Samsun Örneğinde Klimatik Özelliklerin Aronya Yetiştiriciliği Açısından Analizi

Aronya geniş kullanım alanı ve yüksek pazarlama olanakları sayesinde yetiştirildiği bölgelerde üreticilere yüksek gelir sağlayan bir meyve türüdür. Bazı kaynaklarda Samsun’da aronya yetiştiriciliğinin 2017 yılında başladığı ifade edilmekle birlikte Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü resmi kayıtlarına göre ilde aronya yetiştiriciliği 2021 yılında Çarşamba ilçesine bağlı Gülyazı köyünde başlamış, 2022 yılında İlkadım, Bafra, Çarşamba, Havza, Kavak, Salıpazarı ve Vezirköprü ilçelerindeki 12 köyde aronya bahçesi büyüklüğü toplamı 54.5 dekara ulaşmıştı. Bilindiği gibi bitkiler iklim şartlarına sıkı bir bağlılık gösterirler. Bu nedenle aronya yetiştiriciliğinin yöredeki iklim şartlarına uyumu önemli bir konudur. Çalışmada sıcaklık, güneşlenme, yağış, rüzgâr, nem, don vb. iklim elemanlarının aronya yetiştiriciliği açısından uygunluğu araştırılmıştır. Bu amaçla sahanın farklı noktalarındaki meteoroloji istasyonlarından temin edilen rasat verileri aronyanın iklim istekleri ile karşılaştırılmıştır. Farklılıkların bitki gelişimindeki rolü sorgulanmış ve ortaya çıkabilecek muhtemel sorunlara dikkat çekilmiştir. Sonuçta yöredeki klimatik özelliklerin büyük oranda aronya yetiştiriciliğine uygun olduğu, ancak vejetasyon dönemindeki ekstrem değerlerin üretimi olumsuz etkileyebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Aronya, Rasat, Sıcaklık

Analysis Of Climatic Properties In Terms Of Aronia Cultivation In The Case Of Samsun

Aronia is a type of fruit that provides high income to producers in the regions where it is grown owing to its wide usage area and high marketing opportunities. Although it is stated in some sources that aronia cultivation started in Samsun in 2017, According to the official records of Samsun Provincial Directorate of Agriculture and Forestry In Samsun, aronia cultivation started in Gülyazı village of Çarşamba district in 2021. In 2022, the total size of aronia orchards reached 54.5 decares in 12 villages in Ilkadım, Bafra, Çarşamba Havza Kavak, Salıpazarı and Vezirköprü districts. As it is known, there is a strong relationship between plants and climatic conditions. Therefore, the adaptation of aronia cultivation to the climatic conditions in the region is an important issue. The adequacy of climate elements such as temperature, sunshine, precipitation, wind, relative humidity, frost, and snow in terms of aronia cultivation was investigated. For this purpose, the observations obtained from meteorological stations at different points of the area were compared with the climatic demands of aronia. The role of differences in plant development has been questioned and possible problems that may arise have been pointed out. Consequently, it has been concluded that the climatic features of the region are mostly suitable for aronia cultivation, but the extreme values during the vegetation period negatively affect the production.

Keywords:

Aronia and climatic requests, climate elements, observation,

PDF

___

Bakır, K., 2019. Aronya (Aronia Melanocarpa sp. Viking) Meyvesi Bazlı Çay ve Nutrasötik Ürünlerde Fenolik Antioksidanların Detaylı Tayini: Antiproliferatif ve Antikarsinojenik Gıda Takviyeleri Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Manisa.
Cujic´, N.; Kardum, N.; Šavikin, K.; Zdunic´, G.; Jankovic´, T.; Menkovic´, N., 2018. Potential Of Chokeberry (Aronia Melanocarpa L.) as a Therapeutic Food. In Handbook of Food Bioengieneering; Holban, A.M., Grumezescu, A.M., Eds.; Andre GerhardWolff: London, UK, 2018; Volume 8, pp. 210.
Çelik, H.,Karabulut, B. ve Uray, Y., 2022. Growth-Development, yield and quality characteristics of Aronia varieties grown in pots. International Journal of Innovative Approaches in Agricultural Research 2022, Vol. 6 (3), https://doi.org/10.29329/ijiaar.2022.475.8, Copyright © 2022. This is an open access article under the CC BY-NC-ND.
Çelik, M., Çelik, H. ve Yanmaz, R., 1995. Genel Bahçe Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, ISBN: 975-7185-00-0, Bizim Büro Basımevi, Ankara.
Çulhacı, E., Yıldırım Yalçın, M., 2022. Aronya meyvesinin besinsel özellikleri ve biyoaktif bileşenleri. E-bildiri, 12. Gıda Mühendisliği Öğrenci Kongresi, 21-22 Mart 2022, Bursa.
Gökkür, S., Şahin, M., 2020. İklim değişikliğinin meyve ağaçlarında soğuk zararı üzerine etkileri. Meyve Bilimi Dergisi, ISSN: 2148-0036, Cilt (Sayı)/Vol.(İssue): 7(1)
Kadıoğlu, Y., Ağbaba, D., 2022. Çarşamba Ovası’nda klimatik özelliklerin şeker pancarı tarımı açısından analizi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Alanında Uluslararası Çalışmalar IX, E-ISBN: 978-625-6382-15-2, 1. Baskı, Kasım 2022, Eğitim Yayınevi, Konya
Kapluhan, E., 2013, Türkiye’de kuraklık ve kuraklığın tarıma etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı: 27, Ocak - 2013, S. 487-510, İstanbul – ISSN:1303-2429
Ochmian, I.D.; Grajkowski, J.; Smolik, M., 2012. Comparison of some morphological features, quality and chemical content of four cultivars of chokeberry fruits (Aronia Melanocarpa). Not. Bot. Horti Agrobot. Cluj-Napoca 2012, 40, 253.
Kadıoğlu, Y., 2016. Çarşamba Ovası örneğinde ekstrem hava olaylarının zirai faaliyetler üzerindeki etkisine dair bir değerlendirme. 2016. TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu International Geography Symposium, 13-14 Ekim 2016 /13-14 October 2016, Ankara.
Nişancı, A., 1989. Orta Karadeniz Bölümü’nde Mevsimlik Hava Tipleri Bakımından Önemli Devreler. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu, Coğrafya Araştırmaları 1.
Sandrini, F., and Liebisch, F., 2015. Kulturblatt aronia. Bildungs- und Beratungszentrum Arenenberg, Thurgau. DOI: 10.13140/RG.2.1.3644.5203.
Şahin, C.; Sipahioğlu, Ş., 2003. Doğal Afetler ve Türkiye. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara.
Şahin, K., 2002. Çarşamba Ovası ve yakın çevresinde sel afeti. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 39, İstanbul.
Tolić, M.T., Krbavčić, I. P., Vujević, P., Milinović, B., Jurčević, I. L. and Vahčić, N., 2017. Effects of Weather Conditions on Phenolic Content and Antioxidant Capacity in Juice of Chokeberries (Aronia melanocarpa L.). Pol. J. Food Nutr. Sci., 2017, Vol. 67, No. 1, pp. 50-51, DOI: 10.1515/pjfns-2016-0009
Tümertekin, E., 1994. Ekonomik Coğrafya. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, No: 2926, İstanbul.
Yılmaz, A., Güler, E., Soydemir, E.E., Demirel, S., Mollahaliloğlu, S., Karadeniz, T., Çiftçi, V., 2021. Mucize bitki aronya. MAS Journal of Applied Sciences 6(1), 83-94, DOI:http://dx.doi.org/10.52520/masjaps.20.
Weinberger, J.H. (1950) Chilling Requirements of Peach Varieties. Proceedings of American Society for Horticultural Science, 56, 122-128.
Yurtkulu, V., 2022. Aronya fizibilite raporu ve yatırımcı rehberi. T.C Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı, Ankara.
URL 1. https://www.extension.iastate.edu/news/2009/mar/110401.htm (25.05.2023)
URL 2. http://www.arifiye.gov.tr/kivi-ve-ceviz-yetistiriciligi-toprak-tahlili (05.09.2023)
URL 3. https://www.mgm.gov.tr/tarim/bisip.aspx (05.09.2023)