Gülşen GÜVENÇ, AKİDE ÖZCAN, Şakir Burak BÜKÜCÜ, MEHMET SÜTYEMEZ

Bazı Derici Sumak (Rhus Coriaria L.) Genotiplerinin Fenolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Anadolu sahip olduğu coğrafi konum nedeniyle, birçok bitki türünde olduğu gibi sumak bitkisinin de (Rhus coriaria L.) gen merkezi konumuna sahiptir. Sumak, Türkiye’de baharat ve tıbbi bitki olarak yaygın olarak kullanılmaktadır. Türkiye ve Dünya’da sumak yetiştiriciliği ve ıslahı üzerine çalışmalar çok sınırlıdır. Bu çalışma Kaharamanmaraş ekolojik şartlarında yetişen 24 farklı sumak genotipinin, fenolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Farklı sumak genotiplerinin bitkisel olarak tomurcuk patlaması, ilk yapraklanma, erkek ve dişi çiçeklerin aktif olma periyotları, hasat ve yaprak döküm dönemleri gibi fenolojik özellikleri incelenmiştir. Çalışmada sumak genotiplerinde fizyolojik aktivitenin 20 Mart tarihinde başlayıp, yaprak döküm döneminin ise 15 Aralık tarihine kadar devam ettiği böylece sumak genotiplerinde vejetasyon süresinin 265 gün devam ettiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sumak, Rhus coriaria L., genotip, fenoloji, yapraklanma, hasat

Determination of Phenological Charecteristics between Some Elm-Leaved Sumac (Rhus Coriaria L.) Genotypes

Due to its geographical location, Anatolia has a gene center position in sumac plant (Rhus coriaria L.) like many plant species. In Turkey, sumac (Rhus coriaria L.) is widely used in as spice and medical plant. The origin of sumac plant is Turkey but, studies on the sumac plant breeding are limited. In this study, phenological characteristics of 24 different sumac genotypes (Rhus coriaria L.) grown in Kahramanmaraş climatic conditions were determined. Their phenological characteristics were examined. First leaf-outing, the active periods of male and female flowers, harvesting and leafing periods parameters were determined phenologically. The phenological characteristics of different sumac genotypes such as plant bud breaking, first leafing, active periods of male and female flowers, harvesting and foliage periods were investigated. Physiological activity in sumac genotypes started on March 20, and defoliation continued until December 15. Thus, it was determined that the vegetation duration lasts 265 days.

Keywords:

Sumac, Rhus coriaria L., phenology, leafing, harvest,

PDF

___

Başoğlu, F., Cemeroğlu, B. 1984. Sumak’ın Kimyasal Bileşimi Üzerine Araştırma. Gıda, 84: 167- 172.
Baytop, T. 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi Geçmişte ve Bugün, ilaveli 2. Baskı. Nobel Kitabevi, İstanbul.
Brinkman, K.A. 1974. Rhus L. Sumac. In: C.S. Schopmeyere, tech. coord. Seeds of woody plants in The United States. Agriculture Handbkook 450. U.S. Department of Agriculture, Forest Service Washington, D.C. 883 p.
Browicz, K. 1982. Distribution of species from the genus Rhus L. İn the eastern. Mediterranean region and in southwester asia. Arbaretum Karnickie rocznik 26: 3-11.
Davis, P.H. 1967. Flora of Turkey and the East Ae- gean Islands. University Press, Edinburgh. Vol 2.
Gezer, A. ve Yücedağ, C. 2006. Ormancılıkta Ekim ve Dikim Yoluyla Ağaçlandırma Tekniği. SDÜ Yayın No: 63. Isparta. 158 s.
Gilbert. E., F. 1961. Phenology of Sumacs, The American Midland Naturalist. Vol. 66, No. 2 pp. 286-300.
Göktürk, A., Ölmez, Z., Temel, F. 2006. Some Native Plants for Erosion Control Efforts in Coruh River Valley, Artvin, Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences, 9 (4).
Humphrey E.G. 1983. Smooth Sumac Tested for Growth on mine Spoils. USDA Soil Conservation Service 4(6): 8.
Kaleli, R.C. 1988. Sumak Özünün Deri Sanayinde Kullanılabilirliğinin Arttırılması Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi. Fen Bilimleri Fakültesi. İzmir. 67 s.
Köroğlu, A. 1989. Rhus coriaria L. (Sumak) Bitkisi Yaprak ve Meyvaları Üzerinde Farkonognozik Çalışmalar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimi Enstitüsü. Ankara. 175 s.
Kurucu, S., Koyuncu, M., Güvenç Köroğlu, A., Başer, K.H.C., Özek, T. 1993. The essential oils of Rhus coriaria L. (sumac). J. Essent. Oil. Res. 5: 481-486.
Rayne, S., Mazza, G. 2007. Biological Activities of Extracts from Sumac (Rhus L.). A Review. Plant Foods for Human Nutrition. Volume 62, Issue 4: 165-175.
Rowe, D.V.B., Blazich, F.A., 2003. Rhus L., sumac, www.wpsm.net/Rhus. spd.