Bu çalışma, Diyarbakır ilinde bulunan toplam 14 yem fabrikası ziyaret edilerek, ham madde temini, üretim, kalite, teknik altyapı, kapasite kullanım durumu, pazarlama koşulları ve mevcut sorunların tespit edilerek çözüm önerilerinin sunulması ile kamu otoritesinden beklentilerini ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. İşletme sahipleriyle yapılan yüz yüze görüşmelerde, toplam 34 sorudan oluşan anket yapılmış ve elde edilen verilen kayıt altına alınarak daha sonra değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, Diyarbakır’daki yem fabrikalarının kurulu yem üretim kapasitelerinin 388.800 Ton/yıl, faal durumdaki yem fabrikalarının ise 230.400 ton/yıl düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Faal durumdaki yem fabrikalarının kapasite kullanım oranları (KKO) %50,3, ortalama yem üretim kapasiteleri 11,9 Ton/saat ve günlük yem üretim miktarının 403 ton olduğu tespit edilmiştir. Yem fabrikalarının %85,7’si yetiştiricinin bilinçsiz olmasını, %75’i yem hammadde fiyatlarının yüksek olmasını ve %62,5’si haksız rekabet ve kayıt dışı üretimin kendileri için önemli sorun teşkil ettiğini belirtmişlerdir. Tahıl, kepek ve pamuk tohumu küspelerinin bölgeden temin edildiği, diğer yem ham maddeleri ve yem katkı maddelerinin ise bölge dışından sağlandığı belirlenmiştir. Yem fabrikalarının yem hammaddesi teminindeki önceliklerinin sırasıyla %50 kalite, %31 kolay ulaşılabilirliği ve %19’unun da ucuzluğu olduğu saptanmıştır. Yemlerin sırasıyla %34’ü bayiler aracılığıyla, %33’ünün bayi ve fabrikada perakende, %22’sinin doğrudan üreticiye ve kalan %11’inin ise diğer yöntemlerle pazara sunulduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak yem fabrikalarının teknik donanımlarının yeterli olduğu, laboratuvar altyapılarının bulunmadığı ve laboratuvar kurma isteklerinin bulunduğu, kurulu kapasitelerinin yeterli olduğu fakat bir tanesi hariç, diğerlerinin tek vardiya üretim yaptıkları tespit edilmiştir.

This research was carried out by visiting total 14 feed mills (8 of them are active, 6 of them are passive) in Diyarbakır province in order to get information on feedstuffs, production, quality, technical capacity, marketing, problems and expectations from public authority. Each feed mill were visited, data were collected by face to face interview, total 34 questions were asked and results were evaluated. According to survey results; total technical capacity of feed mills in Diyarbakır is 388.800 Ton/year, however active capacity is 230.400 Ton/year and their plant utilization is quite low (50.3%), average feed production capacity is 11.9 Ton/hour, daily production is 403 Ton. Feed industrialists primarily indicated that unconscious farmers (85.7%), higher feedstuff price (75%) and unfair competition and unregistered production (62.5%) are the most important problems in the industry. Cereals, wheat bran and cottonseed meal were obtained from South-eastern Anatolia Region, however, other feedstuffs and feed additives were bought from other regions of Turkey. Primary preferences of buying of feedstuffs are: quality of feedstufs 50%, easily obtaining 31%, cheap 19% for feedstuffs. Manufactured feeds were marketed by as follows; 34% distributers, 33% distributors and in factory, 22% directly to farmer and 11% in other ways. As a result, technical facilities were found adequate, feed mill owners are conscious to establish laboratory, they have enough production capacity but, except one of them, they produce only one shift in a day.