Otobiyografik Bellekte Aşırı Genelleme: Çocukluk Örselenme Yaşantılarının Otobiyografik Bellek Açısından İncelenmesi
Bu çalışmanın temel amacı, çocukluk örselenme yaşantı düzeyleri düşük ve yüksek iki grubun olumlu, olumsuz ve karşılaştırma anılarını otobiyografik anı özellikleri açısından karşılaştırmak ve çocukluk örselenme yaşantıları ile depresif belirtiler arasındaki ilişkide otobiyografik belleğin rolünü incelemektir. Bu amaçla iki aşamada yürütülen çalışmanın birinci aşamasında 18-30 yaş arası 198 üniversite öğrencisinden veri toplanmıştır. İkinci aşamada ise ilk aşamada ulaşılan 198 katılımcıdan yalnızca çocukluk örselenme düzeyi yüksek olan 46 katılımcıya yeniden ulaşılmıştır. Bu aşamada uygulamalar bireysel olarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, çocukluk örselenme yaşantı düzeyi yüksek katılımcıların düşüklere göre olumsuz çocukluk anılarını anlamlı düzeyde daha detaylı; olumlu çocukluk ve karşılaştırma anılarını ise daha az detaylı hatırladıklarını göstermiştir. Çalışmanın ikinci kısmının bulguları, aşırı genellemenin çocukluk örselenme yaşantıları, anının araya girici düzeyi ve anıdan kaçınma tarafından; yetişkinlik dönemi depresif belirtilerin ise çocukluk örselenme yaşantıları, anının araya girici düzeyi, anıdan kaçınma ve aşırı genelleme tarafından yordandığına işaret etmiştir. Elde edilen bulgular alan yazın ışığında tartışılmıştır.
The main purpose of this study was to compare positive, negative and comparison autobiographical memories between two groups who had higher and lower levels of the childhood trauma and to examine mediator role of autobiographical memory in the relationship between the childhood trauma and the adulthood depressive symptoms. For this purpose, the data were gathered from 198 participants aged 18-30 at the first part of the study. The data were gathered from 46 participants with only a history of childhood trauma from 198 participants at the second part of the study. One by one interview held with the participants at this stage. The results showed that participants who had higher levels of the childhood trauma recalled more detailed negative memories but less detailed positive and comparison memories than participants who had lower levels of the childhood trauma. In addition, it was found that the overgenerality were predicted by childhood trauma experiences and levels of avoidance, intrusion; the depressive symptoms were predicted by childhood trauma experiences and levels of avoidance, intrusion and overgenerality. These findings were discussed in the light of autobiographical memory literature.
___
Aglan, A., Williams, J. M. G., Pickles, A. ve Hill, J. (2010). Overgeneral autobiographical memory in women: Association with childhood abuse and history of depression in a community sample. British Journal of Clinical Psychology, 49, 359-372.Aslan, S. H. ve Alparslan, Z. N. (1999). Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği’nin bir üniversite örnekleminde geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 10(4), 275-85.
Baron, M. R. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
Beck, A. T. (1961). An inventory for measuring depression. Archives of General Psychiatry, 4, 561-571.
Berntsen, D. ve Rubin, D. C. (2008). The reappearance hypothesis revisited: Recurrent involuntary memories after traumatic events and in everyday life. Memory & Cognition, 36(2), 449-460.
Boyraz, F. ve Er, N. (2007). Alzheimer ve depresyon tanılı gruplar ile normal örneklemde, kişisel ve toplumsal olaylara ilişkin otobiyografik bellek özellikleri. Türk Psikoloji Dergisi, 22(60), 45-64.
Bower, G. H. (1981). Mood and memory. American Psychologist, 36, 129-148.
Bower, G. H. (1992). How might emotions affect learning? S. A. Christianson, (Der.), The handbook of emotion and memory: Research and theory içinde (3-31). Hillsdale, NJ: Erlbaum
Brewin, C. R. (1998). Intrusive autobiographical memories in depression and post traumatic stress disorder. Applied Cognitive Psychology, 12, 359-370.
Brewin, C. R., Dalgleish, T. ve Joseph, S. (1996). A dual representation theory of post-traumatic stress disorder. Psychological Review, 103, 670-686.
Brewin, C. R., Reynolds, M. ve Tata, P. (1999). Autobiographical memory processes and the course of depression. Journal of Abnormal Psychology, 108, 511-517.
Bunnell, S. L. ve Greenhoot, A. F. (2012). When and why does abuse predict reduced autobiographical memory specificity? Memory, 20, 121-137.
Burnside E., Startup M., Byatt M., Rollinson I. ve Hill J. (2004). The role of overgeneral autobiographical memory in the development of adult depression following childhood trauma. British Journal of Clinical Psychology, 43, 365- 376.
Conway, M. A. ve Pleydell-Pearce, C. W. (2000). The construction of autobiographical memories in the self-memory system. Psychological Review, 107(2), 261-288.
Crane, C. ve Duggan, D. (2009). Over-general autobiographical memory and age of onset of childhood sexual abuse in patients with recurrent suicidal behaviour. British Journal of Clinical Psychology, 48, 93-100.
Crane, C., Heron, J., Gunnell, D., Lewis, G., Evans, J. ve Williams, J. M. G. (2014). Childhood traumatic events and adolescent overgeneral autobiographical memory: Findings in a UK cohort. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 45, 330-338.
Çorapçıoğlu, A., Yargıç, İ., Geyran, P. ve Kocabaşoğlu, N. (2006). “Olayların Etkisi Ölçeği” (IES-R) Türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenirliliği. New Symposium Journal, 44(1), 14-22.
Dalgleish, T., Williams, J. M. G., Golden, A. J., Perkins, N., Barret, L. F. ve Barnard, P. J. (2007). Reduced specificity of autobiographical memory and depression: The role of executive control. Journal Experimental Psychology, 136, 23-42.
Er,N., Karabay, A., Kaynar, G., M. M. Uysal ve Uçar Boyraz, F. (2012). Yaş(lanan) zihnin otobiyografisi: İstemli ve istemsiz otobiyografik anılarda yaşa bağlı değişimler. Cognitive IX, 13-15 Nisan, İstanbul.
Er, N. ve Uçar, F. (2004). Yoğun duygu yaşam olaylarında kişisel anı aktarımları ve referans noktaları aracılığıyla otobiyografik bellek örüntülerinin incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 19(53), 1-18.
Er, N. ve Yaşın, F. (2014). Otobiyografik bellek ve işlevlerinin zaman yönelimi ve algısıyla ilişkisi: Zaman tünelindeki anılar. 18. Ulusal Psikoloji Kongresi, 9-12 Nisan, Bursa.
Fivush, R. (2011). The development of autobiographical memory. Annual Rewiev of Psychology, 62, 559-582.
Freud, S. (1919). Introduction to “psycho-analysis and the war neurosis.” J. Strachey, (Ed.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud içinde (17).London: Hogarth.
Gratz, K. L., Bornovalova, M. A., Delany-Brumsey, A., Nick, B. ve Lejuez, C. W. (2007). A laboratory-based study of the relationship between childhood abuse and experiential avoidance among inner-city substance users: The role of emotional nonacceptance. Behavior Therapy, 38(3), 256-268.
Hisli, N. (1988). Beck Depresyon Envanteri’nin geçerliliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi, 6, 118-122.
Horowitz, M., Wilner, N. ve Alvarez, W. (1979). Impact of Event Scale: A measure of subjective stress. Psychosom Medicine, 41, 871-881.
James, W. (1890). The principles of psychology. New York: Holt.
Kaynar, G. ve Er, N. (2014). Geçmiş geçmemekte ısrar ettiğinde: Otobiyografik bellekte aşırı genelleme. 18. Ulusal Psikoloji Kongresi, 9-12 Nisan, Bursa.
Kremers, I. P., Spinhoven, P. ve Does, A. J. W. (2004). Autobiographical memory in depressed and non-depressed patients with borderline personality disorder. British Journal of Clinical Psychology, 43,17-29.
Kuyken, W. ve Brewin, C. R. (1994). Intrusive memories of childhood abuse during depressive episodes. Behaviour Research and Therapy, 32, 525-528.
Kuyken, W. ve Brewin, C. R. (1995). Autobiographical memory functioning in depression and reports of early abuse. Journal of Abnormal Psychology, 104, 585-591.
Matt, G. E., Vazquez, C. ve Campbell, W. K. (1992). Mood congruent recall of affectively toned stimuli: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 12, 227.
McAdams, D. P. (1993). The stories we live by: Personal myths and the making of the self. New York: Morrow.
McNally, R. J., Lasko, N. B., Macklin, M. L. ve Pitman, R. G. (1995). Autobiographical memory disturbance in combat-related post-traumatic stress disorder. Behaviour Research and Therapy, 33, 619-630.
Moore, S. A. ve Zoellner, L. A. (2007). Overgeneral Autobiographical memory and traumatic events. Psychological Bullten, 133(3), 419-437.
Nairne, J. (2002). The myth of the encoding-retrieval match. Memory, 10(10), 389-39.
Nelson, K. ve Fivush, R. (2004). The emergence of autobiographical memory: A social cultural developmental theory. Psychology Review, 111, 486-511.
Neisser, U. (1967). Cognitive psychology. New York: AppletonCentury-Crofts.
Pillemer, D. B. (2003). Directive functions of autobiographical memory: The guiding power of the specific episode. Memory, 11, 193-202.
Rawal, A. ve Rice, F. (2012). Examining overgeneral autobiographical memory as a risk factor for adolescent depression. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 51, 518-527.
Reynolds, M. ve Brewin, C. R. (1998). Intrusive cognitions, coping strategies and emotional responses in depression, post-traumatic stress disorder and a non clinical population. Behaviour Research and Therapy, 36, 135-147.
Rubin, D. C. (1996). Remembering our past: Studies in autobiographical memory. New York: Cambridge University Press.
Rubin, D. C. ve Gülgöz, S. (2001). Kişisel anıların hatırlanması: Bir betimleme çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 16(48), 37-51.
Schacter, D. L. (2010). Belleğin izinde. (E. Özgül, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları (Orijinal Çalışma Basım Tarihi 1996).
Semon, R. (1904/1921). The Mneme. Londra: George Allen & Unwin.
Stokes, D. J., Dritschel, B. H. ve Berkerian, D. A. (2004). The effect of burn injury on adolescents’ autobiographical memory. Behaviour Research and Therapy, 42, 1357- 1365.
Terr, L. C. (1991). Childhood traumas: An outline and overview. American Journal of Psychiatry, 148, 10-20.
Terr, L. C. (1994). Unchained memories. New York: Basic Books.
Tulving, E. (2002). Episodic memory: From mind to brain. Annual ReviewPsychology, 53, 1-25.
Valentino, K., Toth, S. L. ve Cicchetti, D. (2009). Autobiographical memory functioning among abused, neglected and non-maltreated children: The overgeneral memory effect. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 50, 1029-1038.
Von der Kolk, B. A. (1994). The Body keeps the score: Memory and evolving psychobiology of PTSD. Harvard Review of Psychiatry, 1, 253-265
Vrielynck, N., Deplus, S. ve Phillipot, P. (2007). Overgeneral autobiographical memory and depressive disorders in children. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 36, 95-105.
Watkins, E., Teasdale, J. D. ve Williams, R. M. (2000). Decentring anddistraction reduce overgeneral autobiographical memory in depression. Psychological Medicine, 30, 911- 920.
Williams, J. M. G. (1996). Depression and the specificity of autobiographical memory. D. C. Rubin, (Ed.), Remembering our past: Studies in autobiographical memory içinde (244-267). Cambridge University Press.
Williams, J. M. G. ve Broadbent, K. (1986). Autobiographical memory in attempted suicide patients. Journal of Abnormal Psychology, 95, 144-149.
Williams, J., Barnhofer, T., Crane, C., Herman, D., Raes, F., Watkins, E. ve Dalgleish, T. (2007). Autobiographical memory specificity and emotional disorder. Psychological Bulletin, 133, 122-148.
- ISSN: 1300-4433
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1978
- Yayıncı: Türk Psikologlar Derneği
Sayıdaki Diğer Makaleler
Öznel İyi Oluşun Yordanmasında Sabit Kişilik Örüntüsü: Psikolojik Sermayenin Aracılık Rolü
FATİH ÇETİN, HAKAN TURGUT, H. Cenk SÖZEN
Öğrenme Güçlüğü Olan Çocukların Sözel Olmayan İpuçları ile Aktarılan Duyguları Algılama Becerileri
BURCU KILIÇ TÜLÜ, CEVRİYE ERGÜL
Nesrin Hisli ŞAHİN, ZUHAL YENİÇERİ KÖKDEMİR
Okuma Güçlüğü Olan ve Olmayan Öğrencilerin Cümle Anlama Becerilerinin İncelenmesi