Üstün Yetenekli Öğrencilerin Duygusal Zekâ ve Yaratıcılık Düzeylerinin Yaşam Doyumlarını Yordayıcı Rolü

Bu çalışmada orta öğretim kademesindeki öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyum düzeylerini yordama gücünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde olup, 2009–2010 eğitim öğretim yılında Tokat İl Merkezinde Milli Piyango Fen Lisesinde öğrenim gören öğrencilerden 106 kız ve 119 erkek olmak üzere toplam 225 öğrenciden oluşan çalışma gurubu ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama araçları olarak; duygusal zeka düzeylerini ölçmek amacıyla ve diğerleri (2004) tarafından yeniden düzenlenmiş versiyonunun Türkçeye uyarlama çalışmasını Göçet’in (2006) yaptığı “Duygusal Zeka Testi”, kullanılmıştır. Yaratıcılık düzeylerini ölçmek amacıyla ise Whetton ve Cameron (2002) tarafından geliştirilip Aksoy (2004) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yaratıcılık Ölçeği” yaşam doyum düzeylerini ölçmek amacıyla Diener ve arkadaşları (1985) tarafından geliştirilen ve Kökler (1991) tarafından Türkçeye uyarlama çalışması yapılan “Yaşam Doyumu Ölçeği” kullanılmıştır. Öğrencilerin demografik bilgilerine (cinsiyet, algılanan ekonomik düzey (Üst, Orta, Alt) doğum sırası ve anne-babanın birlikteliği) ilişkin sorular ise araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ile ulaşılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, öğrencilerin duygusal zeka alt boyutları ve yaratıcılık düzeyleri ile öğrencilerin yaşam doyumu düzeyleri arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir (r= 0,38, r2 = 0,15, p.05). Araştırma bulgularına dayanarak anne-babaların ve öğretmenlerin duygusal zeka ve duygusal zekanın geliştirilmesi konusunda bilinçlendirilmeleri üstün yetenekli öğrencilerin derslerin dışındaki yaşam doyumlarını olumlu etkileyebilecek sosyal aktivitelere katılımının desteklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

üstün yetenek, duygusal zekâ, yaratıcılık, yaşam doyumu

Emotional Intelligence and Creativity as Predictors of Life Satisfaction among Gifted Students

The purpose of this study was to investigate the predictive role of emotional intelligence and creativity levels of secondary grade students on their life satisfaction. This correlational study was conducted with a sample of 225 secondary students (106 female and 119 male) during the 2009-2010 academic year. Data were collected from the participants using the following instruments: “Emotional Intelligence Test Modified EI Scale Turkish Form”, “How creative are you?”, “The Satisfaction with Life Scale (SWLS) and “Personal Demographic Information Sheet”. The data were examined utilizing the t-test, Pearson correlation, ANOVA and regression analyses. As a result of the analyses, a significant relationship was observed between the emotional intelligence lower dimension and creativity level of students and life satisfaction level (r= 0,38, r2 = 0,15, p.05). According to standardized regression coefficient (β), when the order of importance for variables that predict life satisfaction of students are observed, the level of expressing feelings ranks first, optimism ranks second and Creativity ranks third.

Keywords:

-,

PDF

___

Dost, M, T, (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (22), 132-143
Dökmen, Ü.(2000). Varolmak-gelişmek-uzlaşmak. İstanbul. Sistem Yayıncılık.
Goleman, D. (2005). Duygusal zeka neden IQ’dan daha önemlidir? Çeviren: Banu Seçkin Yüksel, İstanbul: Varlık Yayınları.
Göçet, E. (2006). Üniversite öğrencilerinin duygusal zeka düzeyleri ile stresle başaçıkma tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Harrod, N. R., ve Scheer, S. D. (2005). An exploration of adolescent emotional intelligence in relation to demographic characteristics. Adolescence, 40(159), 503-507.
Kaya, Ö. (2006). Askeri öğrencilerin yaşam doyumları üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
Kırtıl, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin duygusal zeka ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı kuramlar ve uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
Renzulli, J.S. (1999). What is this thing called giftedness, and how do we develop it? A twenty-five year perspective. Journal for the Education of the Gifted, 23(1): 3-54.
Schutte, N.S., Malouff, J. M., Hall, L. E. , Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J. ve Dornheim, L. (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 25, 167-177.
Steven, J.S. ve Book, E. (2003). EQ Duygusal zeka ve bal arısının sırrı. İstanbul: Özgür yayınları.
Tozar, Z. (2002). Delilik ve dâhilik o ince çizgi. Bilim ve Teknik Dergisi, Ekim 419.
Weiss, H. D. (1993). Problem çözümünde yaratıcılık. Çeviren: Şahiner Doğan, Cep Yönetim Dizisi. İstanbul: Rota Yayınları,
Whetton, David, A.,ve Cameron, K, S. (2002). Answers to exercises taken from developing management skills. 3rd Edition. At Northwestern Univ. Evanston
Yetim, Ü. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Yetim, Ü. (2001). Toplumdan bireye mutluluk resimleri. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Yüksel, M. (2006). Duygusal zeka ve performans ilişkisi: Birçok firmada uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.