Bal Arısı (Apis Mellifera L., 1758) Kolonilerinde Hijyenik Davranışa Etki Eden Faktörler ile Tespit Yöntemlerinin Karşılaştırması Üzerine Bir Çalışma

Bu çalışma bal arısı hastalık ve zararlılarına karşı mücadelede, hijyenik davranış özelliği yüksek olan kolonileri belirlemede kullanılacak hijyenik davranış yöntemini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada deneme materyali olarak 40 koloni kullanılmıştır. İlk yıl koloniler 20'şerli iki gruba ayrılmış ve bu gruplardan birincisi sıvı azot, ikincisine iğneleme (pin-killing) yöntemi ile hijyenik davranış testi uygulanarak hangi yöntemin daha başarılı olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Sıvı azot uygulaması (I.Grup) ve iğneleme yapılan (II. Grup) kolonilerde % (ortalama±S.H) temizleme oranları 66,25±14,98 ve 78,10±12,10 olarak belirlenmiştir. Birinci yıl hijyenik davranış oranı en yüksek olan koloni ikinci yıl damızlık olarak kullanılmış ve bu koloniden alınan larvalarla ana arı yetiştirilerek kızkardeş ana arılardan oluşturulan 5 araştırma grubunda her biri 8 koloniden oluşan toplam 40 kolonili deneme arılığı düzenlenmiştir. Gruplar farklı hacim ve ergin arı yoğunluğuna göre düzenlenmiştirler. Araştırma grupları; standart kovanda 9 çerçeve arılı (I. Grup), standart kovanda 5 çerçeve arılı (II. Grup), 5 çerçeveli ruşet kovanda 5 çerçeve arılı (III. Grup), 5 çerçeveli ruşet kovanda 3 çerçeve arılı (IV. Grup) ve son olarak strafor çiftleştirme kutusu (V. Grup) oluşturulmuştur. Araştırma kolonilerine ikişer ay ara ile (Mayıs-Eylül) 3 defa iğneleme yöntemi (pin-killing) ile hijyenik test uygulaması yapılarak mevsim, kovan hacmi ve işçi arı yoğunluğunun temizleme davranışı üzerine etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. İkinci yıl yapılan uygulamalarda 1., 2., 3., 4., ve 5. gruplarda (% ortalama±S.H.) temizleme oranları sırasıyla 70,54±9,34, 58,38±8,44, 70,63±7,75, 54,96±6,8 ve 58,21±6,91 olarak belirlenmiştir. Koloniler iğneleme yönteminde sıvı azot ile dondurma yöntemine göre daha yüksek oranda bir temizleme davranışı gösterirken, birim alandaki arı yoğunluğunun en fazla olduğu 1. ve 3. Grup kolonilerde temizleme oranı diğer gruplara göre daha yüksek olmuştur.

A Study on Method Development in Hygienic Behaviour in Honeybee

This study was conducted to determine the better hygienic behaviour determination method that is used in controlling against bee diseases and pests. Total forty honeybee colonies (Apis mellifera anatoliaca) were used and they were randomly divided into two groups (each group consists of twenty colonies) in first year. Liquid nitrogen method was used in the first group' colonies and pin-killing (needling process) method was used in the second group' colonies to determine the effectiveness of methods for hygienic behaviour. Average clearance rate was found as 66.25% and 78.10% in the first (Liquid nitrogen application) and the second (pinkilling) groups respectively. In the second year, forty colonies were divided into five equal groups and each group consisted eight colonies. The first group consisted of 9 frames bees in standard langstroot hive (10 frame capacity), the second group consisted of 5 frames bees in standard langstroot hive (10 frame capacity), the third group consisted of 5 frames bees in ruşet hive (5 frame capacity), the forth group's consisted of 3 frames bees in ruşet hive (5 frame capacity) and the fifty group consisted of queen mating hive. The pin-killing (needling process) method, tested in first year, was used for all groups to determine the effectiveness of colony population and the size of hive. Average clearance rates of the first, second, third, forth and fifth groups were 70.54%, 58.38%, 70.63%, 54.96% and 58.21% respectively. The colonies that belonged to the pin-killing (needling) group showed a higher cleaning behaviour rate than the other colonies. The density of bees in hive had an important effect on the clearance rate of colonies. The colonies of group 1 and group 3, which had the more density of bees in per unit area, had the higher clearance rate than the other groups.

PDF

___

Akyol E, Kaftanoğlu O. 2001. Colony Characteristics and the Performance of Caucasian (Apis mellifera caucasica) and Mugla (Apis mellifera anatoliaca) Bees and Their Reciprocal Crosses. Journal of Apicultural Research: 40(3- 4) : 11-15.
Akyol E, Korkmaz A. 2006. Varroa Destructor'un Biyolojik Kontrol Yöntemleri. Uludağ Arıcılık Dergisi. 6(2): 62-67.
Akyol E, Yeninar H, Karatepe B, Karatepe M, Özkök D. 2007. Effects of Queen age on Varroa (Varroa destructor) infestation level in honeybee (Apis mellifera caucasica) colonies and Colony Performance . Italian Journal and Animal Sciences. 6: 143-149.
Anonim. 2014. FAO Production Year Book, 2014.
Bak B, Wilde J, Siuda M. 2010. Comparision of hygienic behavior honey bees breeding lines. Journal of Apicultural Science. 54(2): 210-215
Çakmak İ. 2010. The over wintering survival of highly Varroa destructor infested honey bee colonies determined to be hygienic using the liquid nitrogen freeze killed brood assay. Journal of Apicultural Research and Bee World 49(2): 197- 201.
Genç F, Dülger C, Kutluca S, Dodoloğlu A. 1999. Kafkas Orta Anadolu ve Erzurum balarısı (Apis mellifera L.) genotiplerininin Erzurum koşullarındaki bazı davranış özelliklerinin karşılaştırılması. Tr. J. Of Veterinary and Animal Sciences. 23: 651-656s.
Ginevan ME, Lane DD, Greenberg L. 1982. Ambient air concentration of sulfur dioxide affects flight activity in bees. Apicultural Abst., 33(4): 244. Entomology Dept.
Gülderen Z, Tunca RI, Giray T, Kence M, Kence A. 2007. Türkiye Bal Arılarında (Apis mellifera L.) Hijyen Davranışı.
Güler A, Toy H. 2013. Relationship between dead pupa removal and season and productivity of honey bee(Apis mellifera, L.) colonies., Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 37: 462-467.
Laidlaw HH, Page RE. 1997. Queen Rearing and Bee Breeding. Wicwas Press. Cheshire, connecticticut, USA. 224p.
Milani N. 1995. Morphometri of strains of Varroa jacobsoni Q. Resistant and susceptible to pyrethroids. Apimondia XXXIV International Lousanne, Sweden, Pp: 192. Congress, 15-19 August,
Milani N, Vedova GD, Greatti M. 1995. A bioassay to test the susceptibility Apimondia XXXIV International Apicultural Congress, 15- 19 August, Lousanne, Sweden, Pp: 192. to pyrethroids.
Oskay D, Kence A, Kence M, Doğaroğlu M, Giray T, Tunca RI, Erginoğlu S, Köseoğlu M. 2013. Improving resistance of American foulbrood in Mugla Honeybee (Apis mellifera anatolica) in Turkey Poster in Apimondia at Ukrainia.
Öztürk C. 2014. Doğu Akdeniz Bölgesi koşullarında yetiştiriciliği yapılan balarısı (Apis mellifera L.) kolonilerinde hijyenik davranış seleksiyonu ile hastalık ve parazitlere karşı dayanıklı hat geliştirme olanaklarının araştırılması, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni anabilim dalı, Doktora Tezi, Adana.
Palacia MA, Flores JM, Figini E, Ruffinengo S, Escande A, Bedascarrasbure E, Rodriguez E, Gonçalves LS. 2005. Evaluation of the time of uncapping and removing dead brood from cells by hygienic. Genet. Mol. Res. 4(1): 105- 114.
Rothenbuhler WC. 1964. Behaviour genetics of nest cleaning in honey bees. IV. Responses of F1 and backcross generations to disease-killed brood. American Zoologist, 4: 111-123.
Spivak M. 1996. Honey bee hygienic behavior and defence against Varroa jacobsoni. Apidologie 27: 245-260.
Spivak M, Reuter GS. 1998. Honey bee hygienic behavior. Am. Bee J. 138: 283-286.
Spivak M, Reuter GS. 2008. New Direction for the Minnesota Hygienic Line of Bees.
Tutkun E, İnci A, 1992. Bal arısı Zararlıları, Hastalıkları ve Tedavi Yöntemleri (Teşhisten Tedaviye). Demircioğlu Matbaacılık. 1-154.
Wilkes K, Oldroyd B. 2002. Breeding hygienic disease resistant bees. School of Biological Sciences University of Sydney RIRDC.