazıları Dergisi, 9: 1-22.
Kaya, İ. ve Topbaş, F. (2019). Turizm Sektöründe Cinsiyete Dayalı Ücret Ayrımcılığı, İzmir Democracy University Social Sciences Journal, 2 (1): 74-87.
Kaypak Ş. (2014). Toplumsal Cinsiyet Bakış Açısından Kente Bakmak, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (1): 344-357.
Kazoğlu, H. İ. (2018). Toplum Temelli Turizm Yaklaşımı: Turist Rehberlerinin Algılamaları Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
Kinnaird, V. and Hall, D. (1996). Understanding Tourism Processes: A Gender-Aware Frame Work, Tourism Management, 17(2): 95–102.
Li, L. and Leung, R.W., (2001). Female Managers in Asian Hotels: Profile and Career Challenges, International Journal of Contemporary Hospitality Management, No. 13 (4): 189–196.
Male, A. and Costa, C (2014). Fostering Gender Equality in Tourism Community Participation, Revista Turismo Desenvolvimento, 21(22), 1-37.
Mayuk, A. (2013). Çalışma Yaşamında Kadın ve Konaklama İşletmelerinde Kadın Yöneticilerde Cam Tavan Sendromunu Önlemeye Yönelik Stratejiler: İstanbul Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
Moreno, D. and Canada, E. (2018). Gender Dimension in Tourism Work, Retrieved From http://www.albasud.org/publ/ docs/81.en.pdf.
Neziroğlu, S. (2018). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Turizm Haberleri Üzerine Bir inceleme, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Oktik, N. (2001). Turizm Sektöründe Çalışan Kadınların Toplumsal Değişime Etkileri, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 4, 1-7, http://www.sobbiad.mu.edu.tr/index.php/asd/article/view/73/78.
Özateş, S. Ö. (2015). Malumun İlanı Kadın Emeğinin Saklı Yüzü: Ev İçi Bakım Emeği, İstanbul: Nota Bene Yayınları.
Poulston, J. (2008). Metamorphosis in Hospitality: A Tradition of Sexual Harassment, International Journal of Hospitality Management, 27(2): 232-240.
Santero-Sanchez, R., Segovia-Perez, M., Casto-Nunez, B., FigueroaDomecq, C. and TalonBallestro, P. (2015). Gender Differences in the Hospitality Industry: A Job Quality Index, Tourism Management, 51, 234–246.
Santos, L. and Varejão, J. (2007). Employment, Pay and Discrimination in the Tourism Industry, Tourism Economics, 13(2): 225–240.
Segovia-Perez, M., Figueroa-Domecq, C., Fuentes-Moraleda, L. and MunozMazon, A. (2019). Incorporating a Gender Approach in the Hospitality Industry: Female, International journal of Hospitality Management, 76, 184-193.
Serinikli, N. (2019). Kırsal Alandaki Mikro Kadın Girişimcilerin Kooperatifleşmeye Karşı Tutumları: Agro-Turizm Kadın Kooperatifleri, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 14(1): 45-57.
Skalpe, O. (2007). The CEO Gender Pay Gap in the Tourism Industry – Evidence from Norway, Tourism Management, 28(3): 845–853. doi:10.1016/j.tourman
Sökmen, A. ve Şahingöz Akar, S. (2017). Kadın Çalışanlarda Cam Tavan Yansıtıcılarından Kurum İkliminin, Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, İşletme Araştırma Dergisi, 9(1):113-133.
Şimşek, Ş. M., Özgener, Ş. ve İlhan, İ. (2017). Turizm Sektöründeki Kadın Girişimciler ve Yöneticiler Açısından Otantik Liderliğin Sosyal Tembellik Üzerindeki Etkileri: Yaşam Tatmininin Düzenleyici Rolü, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3): 88-109.
Tahtasakal, M. (2019). Sürdürülebilir Turizm Uygulamalarının Bölgesel Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi: TRB1 Bölgesine Yönelik Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
Tekin, A. Ö. (2017). Turizm Sektöründe Toplumsal Cinsiyet Algısı: Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12):669-684.
Tucker, H. and Boonabaana, B. (2012). A Critical Analysis of Tourism, Gender and Poverty Reduction, Journal of Sustainable Tourism, 20(3): 437–455. doi:10.1080/09669582.2011.622769.
Tuncel, I. (2009). Turizm Haberlerinde Yabancı Uyruklu Kadınların Temsili, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Tükeltürk, Ş. A., ve Perçin, N. Ş. (2008). Turizm Sektöründe Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Kariyer Engelleri ve Cam Tavan Sendromu: Cam Tavanı Kırmaya Yönelik Stratejiler, Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2): 113-128.
Türksever Çapraz, B. (2019). Metalaştırma Üzerinden Kadın Algısı: Medya Örneği, (Online) https://www.academia.edu/19673916/METALA%C5%9ETIRMA_%C3%9CZER%C4%B0NDEN_ KADIN_ALGISI (23.12.2020).
Uğuz Çelik, S. ve Topbaş, F. (2014). Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Emeği: Turizm Sektörüne Betimsel Bir Yaklaşım, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(7): 487-509.
United Nations World Tourism Organization UNWTO. (2019). Global Reportson Women in Tourism, Second Edition, Madrid, (Online) https://www.eunwto.org/doi/book/10.18111/9789284420407,(13.12.2020).
Ülkü, A. ve Köroğlu, A. (2014). Kadın Tüketicilerin Turistik Ürün Satın Alma Davranışlarını Etkileyen Faktörler, Journal of Recreation &Tourism Research,1(3):1-11.
Van Eck, N. J. and Waltman, L. (2020). VOSviewer Manual, (Online)http://www.vosviewer.com/ (13.11.2020).
Yirik, Ş. ve Yıldırım Ilgaz, B. (2014). Turizm Sektöründeki Kadın Girişimcilerin Bireysel Değerlerinin Demografik Özellikleri Açısından İncelenmesi: Antalya İli Örneği, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26): 361-378.
Yüksel, A. (1999). Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’deki Toplumsal Cinsiyet Kalıplarının Televizyon Dizilerine Yansımaları, Kurgu Dergisi, 16: 67-81