Türkiye'de Aile Rehberliği Çalışmaları

Bireylerin yaşamında önemli bir rol oynayan aile kurumu, yapısal nitelikleri, işlevleri, barındırdığı ilişkiler vb. konular açısından değişik disiplinler tarafından incelenmiştir. Yapılan kuramsal araştırmalarla aile kurumu açıklanmaya çalışılmakta ve elde edilen bilgiler özellikle uygulamalı alanlarda kullanılmaktadır. Psikolojik Danışma ve Rehberlik, sözü edilen uygulamalı alanlardan birisidir. Bu makalede aile rehberliğine ilişkin kavramlar ile Türkiye ve yurt dışındaki aile rehberliği uygulamaları hakkında bilgi verilmiştir.

Family Guidance Studies in Türkiye

Family, as an institution playing an important role in the lives of individuals, has been investigated in terms of its structural features, functions, relationships, and so forth. Research is conducted to examine family and findings are used in applied sciences, one of which is counseling and guidance. In this paper, broad information about family guidance concepts and practices in Turkey and other countries is provided.

___

  • Akçamete, G. ve Kargın, T. (1997). The effectiveness of early intervention programs in the education of children with hearing impairments. Eric Document Reproduction, Service No: ED 413694.
  • Akkök, F. (1984). Davranışsal yaklaşımla aile rehberliğinin öğretilebilir çocukların özbakım becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Akkök, F. ve Sucuoğu, B. (1988). Aile rehberliğinin yuvaya yeni başlayan çocukların sosyal becerilerinin gelişimine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 12(68), 10-13.
  • Akkök, F., Ögetürk, B. ve Kökdemir, H. (1997-1998). ilköğretimde aile katılımı. TED Ankara Koleji Eğitim Dergisi, 97-98, 14-17.
  • Arcus, M.E. (1992). Family life education: toward the 21st century. Family Relations, 41, 390-398.
  • Arcus, M.E., Schvaneveldt, J.D. ve Moss, JJ. (1993). The nature of family life education (Eds : M. E. Arcus, J. D. Schvaneveldt, J. J. Moss.). Handbook of Family Life Education (vol.1) içinde, Newbury Park, Sage Publications.
  • Arcus, M. E. (1995). Advances in family life education: past, present and future. Family Relations, 44(2), s. 336+ EBSCO veri tabanından (Academic Search Premier) alınmıştır.
  • Aydoğmuş, K., Ba^taş, A., Baltaş, Z. ve ark. (2001). Ana-baba Okulu. Istanbul: Remzi Kitabevi.
  • Barclay , D.R. ve Hauts , A.C. (1995). Parenting Skills: A review and developmental analysis of training content. (Ed: W . Donoh ve L.Krasner). Handbook of Psychological Skills Training : Clinical Techniques and Applications içinde, Massachusetts : Allyn and Bacon , 195-228.
  • Brubaker , T.H. ve Roberto , K.A. (1993). Famly life education for the later years.Family Relations , 42(2) ,S.212+ EBSCO veri tabanından (Academic Search Premier) alınmıştır.
  • Çavkaytar, A. (1998). Zihinsel engellilere öz bakım ve ev içi becerilerin öğretiminde bir aile eğitimi programının etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Demirsöy-Böcü, (1992). Bilgi verici danışmanlığın beyin felçli çocuğu olan annelerin kaygı düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Dikici, A. (1990). Zihinsel engeli olan çocukların annelerine yönelik grup rehberliğinin tutum değişimi açısından etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Dinkmeyer, D. ve Mckay, G.D. (1976/1997). Biz Bir Aileyiz. (Çev: G.Önet), İstanbul: Yapı ve Kredi Yayınları.
  • Ehly, S.W., Cooley, J.C. ve Rosenthal, D. (1985). Working with Parents of Exceptional Children. Times Mirror, Mosby College.
  • Eylenen-San, N. (1999). Engelli çocuğu bulunan anne babalara uygulanan anne baba eğitim programının etkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Göksan, Ö. (2003). Anababaların Çocuklarının Okul Başarılarına Yardımcı Olma Konusundaki Tutum ve Beceri Algılarını Geliştirici bir Aile Rehberliği Programının Uygulanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Gordon, T. (1975/1996). Aile İletişim Dili: Etkili Anababa Eğitimi. (Çev: E. Aksoy), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
  • Graybilll, D. (1984). A multiple-outcome evaluation of training parents in active listening. Psychological Reports, 59, 1171-1185.
  • Gültekin, E. (1999). Uygun olmayan davranışların azaltılmasında ebeveynler tarafından uygulanan uyuşmayan davranışların ayrımlı pekiştirilmesinin etkisi (Otistik çocuklar ve ebeveynleriyle eve dayalı aile eğitimi). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Hamamcı, Z. (1996). Aile rehberliğinin anne babaların meslek gelişimi konusunda bilgi düzeylerine ve çocuklarına yardımcı olmaya yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Hamamcı, Z. ve Koksal Akyol, A. (2003). 3-6 yaşlarında çocukları olan anne ve babaların eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi. OMEP Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı. İstanbukYapa Yayınları, 55-56.
  • Hof, L. ve Miller, W.R. (1983). Marriage enrichment. (Ed : D.H.Olson ve B.C.Miller.). Family Studies-Review Yearbook: vol.1 içinde 536-562, Beverly Hills: Sage Publications.
  • Huhn, P.R. ve Zimpfer, G.D. (1989). Effect of a parent education program on parents and their preadolescent children. Journal of Community Psychology, 17,311-318.
  • Joyce , M.R. (1995).Emotional relief for parents : is rational-emotive parent education effective. Journal of Rational-Emotive and Cogniti ve Behaviour Therapy , 13(1), 55-75.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1997). The Turkish early enrichment project and mother-child education program. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 41, 470-474.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1998). Kültürel Psikoloji. Istanbul: Yapı ve Kredi Yayınlan.
  • Kağıtçıbaşı, Ç., Bekman, S. ve Sunar, D. (1993). Başarı Ailede Başlar, istanbul: Yapa Yayınları.
  • Kargın, T. (1990). Eğitsel yaklaşımlı aile rehberliğinin işitme engelli çocukların sözel iletişim becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kargın, T. (2001). Kırsal bölgede yaşayan işitme engelli çocuklara yönelik geliştirilen bireyselleştirilmiş aile eğitim programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3(1), 49-60.
  • Kaya, Ö. (1994). Annelere verilen eğitimin çocuklarına karşı istenmedik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Küçüker, S. (2001). Erken eğitimin gelişimsel geriliği olan çocukların anne-babalarının stres ve depresyon düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi, Özel Eğitim Dergisi, 3(1), 1-11.
  • Kuloğlu-Aksaz, N. (2001). Bilgi verici psikolojik danışma ve didaktik bilgi verme programının down sendromlu bebeği olan anne babaların umutsuzluk gereksinim ve eş ilişkilerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kuzgun, Y. (1994). Aile eğitimi ile ilgili psikolojik hizmetler. Uluslararası Aile Yılı Özel İhtisas Komisyon Raporları. Aile Araştırma Kurumu: Ankara.
  • L'abate, L. (1981). Skill training programs for couples and families. (Ed :A.S. Gurman ve D.P. Kniskern.), Handbook of Family Therapy içinde, s.617-650, Newyork: Brunner/Manel.
  • Morris, M. L. ve Ballard, S. M. (2003). Instructional techniques and environmental considerations in family life education programming for midlife and older adults. Family Relations, 52(2),s.l67+PROQUEST.
  • Ömeroğlu, E., Yaşar-Can, M. (2002). Ev merkezli aile çocuk eğitimi programının ev ortamına etkisi. Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitimi Sempozyumu, Ankara: Kök Yayıncılık.
  • Öztop, H. ve Telsiz, M. (1996). Anne ve babaların ana baba eğitimine ilişkin bilgi ihtiyacının belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 20 (101), 56-64.
  • Scaife, J. ve Frith, J. (1988). A behaviour management and life stress course for a group of mothers incorporating training for health visitors. Child Care, Health and Development, 14, 25-50.
  • Sevim, A. S. (1996). Transaksiyonel analize dayalı bir eğitim programının evli çiftlerin ego durumları ve evlilik yaşamlarına ilişkin bazı değişkenlere etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Sucuoğlu, B., Küçüker, S. ve Kanık, N. (1992). Özel eğitimde anne-baba eğitimi programları (örnek çalışma). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 521-538.
  • Swick, J.K. (1993). Strengthening parents and families during the early childhood years. Illionis: Stipes Publishing Company.
  • Temel, F.Z. ve Ömeroğlu, E. (1991). 0-3 yaş erken çocukluk eğitimi araştırmasının psikomotor yönden incelenmesi. Ya-Pa 7. Okul Öncesi Eğitim ve Yaygınlaştırılması Semineri, Eskişehir.
  • Tokyürek, Ş. ve Şanlı, N. (1998). Okul öncesi çağı çocuklarına aile ile ilgili sorumlulukların kazandırılması konusunda annelerin eğitim ihtiyacı. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Cilt II, 104-109.
  • Topçu-Kabasakal, Z. (2001).Uyum sorunu olan çocukların aile işlevlerini iyileştirmede anne eğitim gruplarının etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, izmir.
  • Turan-Ömeroğlu, E., Şahin-Tezel, E. Turla, A. ve ark., (1997). Çocukluk döneminde ev ortamının çocuğun eğitimine katkısı. I. Ulusal Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi. Hacettepe Üniversitesi, 28-30 Mayıs, Ankara, s.316-335.
  • Turna, R. (1999). İletişim becerilerim geliştirmeye yönelik bilgi verici danışmanlığın babagenç arasındaki çatışmaya etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Ünlü, S. (1986). tşitme engelli çocukları olan ailelerin uzaktan öğretim ile eğitilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Whirter, J.M. ve Voltan-Acar, N. (1998). Çocukla iletişim, istanbul: Milli Eğitim Basımevi.