NİMET BÜLBİN SUCUOĞLU

7662

Sorun Davranışlar Kontrol Listesi Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, müdahale yöntemlerinin zihinsel engelli bireylerin davranışları üzerindeki etkisini ölçmek için geliştirilmiş olan Problem Davranış Kontrol Listesinin Türkçe formunun psikometrik özelliklerini incelemektir. Yaşları 10 ile 25 arasında değişen, özel eğitim okullarına devam eden 177, yatılı kurumda kalan 258 zihinsel engelli bireyin problem davranışları problem davranış kontrol listesi kullanılarak öğretmenleri tarafından değerlendirilmiştir. Orijinal çalışmada kullanılan yöntemler kullanılarak kontrol listesi Türkçe Formunun geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Promaks döndürmesi ile temel bileşenler analizi uygulanarak yapılan faktör analizi sonucunda, birden fazla faktörde yer almaları nedeniyle 12 madde kontrol listesinden çıkarılmıştır. Kalan 46 maddenin 22 si orijinal ölçekle aynı faktörde de kalırken, diğer 24 madde diğer faktörlere dağılmıştır. Sonuçlar aracın güvenirlik ve geçerliğinin oldukça yüksek olduğunu göstermiştir. Yaş, cinsiyet ve kurumun toplam ve faktör puanlar üzerindeki etkisi de araştırılmış, yaş ve kurumun toplam puan ile aşırı hareketlilik, atalet, yineleyici davranışlar ve zarar veren davranış faktör puanları üzerinde etkili olduğu, puanların cinsiyet faktörüne göre değişmediği bulunmuştur. Bulgular bu çalışmanın sınırlılıkları ve Kontrol Listesinin kullanımı açısından tartışılmıştır.

The Psychometric Characteristics of the Turkish form of the Aberrant Behavior Checklist

The purpose of this study is to investigate the psychometric properties of the Turkish version of the Aberrant Behavior Checklist (ABC) developed for assessing effects of the intervention methods on behaviors of the people with mental retardation. 258 people with mental retardation from the residential institution and 177 from special education schools with the age range 10-24, were rated on ABC by their caregivers / teachers. Using the same statistical procedures as employed in original study, preliminary reliability and validity studies were conducted for the Turkish version of the ABC. Principal component analysis with promax rotation of the Turkish version of the checklist resulted in 5 factors, 12 items loaded on more than one factor were excluded from the checklist. 22 items of the remaining 46 items loaded on the same factors as the original factor derivation, 24 items loaded on the different factors. The results showed that in general, internal consistency of the Turkish version of the ABC appeared to be high and the validity had been established. Also the data was analyzed for effect of age, sex and the placement and the results indicated that age and placement were effective variable on total score and self-injurious, hyperactive, stereotype behaviors, lethargy factor scores and sex was no effective on the any factor and total score. The results were discussed in terms of limitations of the study and utility of the Turkish version of the ABC.
PDF

___

  • Achenbach, T. M., & Edelbrock, C. S.(1978). The classification of child psychopathology: A review and analysis of empirical efforts. Psychological Bulletin, 85,1275-1301.
  • Alpas, B. (2002). Vineland Uyum Davran›fl Ölçe¤i araflt›rma formunun do¤umdan 3 yafl11 ayl›¤a kadar olan Türk bebekleri için yap›lm›fl uyarlama, güvenirlik ve geçerlik çal›flmas›. Yay›nlanmam›fl Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Aman, G. M., Singh, N. N., Stewart, A. W., & Field, C. J. (1985a).The Aberrant Behavior Checklist: A behavior rating scale for the assessment of treatment effects. American Journal of Mental Deficiency, 89 (5), 485- 491
  • Aman, G. M., Singh, N. N., Stewart, A. W., & Field, C. J. (1985b). Psychometric characteristics of the aberrant behavior checklist. American Journal of Mental Deficiency, 89 (5), 492-502.
  • Aman, G. M., White A. J., & Vaithianathan, C. (1986). Preliminary study of imipramine in profoundly retarded residents. Journal of Autism and Developmental Disorders, 16, 263-273.
  • Aman, G. M., Richmond, G., Stewart, A. W., Bell, J. C., & Kissell, R. C. (1987). The aberrant behavior checklist: Factor structure and the effect of subject variables in American and New Zealand facilities. American Journal of Mental Deficiency, 92 (6), 570-578.
  • Aman, G. M., Singh, N. N., & Turbott, S. H. (1987). Reliability of the aberrant behavior checklist and the effect of variation in instruction. American Journal of Mental Deficiency, 92 (2), 237-240.
  • Aman, G. M., & White, A. J., (1988). Thioridazine dose effects with reference to streotypic behaviorin mentally retarded residents. Journal of Autism and Developmental Disorders, 18, 355-366.
  • Aman, G. M., Burrow, W., & Wolford, P. L. (1995). The Aberrant Behavior Checklist-Community: Factor validity and effect of subject variables for adults in group homes. American Journal on Mental Retardation, 100, 283-292.
  • Aman, G. M., Findling, R. L., Derivan, A., & Merriman, U. (2000). Risperidos versus placebo for severe conduct disorder in children with mental retardation. http:/ www.nimh.nih.gov/ncdeu/abstracts2000/ncdeu073.cfm.
  • Akkök, F., Aflkar, P., & Sucuo¤lu, B. (1986). Ö¤retmen gözlem formu el kitab›. Ankara: Türk E¤itim Derne¤i Yay›nlar›.
  • Baumgardner, T. L., Reiss, A. L., Freund, L. S., & Abrams, M. T. (1995) Spesification of the neurobehavioral phenotype in males with Fragile X syndrome. Pediatrics, 95 (5), 744- 752)
  • Bihm, M. E., & Pointdexter, A. R. (1991). Cross-validation of the factor structure of the aberrant behavior checklist for person with mental retardation. American Journal on Mental Retardation, 96 (2), 209-211.
  • Bihm, E. M., Pointdexter, A. R., Kienlen, T. L., & Smith, B. L. (1992). Staff perception of reinforcer responsiveness and aberrant behaviors in people with mental retardation. Journal of Autism and Developmental Disorders, 22, 83- 93.
  • Coe, D. A., Matson, J. L., Russell, D. W., Slifer, K. J., Capone, G. T., Baglio, C., & Stallings, S. (1999). Behavior problems of children with Down Syndrome and life events. Journal of Autism and Developmental Disorders, 29 (2), 149- 156.
  • Creedon, M. P. (1997). Studies related to use of lateral pressure equipment (hug machine) by day school students with autism. http:/www.autism.org/hugs.html
  • Çiçekçi, A. (2000). 10-15 yafl grubundaki engelli bireyler ile engelli olmayan bireylerin davran›fl problemlerinin karfl›laflt›rmal› olarak incelenmesi. Yay›nlanmam›fl Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Duker, P. C., van Druenen C., Jol, K., & Oud, H. (1986). Determinants of maladaptive behavior of institutionalized mentally retarded individuals. American Journal of Mental Deficiency, 91 (1), 51-56.
  • Epir, S. (1976). ‹lkokul çocuklar› için AAMD uyum davran›fllar› ölçe¤i (1974 revizyonu), Türkçe adaptasyonu, El kitab›. Milli E¤itim Bakanl›¤›, Talim Terbiye Dairesi, Ankara
  • Erol N., Arslan. B. L., & Akçak›n, M. (1995). The adaptation and standardization of the Child Behavior Checklist among 6-18 year old Turkish children. In J. Sergeant (Ed.) Eunethydis: Europian Approaches to Hyperkinetic Disorder. Zurich: Fotoratar, 97-113.
  • Erol, N., & fiimflek, Z. (1998). Türkiye Ruh Sa¤l›¤› Profili: Çocuk ve gençlerde ruh sa¤l›¤›. (Erol, N., K›l›ç, C., Ulusoy, M., Keçeci, M., fiimflek, Z.) Türkiye Ruh Sa¤l›¤› Profili. T.C. Sa¤l›k Bakanl›¤› Sa¤l›k Projesi Genel Müdürlü¤ü .
  • Epstein, M. H., Cullinan, D., & Polloway, E. A. (1986). Patterns of maladjusment among mentally retarded children and youth. American Journal of Mental Deficiency, 91 (2), 127-134.
  • Erden, G. (1995). Çocuklar için kiflilik ölçe¤i: Türk çocuklar› için uyarlama ve standardizasyon çal›flmas›. Yay›nlanmam›fl Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Erden, G., & Akçak›n, M. (2001). Otizmi olan çocuklar ve kardefllerinin davran›fl sorunlar› ve kiflilik özellikleri örüntüleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sa¤l›¤›, 8 (3), 145- 155.
  • Feeney, T. J., & Ylvisaker, M. (2003). Context-sensitive behavioral supports for young children with TBI: Shortterm effects and lonf-term outcome. Journal of Head Trauma Rehabilitation. 18, (1), 33-51.
  • Feinstein, C., Kaminer, Y., Barreu, R. P., & Tylenda, B. (1988). The assessment of mood and affect in developmentally disabled children and adolescents: The Emotional disorders rating scale. Research in Developmental Disabilities, 9, 109-121.
  • Freund, L. S., & Reiss, A. (1991). Rating problem behaviors in outpatients with mental retardation: Use of the aberrant behavior checklist. Research in Developmental Disabilities, 12, 435.
  • Kaner, S., & Uçak-Çiçekçi, A. (2000). Gözden geçirilmifl davran›fl problemleri kontrol listesinin Türkçeye uyarlanmas›. Özel E¤itim Dergisi, 2 (4), 23-34.
  • Kazdin, A. E., Matson, J. L., & Senatore, V. (1983). Assessment of depression in mentally retarded adults. American Journal of Psychiatry, 140, 1040-1043.
  • Marshburn, E. C., & Aman, M. G. (1992). Factor validity and norms for the aberrant behavior checklist in a community sample of children with mental retardation. Journal of Autism and Developmental Disorders, 22 (3), 357-373.
  • Newton, J. T., & Sturmey, P. (1988). The aberrant behavior checklist: a British replication and extension of its psychometric properties. Journal of Mental Deficiency Research, 32, 87-92.
  • Niederhofer, H., Staffen, W., & Mair, A. (2003). Psychopharmacological treatment of autistic disorders: Lefoexidine as an useful alternative. http:/www. Priory.com/psych/autlof.htm.
  • Nihira, K., Foster, R., Shellhaas M., & Leiland, H. (1974). AAMD Adaptive Behavior Scale (rev. ed.) Washington, DC: American Assocciation on Mental Deficiency.
  • Polloway, E. A., Epstein, M. H., & Cullinan, D. (1985). Prevalence of behavior problems among educable mentally retarded students. Education and Training of Mental Retardation, March, 3-14.
  • Quay, H. C., & Peterson H. D. (1996) Revised behavior problem checklist. Professional manual. Odesa: PAR
  • Russell, A. T., & Forness, S. R. (1985). Behavioral disturbance in mentally retarded children in TMR and EMR classrooms. American Journal of Mental Deficiency, 89 (4), 338-344.
  • Semmel, M., & Gao, X. (1992). Teacher perception of the classroom behaviors of nominated handicapped students in China. Journal of Special Education, 25, 415-430.
  • Sparrow, S. S., Balla, D. A., & Cicchetti, D. V. (1984). Vineland Adaptive Behavior Scale. Circle Pines, MN: American Guidance Service.
  • Vostanis, P., Bickerton, W. L., Cumella, S., Chung, M. C., Winchester C., & Doran, J. (1996). Mother and teacher ratings of maladaptive behavior in children with special needs. Europian Journal of Special Needs Education, 11 (1), 117-124.
  • White, T. J., & Aman, M. G. (1985). Pimozide treatment in distruptive severely retarded patients. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 19, 92-94.
  • Willemsen-Swinkels, S. H., Buitelaar, J. K., Nijhof, G. H., & Van England, H. (1995). Failure of naltrexone hydrochloride to reduce self injurious and autistic behavior in mentally retarded adults: Double-blind placebo-controlled studies. Archives Genetic Pscyhiatry, Eylül: 52 (9), 766-73.
  • Zarkowska, E., & Clements, J. (1994). Problem behavior and people with severe learning disabilities: The star approach. New York: Chapman Hall.
Türk Psikoloji Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-4433
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1978
  • Yayıncı: Türk Psikologlar Derneği
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algısında Katkı Türü ve Pay Dağıtımının Etkisi

Deniz N. ŞAHİN

Kamu Kuruluşlarında Yeniden Yapılanma: Bir Norm Kadro Çalışması

H. Canan SÜMER, HABİBE TUĞBA EROL KORKMAZ

Vineland Uyum Davranış Ölçeği-Araştırma Formu'nun Doğumdan 47 Aylığa Kadar Olan Türk Bebekleri İçin Uyarlama, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Başak ALPAS, Melda AKÇAKIN

İntihar Girişiminde Depresyon ve Kaygı Belirtileri ile Problem Çözme Becerileri ve Algılanan Sosyal Desteğin Önemi

Halise ÖZGÜVEN DEVRİMCİ, Çiğdem SOYKAN, Seda HARAN, Tülin GENÇÖZ

Zihinsel Engelli ve Sağlıklı Çocuk Annelerinde Stres Belirtileri, Stresle Başaçıkma Tarzları ve Algılanan Sosyal Desteğin Tükenmişlik Düzeyine Olan Etkisi

Tolga DUYGUN, Nilhan SEZGİN

Sorun Davranışlar Kontrol Listesi Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi

NİMET BÜLBİN SUCUOĞLU