YUSUF ZİYA OĞRAK, Nevin TUZCU, Besim Ercan OCAK

İyi Yetiştiricilik Uygulamalarının Kangal Akkaraman Irkı Koyunlarda Brusellozis Görülme Oranlarına Etkileri*

Bu çalışmada Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi kapsamında yetiştirilen Kangal Akkaraman ırkı koyunlar ile proje haricinde yetiştirilen aynı ırktan sürülerde, brusellozis görülme oranlarının karşılaştırılması amaçlandı. Çalışmanın materyalini, hayvan ıslahı projesi kapsamında Sivas ilinde yürütülen 8 alt proje (7 yıl süreli n=278, 1-3 yıl süreli n=1166) ve proje dışındaki Kangal Akkaraman ırkı sürülerden alınan (n=47) toplam1491 adet kan serumu oluşturdu. Kan serumlarında brusella antikorları lam-aglutinsyon ve tüp-aglutinasyon testleri ile araştırıldı. Bruselloz görülme oranı ıslah projesinin 7 yıldır uygulandığı sürülerde %4,0; projenin 3 yıldır uygulandığı sürülerde %7,5 ve proje dışındaki sürülerde ise %25,5 olarak belirlenmiştir. Gruplar arasındaki farklar istatistikî açıdan önemli bulunmuştur. Bu sonuçlara göre, brusella hastalığına karşı, hayvan ıslah projesi kapsamında herhangi bir aşı mücadelesi yapılmadığı halde, sürülerin projede görevli veteriner sağlık personelleri tarafından düzenli kontrolleri, parazit ve diğer bazı hastalıklara karşı ilaç-aşı uygulamaları ile koç katımı öncesi brusella pozitif koçların sürüden çıkarılmaları gibi uygulamalar, endirekt olarak hastalığın görülme oranını önemli düzeyde azaltmıştır. Sonuç olarak, Türkiyede önemli bir sorun olan bruselloz hastalığının eradikasyonunda, ilgili Bakanlıkça yürütülen aşı mücadelesinin yanı sıra, iyi yetiştiricilik uygulamalarının teşvik edilerek yaygınlaştırılması yararlı görülmektedir.

The Effects of Good Breeding Practices on Brucellosis Incidence in Kangal Akkaraman Sheep Flocks

The aim of the present study was to compare the incidence of brucellosis in groups of Kangal Akkaraman sheep flocks raised in farm conditions in Sivas province. The first and second groups of the sheep flocks were part of the 8 sub-projects which belong to The Project entitled Nationwide Genetic Improvement of Small Ruminants in Farm Condition continued for 7 and 1-3 years, respectively. The third group of the sheep flocks was not part of this nationwide project. The study material consisted of 1491 units of blood serum (n=278, 1166 and 47 for the first, second and third groups, respectively). Brucella antibodies were looked for in blood serum using tube and slide agglutination tests. The incidences of brucellosis were 4% and 7.5% in flocks which were part of the nationwide project continued for 7 and 3 years, respectively and 25.5% for the flocks not part of the nationwide project. The differences between groups were found statistically significant. Even though there was no brucella vaccination programs in the flocks of the nationwide project, practices such as regular controls of the flocks by veterinary technicians, drug/vaccination applications for parasites and some other diseases, removal of rams positive for brucella before breeding season significantly reduced the incidence of brucella. As a result, promoting good breeding practices along with the brucella vaccination program applied by the related Ministry can be very beneficial for the eradication of brucella disease that is a big problem for the country.

PDF

___

Alim A, Özdemir L, Arslan S, Nur N, Sümer H. 2006. Sivasın Bir Köyünde Brusella Seroprevalansı. Toplum Hekimliği Bülteni. 25: 1923.
Altuğ N, Özdemir R, Cantekin Z. 2013. Ruminantlarda Koruyucu Hekimlik: 1. Aşı Uygulamaları. Erciyes Üniv. Vet. Fak. Derg., 10: 33-44.
Anonim. 2006. 2005 Yılında Avrupa Birliğinde Zoonoz. Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA) Yıllık Raporu. http://www.efsa.europa.eu/de/home/documents. Erişim: 4.2.2014.
Anonim. 2013.TUİK 2012 Tarım İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/hayvancilikapp. Erişim: 3.2.2014. Aydın N, Paracıkoğlu J. 2006. Veteriner Mikrobiyoloji. Ankara: İlke Emek Yayınları.
Büyük F, Çelebi Ö, Şahin M, Ünver A, Tazegül E. 2011. İki Farklı Koyun ve Keçi Sürüsünde Brucella ve Campylobacter Ortak Enfeksiyonu. Kafkas Univ. Vet. Fak. Derg., 17: 177- 180.
Can F. 2010. Türkiyede Brusella abortus ve Brusella melitensis Enfeksiyonlarından Kaynaklanan Finansal Kayıplar ve Alternatif Brusella Kontrol Stratejilerinin Maliyet-Fayda Analizleri. Doktora Tezi. Ankara Üniv. Sağlık Bil. Enst. Ankara.
Can MF, Yalçın C. 2010. Zoonoz Hastalıklardan Kaynaklanan Ekonomik Krizler ve Medya Yönetiminin Önemi. Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi. 15-16 Nisan 2010. Malatya. ISBN: 978-975-8573-08-0
Gürtürk K, Alan M, Boynukara B, Solmaz H. 1994. Van ve yöresinde koyun ve sığır Brucellozisinin insidensi üzerinde sero-epidemiyolojik araştırmalar. YYÜ. Vet. Fak. Derg., 5: 121-125.
İyisan AS, Akmaz Ö, Düzgün S, Ersoy Y, Eskiizmirliler S, Güler L, Gündüz K, Işık N, İçyerioğlu K, Kalender H, Karaman Z, Küçükayan U, Özcan C, Seyitoğlu Ş, Tuna İ, Tunca T, Üstünakın K, Yurtalan S. 2000. Türkiyede sığır ve koyunlarda brusellosisin seroepidemiyolojisi. Pendik Mikrobiyoloji Derg., 31: 21-75.
Kıran MM, Baysal T, Gözün H, Güler L, Gündüz K, Kuyucuoğlu Ö, Küçükayan U. 1997. Konya yöresinde koyun abortusları üzerinde patolojik, bakteriyolojik ve serolojik çalışmalar. Etlik Vet. Mikrobiyoloji Derg., 9:109-127.
McEntee K. 1990. Reproductive Pathology of Domestic Mamals. New York: Academic Press, Inc.
Muz A, Özer H, Eröksüz H, Ertaş HB, Öngör H, Gülcü HB, Dabak M, Başbuğ O, Kalender H. 1999. Elazığ ve çevresinde koyun ve keçilerde abortus olgularının bakteriyolojik, serolojik, ve patolojik olarak incelenmesi, Turkish J. Vet. Anim. Sci., 23:177-188
Sağlam YS, Türkütanıt SS, Tastan R, Bozoglu H, Otlu S. 1998. Kuzeydoğu Anadolu Bölgesinde görülen bakteriyel sığır ve koyun abortlarının etiyolojik ve patolojik yönden incelenmesi. Vet. Bil. Derg., 14:133-145.
Topçu AW, Söyletir G, Doğanay M. 2002. İnfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
Tuzcu M. 2013. Brucellozis. Uzunyayla Sivas İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Dergisi. 8-9: 22-23.