Diyarbakır Kent Merkezi Termal Konforunun Belirlenmesi

Kentsel nüfusun artması ile kentsel mekânların yaşam kalitesinin artmasına yönelik arayışlar da hız kazanmaya başlamıştır. Kentsel dış mekânların insanların yaşam kalitesine sunmuş olduğu fırsatlar kentlerin yaşanılabilirlik seviyesini belirlemektedir. Bu seviye birçok parametreye göre değişmekle beraber kentsel açık-yeşil alanlar sağladığı birçok fayda ile kentsel yaşam kalitesine doğrudan olumlu etki etmektedir. Estetik, psikolojik, ekonomik faydaları yanı sıra özellikle kent iklimini düzenleme gibi ekolojik faydaları bulunmaktadır. Dış mekân kullanımlarında iklim faktörü önemli bir belirleyici durumunda olup, kentsel alan kullanım planlamasında kentlerin sahip olduğu iklim değerlerinin analizi önem kazanmıştır. İnsanların dış mekânlardan daha etkin kullanımını, sahip olduğu konforlu iklim değerleri belirlemektedir. Bu araştırmada; kentsel planlamaya veri oluşturmak amacı ile yaz aylarında sıcaklık değerlerinin çok yüksek olduğu Diyarbakır kentinde dış mekânların termal konfor değerlerinin ortaya konması hedeflenmiştir. Diyarbakır kentinin son 5 yıllık iklim verileri PET=FES (Fizyolojik Eşdeğer Sıcaklık) analizi yapılarak, kentin termal konforu tespit edilmiştir. Yapılan PET analizleri sonucunda Diyarbakır kent merkezindeki dış mekânların 180 gün termal konfora sahip olduğu belirlenmiştir. Bu konfor aralıkları Nisan-Mayıs-Haziran ve Ekim-Kasım-Aralık aylarını kapsamaktadır. Kentte Temmuz-Ağustos-Eylül aylarının sıcak stresi, Ocak-Şubat-Mart aylarının ise soğuk stresi ile termal konfor açısından olumsuz iklim şartlarına sahip olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda Diyarbakır kentinin özelikle yaz aylarında güçlü sıcaklık etkisi altında termal konforun düşük olduğu ve kent için termal konforu sağlayacak detaylı iklim değerleri dikkate alınarak tasarımların yapılmasının önemi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Açık-yeşil alanlar, Diyarbakır, PET analizi, Termal konfor

Determination of the Thermal Comfort of the City Center of Diyarbakır

Keywords:

Açık-yeşil alanlar, Diyarbakır, PET analizi, Termal konfor,

PDF

___

Abdollahzadeh,N. Biloria, N, 2021. Outdoor thermal comfort: analyzing the impact of urban configurations on the thermal performance of street canyons in the humid subtropical climate of Sydney. Front. Archit. Res., 10 ,394-409,
Aksu, A. Yılmaz, S. Mutlu B. ve Yılmaz, H. 2020.Ağaçların bina ile olan mesafesinin dış mekan termal konfor üzerine etkisi: Erzurum kenti örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(2): 1298-1307.
Anonim, 2017. https://www.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 25.12.2021).
Atmaca, İ. ve Yiğit, A. 2011. Isıl konfor ile ilgili mevcut standartlar ve konfor parametrelerinin çeşitli modeller ile incelenmesi. Makine Mühendisleri Odası Tesisat Mühendisliği Dergisi, 122: 37–48.
Berardi, U., Jandaghian, Z. Ve Graham, J. 2020. Effects of greenery enhancements for the resilience to heat waves; A comparison of analysis performed through mesoscale (WRF) and microscale (Envi-met) modeling. Science of The Total Environment. DOI:10.1016/j.scitotenv.2020.141300
Bulgan, E. ve Yılmaz, S. 2017. Farklı kent dokularının yaz aylarında diyoklimatikdonforaeetkisi: Erzurum örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (4):235- 242.
Chen, l. ve Ng, E., 2013, Simulation of the effect of downtown greenery on thermal comfort in subtropical climate using PET index: a case study in Hong Kong. Architectural Science Review. 56(4); 1-9. Cheung, PK. Ve .Jim, CY. 2018. Comparing the cooling effects of a tree and a concrete shelter using PET and UTCI. Building and Environment, 130:49-61.
Darbani, E., Parapari, D., Boland, J. ve Sharifi,E. 2020. Impacts of urban form and urban heat island on the outdoor thermal comfort: a pilot study on Mashhad. International Journal of Biometeorology, 65:1101-1171. Elraouf , R., Elmokadem, A,, Megahed, N., Eleinen, OA. ve Eltarabily, S. 2022. The impact of urban geometry on outdoor thermal comfort in a hot-humid climate. Building and Environment, 225, 109632
Fahed, J., Kinab, B., Ginestet, S. ve Adolphe, L. 2020. Impact of urban heat island mitigation measures on microclimate and pedestrian comfort in a dense urban district of Lebanon. Sustainable Cities and Society. 61, 102375
Hendel, M., Azos K. ve Tremeac, B. 2017. Behavi oral adaptationto heat-related health risks in cities. EnergyBuild, 152: 823-829.
Höppe, P. 1993. Heat balance modelling. Experientia, 49:741–746.
Höppe, P. 2002. Different aspects of assessing indoor and outdoor thermal comfort. Energy and Buildings, 34(6), 661-665.
Irmak, MA.,Yılmaz, S., Mutlu, E. ve Yılmaz, H. 2020. Analysis of different urban spaces on thermal comfort in cold regions: a case from Erzurum. Theoretical and Applied Climatology, 141: 1593-1609.
Matzarakis, A. ve Mayer, H. 1996. Anotherkind of environmental stress: thermal stress.WH Onewsletter , 18,7-10.
Matzarakis A., Mayer H., 1999. Another kind of environmental stress: thermal stress. WHO Newsletter, 18: 7–10.
Kejanlı, TD. ve Dinçer, İ. 2011. Diyarbakır kale kenti’nde koruma ve planlama sorunları. Megaron, 6(2), 95-108.
Koç, A. ve Toy, S. 2018. Diyarbakır Kent Merkezinin Biyoklimatik Konforu. Dicle Üniversitesi 1. Uluslararası Mimarlık Sempozyumu Dergisi, 520-526.
Pedraza, E. 2016. Climate-sensitive Urban Adaptation: Analysis of Qualitative and Quantitative Data of Outdoor Thermal Comfort in Barranquilla, Colombia.Doctoral dissertation, ETH Zurich. Ribeiro, KFA., Alves Just, AC., Zangeski Novais, WJ., Moura Santos, FM., Albuquerque Nogueira, MCJ., Miranda, SA. ve Marques, BJ. 2022. Calibration of the Physiological Equivalent Temperature (PET) index range for outside spaces in a tropical climate city. Urban Climate,44,, 101196
Salata, F. , Golasi., Vollaro, RL . ve Vollaro, AN. 2016. Outdoor thermal comfort in the Mediterranean area. A transversal study in Rome, Italy. Building and Environment, 96(1):46-61 Sharmin, T., Steemers, K. ve Humphreys, M. 2019. Outdoor thermal comfort and summer PET range: A field study in tropical city Dhaka. Energy and Buildings, 198(1):149-159
Shashua-Bar, L. ve Hoffman., ME. 2000. Vegetation as a climatic component in the design of an urban street: an empirical model for predicting the cooling effect of urban green areas witht rees. EnergyBuild, 31 (3): 221-235.
Topay, M. ve Yılmaz, B. 2004. Biyoklimatik konfora sahip alanların belirlenmesinde CBS’den yararlanma olanakları: Muğla ili örneği. 3.Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri 6-9 Ekim 2004 Bildiriler Kitabı Fatih Üniversitesi Coğrafya Bölümü Kulübü, 425-434.
Yılmaz, H., Aksu, A. ve Sofla, N. 2019. Soğuk iklim bölgeleri için yeni bir açık-yeşil alan anlayışı; yıl boyu Peyzaj/Peyzaj 12. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8: 64-78.
Yılmaz, S., Külekçi, EA., Mutlu, BE. ve Sezen, I. 2021. Analysis of winter thermal comfort conditions: streets cenarios using ENVI-met model. Environmental Scienceand Pollution Research, 28 (45): 63837–63859.
Yılmaz, S., Mutlu, B.E., Aksu, A., Mutlu, E. ve Qaid, A. 2021. Street design scenarios using vegetation for sustainable thermal comfort in Erzurum. Environmental Scienceand Pollution Research, 28 (3): 3672-3693.
Yılmaz, S., ,Sezen, I., Irmak, MA. ve Külekçi, EA. 2021. Analysis of outdoor thermal comfort and air pollution under the influence of urban morphology in cold-climatecities: Erzurum. Environmental Scienceand Pollution Research, 28 (45): 64068 - 64083.