Giresun İlinde Halkın Tıbbi Bitki Kullanım Tercihinin Belirlenmesi

Bu araştırmanın amacı Giresun ilinde kırsal ve kentsel alanda yaşayan halkın tıbbi bitki kullanım alışkanlığının belirlenmesidir. Bu amaca yönelik soruları içeren anket formu hazırlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre tıbbi bitki kullanım alışkanlığını %15,2 erkek, %30,4 kadın katılımcı sürekli kullanırım, %35,9 erkek, %18,6 katılımcı ise ihtiyacım olunca kullanırım şeklinde tanımlamıştır. Hem erkek hem de kadın katılımcıların %48,2’sinin tıbbi bitkileri hastalık tedavisinde ve sağlıklarını sürdürmek için kullandıkları belirlenmiştir. Erkeklerin %25,4’ü, kadınların %25,9’ü tıbbi bitkileri aktar + marketten temin ettiği, erkek bireylerin %50,5’inin kadınların %48,7’sinin basın yayın yoluyla yapılan haberlerin bitkilerle tedaviye ilgilerini artırdığı, tıbbi bitkilerle ilgili bilgi edinme yöntemlerinin erkeklerde %31,9, kadınlarda %34,3 oranında büyüklerimden + arkadaşlarımdan + basın-yayın yoluyla kombinasyonunda yoğunlaştığı, en çok kullanılan tıbbi bitkinin erkeklerde (%5,6) ve kadınlarda (%5,5) nane bitkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca erkeklerin %9,5’inin kadınların %9,1’inin en çok tıbbi bitkilere başvurdukları hastalığın soğuk algınlığı olduğu ortaya çıkmıştır. Bitkisel ilaçların tatlandırılması için erkeklerin %10,7’si şeker + bal + limon kombinasyonunu tercih etmiş, kadınların ise %10,7’si herhangi bir tatlandırmaya ihtiyaç duymadığını belirtmiştir. Tıbbi bitki hazırlamak için kullanılan materyalin cinsine erkelerin %30,4’ünün dikkat etmediği bu oranın kadınlarda %13,6 olduğu, kadınların %33,0’ının ise materyal olarak cam + porselen kullandığı belirlenmiştir. Erkeklerin %29,6’sının kadınların %33,0’ünün tıbbi bitkilerini mutfak dolabı + buzdolabında muhafaza ettiği, ambalaj olarak ise %24,9 oranında erkek bireylerin, %26,7 oranında kadın bireylerin naylon ambalaj + cam ambalaj kullandığı tespit edilmiştir.

Determination of Medical Plant Use Habits in Giresun Province

rural and urban areas in Giresun province. A survey was prepared which contains questions for this purpose. According to the results of the research, 15.2% of the male participants and 30.4% of the female participants selected the option “I always use them”, and 35.9% of the male participants and 18.6% of the female participants selected to option “I use them when I need them” to describe their medicinal plant use habits. It was determined that 48.2% of both male and female participants used medicinal plants to treat diseases and maintain their health. It was found that 25.4% of males and 25.9% of females obtained medicinal plants from herbalists + markets, that 50.5% of males and 48.7% of females reported that the news through the press increased their interest in treatment with plants, the methods of obtaining information about medicinal plants were concentrated in the combination of “from my elders + friends + press-release” in 31.9% of males and 34.3% of females, and the most commonly used medicinal plant was mint in males (5.6%) and females (5.5%). It was also revealed that 9.5% of males and 9.1% of females used mostly medicinal plants when they had cold. For the sweetening of herbal medicines, 10.7% of males preferred the combination of sugar + honey + lemon, while 10.7% of females stated that they did not need any sweetening. It was determined that 30.4% of males did not pay attention to the type of material which is used to prepare medicinal plants in it, this rate was 13.6% for females, and 33.0% of females used glass + porcelain. It was found that 29.6% of males and 33.0% of females kept their medicinal plants in the kitchen cupboard + refrigerator, while 24.9% of males and 26.7% of females used nylon packaging + glass packaging for packaging.

PDF

___

Akbulut S, Özkan ZC. 2016. Herbalist-Customer Profile in Medicinal and Aromatic Herbs Trade: A Case Study of Kahramanmaraş, Turkey. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 16 (1): 246-252.
Aksoy A, Çelik J, Tunay H. 2016. Gazipaşa (Antalya) İlçe Pazarında Satılan ve Halk Tarafından Kullanılan Bazı Bitkiler ve Kullanım Amaçları. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 9 (2): 55-60.
Al-Saeedi M, Elzubier AG, Bahnassi AA, Al-Dawood KM. 2003. Patterns of belief and use of traditional remedies by diabetic patients in Mecca, Saudi Arabia. East Mediterr Health, 9(1- 2): 99-107.
Ayaz E, Alpsoy HC. 2007. Sarımsak (Allium sativum) ve Geleneksel Tedavide Kullanımı. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 31(2): 145-149.
Aydos RT. 2011. Hoşgörüyle Gelen Felaket: Bitkisel Ürün-İlaç Etkileşmeleri. Türk Farmakoloji Derneği Klinik Farmakoloji Çalışma Grubu, Sayı:54.
Başaran AA. 2012. Ülkemizdeki Bitkisel İlaçlar ve Ürünlerde Yasal Durum. MİSED. Sayı: 27-28: 22-26.
Baydar H. 2019. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi. 6. Baskı. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. ISBN: 978-605-7846-38.9.
Baytop T. 1999. Türkiye’de Bitkileri İle Tedavi. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. ISBN: 975-420-021-1.
Biçen C, Elver Ö, Erdem E, Kaya C, Karataş A, Dilek M, Akpolat T. 2012. Hipertansiyon hastalarında bitkisel ürün kullanımı. J. Exp. Clin. Med., 29(2): 109-112.
Ceyhan D, Tasa Yiğit T. 2016. Güncel Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbbi Tedavilerin Sağlık Uygulamalarındaki Yeri. Düzce Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3): 178-189.
Dicle M. 2010. İzmir İli Bornova İlçesinde Tıbbı Bitkilere İlişkin Tüketici Davranışlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi).
Doğan Ö, Avcı A. 2018. Bitkilerle Tedavi ve İlaç Etkileşimleri. Türkiye Klinikleri J Public Health-Special Topics., 4(1): 49- 54.
Faydaoğlu E, Sürücüoğlu MS. 2011. Geçmişten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi. Kastamonu: Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 11(1): 52-67.
Gardiner P, Graham R, Legedza AT, Ahn AC, Eisenberg DM, Phillips RS. 2007. Factors associated with herbal therapy use by adults in the United States. Altern Ther Health Med.,13(2): 22-29.
Gezmen Karadağ M, Türközü D, Topağaç Kapucu D. 2013. Bitkiler ve İlaç Etkileşimleri. Göztepe Tıp Dergisi, 28(4): 164-170.
Gücük İpek E, Güray Y, Demirkan B, Güray Ü, Kafes H, Başyiğit F. 2013. Kardiyoloji polikliniğine başvuran hastalarda bitkisel kökenli alternatif tedavilerin ve tamamlayıcı besin ürünlerinin tüketim prevalansı. Türk Kardiyol Dern Arş., 41(3): 218-224.
Gürhan G, Ezer N. 2004. Halk Arasında Hemoroit Tedavisinde Kullanılan Bitkiler I. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 24(1): 37-55.
Kurt H, Keşkek ŞÖ, Çil T, Canataroğlu A. 2013. Meme Kanserli Hastalarda Tamamlayıcı/Alternatif Tedavi Kullanımı. Türk Onkoloji Dergisi, 28(1): 10-15.
Melikoğlu G, Kurtoğlu S, Kültür Ş. 2015. Türkiye’de Astım Tedavisinde Geleneksel Olarak Kullanılan Bitkiler. Marmara Pharmaceutical Journal, 19(1): 1-11.
Nalbantbaşı Z, Gölcü A. 2009. Kahramanmaraş Yöresine Ait Şifalı Bitkilerin Antimikrobiyal Aktiviteleri. KSÜ Doğa Bil. Derg., 12(2): 1-8.
Ongan D. 2018. Kayseri’de Yaşayan Yetişkin Bireylerde Bitkisel Ürün Kullanım Alışkanlığı. Sağlık Bilimleri Dergisi, 27(2): 125-131.
Öztürk M, Uskun E, Özdemir R, Çınar M, Alptekin F, Doğan M. 2005. Isparta İlinde Halkın Geleneksel Tedavi Tercihi. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku- Tarihi, 13: 179-186.
Sarı AO, Oğuz B, Bilgiç A, Tort N, Güvensen A, Şenol SG. 2010. Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk İlacı Olarak Kullanılan Bitkiler. J. of AARI., 20(2): 1-21.
Sarıkaya S, Öner H, Harput ÜŞ. 2010. Türkiye Florasında Diyabet Tedavisinde Kullanılan Tıbbi Bitkiler. Ankara Ecz. Fak. Derg., 39 (4): 317-342.
Sarışen O, Çalışkan D. 2005. Fitoterapi:Bitkilerle Tedaviye Dikkat. Sted 14:(8): 182-187. http://www.ankilozanspondilit.com/dokumanlar/FitoterapiBitkilerle-Tedavi.pdf.
Sıcak Y, Çolak ÖF, İlhan V, Sevindik E, Alkan N. 2013. Köyceğiz Yöresinde Halk Arasında Yaygın Olarak Kullanılan Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkiler. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi, 4(2): 70-77.
Sood A, Sood R, Brinker FJ, Mann R, Loehre LL. 2008. Potential for Interactions Between Dietary Supplements and Prescription Medications. The American Journal of Medicine, 121(3): 207-11.
Sucaklı MH, Ölmez S, Keten HS, Yenicesu C, Sarı N, Çelik M. 2014. Üniversite Öğrencilerinin Bitkisel Ürünleri Kullanım Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Medicine Science, 3(3): 1352-60.
Tan MG, Win MT, Khan SA. 2013. The Use of Complementary and Alternative Medicine in Chronic Pain Patients in Singapore: A Single-Centre Study. Ann Acad Med Singapore, 42(3):133-137.
Tuzlacı E. 2006. Şifa Niyetine.1. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınevi. ISBN: 975297712x.
Uğur A, Everest A. 2017. Mersin İlinde Antidepresan İlaç ve Benzeri Bitki Satış Oranları. Bağımlılık Dergisi – Journal of Dependence, 18(4): 152-157.
Varlı M, Bahşi R, Doğan Ş, Uysal H, Subaşı Ş, Toper M, Peksarı S, Keskin S, Mut Sürmeli D, Turgut T, Öztorun HS, Aras S. 2017. Ayaktan Geriatrik Hastalarda Reçetesiz Ürün Kullanımı. Ankara Med J., (4): 226‐34.
Wheaton AC, Michels Blanck H, Gizlice Z, Reyes M. 2005. Medicinal herb use in a population-based survey of adults: Prevalence and frequency of use, reasons for use, and use among their children. Ann Epidemiol., 15: 678-685.
Yamane T. 2001. Temel Örnekleme Yöntemleri. Çevirenler: Esin A, Aydın C, Bakır MA, Gürbüzsel E. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Yüzbaşıoğlu R, Kızıloğlu S. 2019. Tıbbi-Aromatik Bitkilerin Satın Alımında Bireylerin Bilinç Düzeyi (Erzurum Merkez İlçeleri Örneği). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1): 119-132.
Zhang AL, Story DF, Lin V, Vitetta L, Xue, CC. 2008. A population survey on the use of 24 common medicinal herbs in Australia. Pharmacoepidemiol Drug Saf., 17(10): 1006- 1013.