Şerife ERGUL, TUGAY AYAŞAN, İSMAİL ÜLGER, MAHMUT KALİBER, Hatun BARUT, Sait AYKANAT, Ali Alparslan EZİCİ, Şadiye YAKTUBAY, Mehmet Nazım DİNÇER

Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Besleme Değerinin in Vitro Gaz Üretim Tekniği Kullanılarak Tespiti

Bu çalışma, Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitünde bulunan farklı ekmeklik buğday çeşitlerinin besin değerinin in vitro gaz üretim tekniği kullanılarak tespit edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma materyali olarak 7 tescilli ekmeklik buğday çeşidi ele alınmıştır. Araştırma sonucunda, ekmeklik buğday çeşitleri arasında kuru madde (KM), ham protein (HP), ham yağ (HY), Nötral deterjan lif (NDF), Asit deterjan lif içerikleri (ADF), hemiselüloz (HES) ve sindirilebilir organik madde (SOM) içerikleri arasında istatistiki olarak farklılıklar bulunmuştur (P<0.05). Ham kül oranı (HKO) ise değişmemiştir (P>0.05). En yüksek HP içeriği %14.77 ile Karatopak çeşidinden elde edilirken; en düşük değer %10.03 ile Altınöz çeşidinden elde edilmiştir. HY içeriği %1.13 (Seri-2013) ile %1.59 (Altınbaşak) arasında değişim göstermiştir. KM içeriği %91.13 (Karatopak) ile %92.15 (Ceyhan-99) arasında değişmiştir. En düşük ve en yüksek ADF değerleri Gökkan (%2.30) ve Altınbaşak (%5.18) çeşitlerinde saptanmıştır. En düşük ve en yüksek NDF değerleri ise sırasıyla Gökkan (%11.75) ve Altınbaşak (%19.05) çeşitlerinden elde edilmiştir. En yüksek HES değeri %13.87 ile Altınbaşak çeşidinden elde edilmiştir. Ekmeklik buğday çeşitlerinin gaz üretim miktarları 62.50 ile 74.00 ml/200 ml arasında değişmiştir. Metabolik enerji (ME) ve net enerji laktasyon (NEL) içerikleri ise sırasıyla 11.23-13.17 MJ/kg ve 6.83-8.24 MJ/kg arasında saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Besin değeri, in vitro gaz üretimi, kimyasal kompozisyon, ekmeklik buğday çeşitleri, sindirilebilirlik

PDF

___

Altan, A. 1986. Tahıl İşleme Teknolojisi. Çukurova Üniv Zir Fak Yayınları, Ders Kitabı No: 13, 10 s., Adana.
Anonim, 2014. Tescilli çeşitlerimiz. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Kataloğu. Adana.
Association of Official Analytical Chemists (AOAC), 1990. Official Method of Analysis. 15th. Ed. Washington, DC. USA. pp. 66-88.
Atar, B., Kara, B., Küçükyumuk, Z. 2017. Kışlık ekmeklik buğday çeşitlerinin azot etkinliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 23: 119-127.
Ayaşan, T., Ülger, İ., Kaliber, M., Ergül, Ş., Mart, D., Türker, M. 2017a. Comparison of in vitro gas production, nutritive value, metabolizable energy and organic matter digestibility of some chickpea varieties. Iranian Journal of Applied Animal Science (accepted for publication).
Ayaşan, T., Ergül, Ş., Ülger, İ., Kaliber, M., Baylan, M., Mızrak, C., Dinçer, M.N., Erten, H.E., Barut, H., Ezici, A.A., Aykanat, S., Yaktubay, Ş. 2017b. Determination of the nutritive value of some durum wheat varieties developed using in vitro gas production technique. IV. International Multidisciplinary Eurasian Congress, Roma, Italy.
Augustyn, R., Barteczko, J. 2006. Effect of crude, detergent or dietary fibre in wheat grain cultivars on pH and intestinal viscosity in broiler chickens. http://www.cabi.org/animalscience/Uploads/File/AnimalScience/additionalFiles/WPSAVerona /10489.pdf
Bulut, S. 2012. Ekmeklik buğdayda kalite. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(5): 441-446.
Coşkuner, Y., Karababa, E., Ercan, R. 2011. Çukurova Bölgesinde yetiştirilen bazı buğday çeşitlerinin iki katlı yassı ekmek üretimine uygunluğunun belirlenmesi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(1): 1-12.
Dizlek, H., Özer, M.S., Gül, H. 2013. Farklı kükürt dozlarının ekmeklik ve makarnalık buğdayların nitelikleri üzerine etkileri. Gıda ve Yem Bilimi-Teknolojisi Dergisi, 13: 24-30.
Egesel, C.Ö., Kahrıman, F., Tayyar, Ş., Baytekin, H., 2009. Ekmeklik buğdayda un kalite özellikleri ile dane veriminin karşılıklı etkileşimleri ve uygun çeşit seçimi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 24(2): 76-83.
Elmalı, M., Toros, S. 1997. Buğdayın bazı verim ve kalite özelliklerine sitobion avenaenin etkisi. Türk Ent Dern, 21(2): 109-118.
Ergul, Ş., Ayaşan, T., Çil, A., Ülger, İ., Kaliber, M., Çil, A.N, Şahin, V. ve Burun, H. 2017. Effect of varieties on potential nutritive value of sunflower (helianthus annuus l.) lines using in vitro methods and gas production technique. 8th International Balkan Animal Science Conference (BALNIMALCON 2017), 6-8 September, 2017 in Prizren, Kosovo.
Goel, G., Makkar, H.P.S., Becker, K. 2008. Effect of sesbania sesban and carduus pycnocephalus leaves and fenugreek (Trigonella foenum-graecum L) seeds and their extract on partitioning of nutrients from roughage-and concentrate-based feeds to methane. Anim Feed Sci Technol, 147(1-3): 72-89.
Kiliçalp, N., Avci, M., Hizli, H., Hatipoğlu, R., Ayaşan, T. 2017. Botanical composition and in situ dry matter degradability of legume-grass mixture pasture fertilized with different amounts of nitrogen. International Conference on Agriculture, Forest, Food Sciences and Technologies (ICAFOF 2017 Cappadocia / Turkey).
Koca, F.A., Münir, A. 1996. Farklı buğday çeşitleri ve pişirme yöntemlerinin bulgur kalitesine etkisi. Gıda, 21(5): 369-374.
Korkut, K.Z., Başer, İ., Bilgin, D.O., Konyalı, M. 2009. Tekirdağ koşullarında farklı kökenli ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi ve kalite özellikleri bakımından karşılaştırılması. Türkiye 8. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim 2009, Hatay.
Menke, K.A., Raab, L., Salewski, A., Steingass, H., Fritz, D., Schneider, W. 1979. The estimation of the digestibility and metabolizable energy content of ruminant feedstuffs from the gas production when they are incubated with rumen liquor. The J Agric Sci, 93: 217-222.
Menke, K.H., Steingass, H. 1988. Estimation of the energetic feed value obtained from chemical analysis and in vitro gas production using rumen fluid. Animal Research and Develop, 2: 7-55.
Mut, Z., Bayramoğlu, H.O., Özcan, H. 2007. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin verim ve başlıca kalite özelliklerinin belirlenmesi. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 193-200.
Nazar, H. 2012. Ekmeklik Buğdayda (Triticum aestivum L.) Farklı Besin Maddesi İçerikteki Yaprak Gübrelerinin Verim, Verim Öğeleri ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkisinin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, s. 53, Aydın.
Sevim, B., Ayaşan, T., Kaliber, M., Mizrak, C., Ergül, Ş., Ülger, İ., Aykanat, S., Ucak, A.B. 2017. Effect of varieties on potential nutritive value of barley using in vitro methods and gas production technique. 8th International Balkan Animal Science Conference (BALNIMALCON 2017), 6-8 September, 2017 in Prizren, Kosovo.
SPSS (Statistical Package for the Social Sciences for Windows), 1999. Spps Inc., Chicago, Illinois, USA.
Şahin, M., Aydoğan, S., Göçmen Akçacık, A., Taner, S. 2005. Orta Anadolu için geliştirilmiş bazı ekmeklik buğday genotiplerinin alveograf analizi yönünden değerlendirilmesi. Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Konya.
TUİK, 2016. Türkiye İstatistik Kurumu Verileri, 2016.
Ünal, S., Olcay, M., Özer, Ç. 1996. Bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin kalite niteliklerinin belirlenmesi. Gıda, 21(6): 451-456.
Van Soest, P.J., Robertson, J.D., Lewis, B.A. 1991. Methods for dietary fibre, neutral detergent fibre and non-starch polysaccharides in relation to animal nutrition. Journal of Dairy Sci, 74: 3583–3597.
Yılmaz, N., Şimşek, S. 2012. Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 1(2): 91-96.
Zhao, C.H., Liu, L., Wang, J., Huang, W., Song, X., Li, C. 2005. Predicting grain protein content of winter wheat using remote sensing data based on nitrogen status and water stress. Int J Applied Earth Observation and Geinformation, 7: 1-9.
Zilić, S., Dodig, D., Milašinović Seremešić, M., Kandić, V., Kostadinović M, Prodanović, S., Savić, D. 2011. Small grain cereals compared for dietary fibre and protein contents. Genetika, 43(2): 381-396.