Öfke, Dürtüsellik ve Problem Çözme Becerilerindeki Yetersizlik Gençlik İntiharlarının Habercisi Olabilir mi?

Bu çalışmanın amacı, 14-62 yaş arasındaki insanların çeşitli durumlar ve problemler karşısında intiharı akıllarına ilk çözüm yolu olarak getirmede farklılaşıp, farklılaşmadıklarını belirlemek ve bu eğilimin, intihar olasılığı, problem çözme becerileri, öfke/saldırganlık gibi değişkenler ile ilişkisini saptamaktır. Bu amaçla, 14-62 yaş arası 619 kişiye (351 kadın, 267 erkek), Problem Çözme Envanteri", "Kısa Semptom Envanteri", "intihar Olasılığı Ölçeği", "MMPI Dürtüsel Davranışlar Alt Ölçeği", "Çok Boyutlu Öfke Ölçeği" ve bu çalışma için geliştirilmiş olan "Çözüm Yollan Envanteri" uygulanmıştır. Yapılan analizler, 14-24 yaş grubunun tüm ölçeklerden aldıklan puanların, diğer yaş gruplarının aldıkları puanlardan daha yüksek olduğunu göstermiştir. Yani, gençler problem çözme becerileri konusunda kendilerini daha yetersiz algılamakta, daha dürtüsel davranmakta, daha öfkeli görünmekte ve kendilerine sunulan, stresli bir durum ya da olay karşısında, bir çözüm yolu olarak intiharı, daha sıklıkla ilk seçenek olarak akıllarına getirmektedirler. Bu bulgular araştmacıları, bir model önerisine yöneltmiştir. Bu öneriye göre, eğer kişi 14-24 yaş grubundaysa, problem çözme becerilerinde bir yetersizlik varsa; öfke ve saldırganlık duygulan yoğunsa ve dürtüsellik özellikleri de yüksekse, bu kişi intihar açısından bir risk taşıyor olabilir.

PDF

___

Bagley, C., & Ramsay, R. (1993). Suicidal ideas and behaviors in contrasted generations: Evidence from a community mental health survey. Journal of Community Psychology, 21, 26-34.

Balkaya, F., & fiahin, N.H. (2003). Psikopatoloji tarama ve psiko- terapi etkilili¤i araflt›rmalar›nda kullan›labilecek yeni bir ölçek: Çok Boyutlu Öfke Ölçe¤i. Türk Psikiyatri Dergisi, (Bas›mda).

Bat›gün, A., fiahin, N. H., & U¤urtafl, S. (2002). K›sa Semptom Envanteri (KSE): Ergenler için kullan›m›n›n geçerlik, gü- venirlik ve faktör yap›s›. Türk Psikiyatri Dergisi, 13 (2), 125-135.

Beautrais, A. L. (2000). Methods of youth suicide in New Zealand: Trends and implications for prevention. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 34, 413-419.

Bingham, C. R., Bennion, L. D., Openshaw, D. K., & Adams, G. R. (1994). An analysis of age, gender and racial differences in recent national trends of youth suicide. Journal of Adolescence, 17, 53-71.

Cairns, R. B., Peterson, G., & Neckerman, H. J. (1988). Suicidal behavior in aggressive adolescents. Journal of Clinical Child Psychology, 17 (4), 298-309.

Castrogiovanni, P., Pieraccini, F., & Di Muro, A. (1998). Suicidality and aggressive behaviour. Acta Psychiatrica Scandinavia, 97, 144-148.

Clothier, J. J. (1997). Suicide. (http://www.uams.edu/department of psychiattry).

Clum, G. A., Patsiokas, A., & Luscomb, R. (1979). Emperically based comprehensive treatment program for parasuicide. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 47, 937- 945.

Cull, J. G., & Gill, W. S. (1988). Suicide Probability Scale (SPS) manual. Los Angeles: Western Psychological Services.

Cutright, P., & Fernquist, R. M. (2000). Effects of societal integration, period, region, and culture of suicide on male age-specific suicide rates: 20 developed countries, 1955-1989. Social Science Research, 29, 148-172.

Dahlstrom, W. G., Welsh, G. S., & Dahlstrom, L. E. (1979). An MMPI Handbook. Volume II: Research Applications. University of Minnesota Press.

Derogatis, L. R. (1992). The Brief Symptom Inventory-BSI administration, scoring and procedures manual-II. USA: Clinical Pschometric Research Inc.,

D.I.E. ‹ntihar ‹statistikleri (1997). T.C. Baflbakanl›k Devlet ‹sta- tistik Enstitüsü, Ankara.

Dixon, W. A., Rumford, K. G., Heppner, P. P., & Lips, B. J. (1992). Use of different sources of stress to predict hopelessness and suicide ideation in a college population. Journal of Counseling Psychology, 39 (3), 342-349.

Dixon, W. A., Heppner, P. P., & Rudd, M. D. (1994). Problem- solving appraisal, hopelessness and suicide ideation: Evidence for a mediational model. Journal of Counseling Psychology, 41 (1), 91-98.

Dubow, E. F., Kausch, D. F., Blum, M. C., Reed, J., & Bush, E. (1989). Correlates of suicidal ideation and attempts in a community sample of junior high and high school students. Journal of Clinical Child Psychology, 18, 158- 166.

Durak, A. (1994). Beck Umutsuzluk Ölçe¤i (BUÖ) geçerlik ve güvenirlik çal›flmas›. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (31), 1- 11.

Durak Bat›gün, A. (2002). Gençler ve ‹ntihar: Di¤er yafl gru- plar›yla farkl›laflan özellikler. Yay›nlanmam›fl doktora tezi. A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

Ersoy, M. A., Hanc›, ‹. H., & Akçiçek, E. (1996). Meteorolojik faktörlerin intihar ve cinayetlere etkisi. Psikoloji Semi- ner Dergisi, Say›: 11, 135-143.

Fidaner, C., & Fidaner, H. (1988). Türkiye’de co¤rafi etken ve in- tihar h›zlar›. XXIV. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bi- limler Kongresi Bilimsel Çal›flmalar›, GATA Ankara.

Graham, J. R. (1998). MMPI Uygulama ve Yorumlama Rehberi (Çev: Oya Sorias). Ankara: Türk Psikologlar Derne¤i ya- y›nlar›.

Greene, R. L., & Clopton, J. R. (1994). Minnesota Multiphasic Personality Inventory-2. The Use of Testing for Treatment Planning and Outcome Assessment (Ed. M. E. Maruish), Lawrence Erlbaum Associates,137-159,

Güleç, C., & Küey, L. (1989). Türkiye’de 1980’lerde depresyon: Epidemiyolojik ve klinik yaklafl›mlar. Nöro-Psikiyatri Arflivi, Özel Say›. XXVI. 17-28.

Haran, S. & Ayd›n, O. (1995). Depresyon, umutsuzluk, sosyal be¤enirlik ve kendini kurgulama düzeyinin intihar fikir- leri ile iliflkisi. Kriz Dergisi, 3 (1-2), 218-222.

Harkavy-Friedman, J. M. H., Asnis, G. M., Boeck, M., & DiFiore, J. (1987). Prevalence of specific suicidal behaviors in a high school sample. American Journal of Psychiatry, 144, 1203-1206.

Hathaway, S. R., & McKinley, S. R. (1943). The Minnesota Multiphapsic Personality Schadule. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Heppner, P. P., & Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem solving inventory. Journal of Counseling Psychology, 29, 66-75.

Horesh, N., Gothelf, D., Ofek, H., Weizman, T., & Apter, A. (1999). Impulsivity as a correlate of suicidal behavior in adolescent psychiatric inpatients. Crisis, 20 (1), 8-14.

Horesh, N., Rolnick, T., Iancu, I., Dannon, P., Lepkifker, E., Apter, A., & Kotler, M. (1997). Anger, impulsivity and suicide risk. Psychotherapy and Psychosomatics, 66, 92- 96.

Inamdar, S. C., Lewis, D. O., Siomopoulos, G., Shanok, S. S., & Lamela, M. (1982). Violent and suicidal behavior in psychotic adolescents. American Journal of Psychiatry, 139 (7), 932-935.

Kjoller, M., & Helweg-Larsen, M. (2000). Suicidal ideation and suicide attempts among adult Danes. Scandinavian Journal of Public Health, 28, 54-61.

Lester, D. (1990). Impulsivity and threatened suicide. Personality and Individual Differences, 11 (10), 1097-1098.

Lunney; G. H. (1970). Using analysis of variance with a dichotomous dependent variable: An empirical study, Jo- urnal of Educational Measurement, 7 (4), 163-269.

Maiuro, R. D., Sullivan, M. J., Michael, M. C., & Vitaliano, P. P. (1989). Anger, hostility, and depression in assaultive vs. suicide attempting males. Journal of Clinical Psychology, 45 (4), 531-541.

Mazza, J. J. (2000). The relationship between posttraumatic stress symptomatology and suicidal behavior in school-based adolescents. Suicide and Life-Threatening Behavior, 30 (2), 91-103.

McKeown, R. E., Garrison, C. Z., & Cuffe, S. P. (1998). Incidence and predictors of suicidal behaviors in a longi- tudinal sample of young adolescents. Journal of the American Academy of Child Adolescent Psychiatry, 37 (6), 612-619.

Minarik, M. J., Myatt, R., & Mitrushina, M. (1997). Adolescent multiphasic personality inventory and its utility in assessing suicidal and violent adolescents. Suicide and Life Threatening Behavior, 27 (3), 278-284.

Oral, E. A. (1994). ‹ntihar giriflimi olan kad›nlar›n duygular›n› aç- ma davran›fl›, Kriz Dergisi, 2 (1), 299-310.

Oquendo, M. A., & Mann, J. J. (2000). The biology of impulsivity and suicidality. The Psychiatric Clinics of North America, 23 (1), 11-25.

Plutchik, R., Praag, H. M. & Conte, H. R. (1989). Correlates of suicide and violence risk: III. A two-stage model of countervailing forces. Psychiatry Research, 28, 215-225.

Pollock, L. R., & Williams, R. (1998). Problem solving and suicidal behaviors. Suicide and Life Threatening Behavior, 28 (4), 375-387.

Savafl›r, I. (1981). Minnesota Çok Yönlü Kiflilik Envanteri El Ki- tab›. Ankara: Sevinç Matbaas›.

Say›l, I., Gö¤üfl, A. K., Sözer, Y., & Ceyhun, B. (1990). ‹ntihar ve psikiyatrist (tutumlar üstüne bir araflt›rma). XXVI. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi Bilimsel Çal›fl- malar›, ‹zmir, 233-239.

Say›l, I. (1992). Statistical data on suicide in Turkey. Crisis, Special Issue: Suicide and attempted suicide in 1981- 1991. Published by Ankara University Crisis Intervention Center, 10-18.

Schotte, D. E., & Clum, G. A. (1982). Suicide ideation in a college population: A test of a model. Journal of Consulting and Clinical psychology, 50, 690-696.

Schotte, D. E., & Clum, G. A. (1987). Problem-solving skills in suicidal psychiatric patients. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55 (1), 49-54.

Starlin, S. A., & Lowenstein, A. (1997). Suicide among the elderly in Israel.Death Studies, 21, 361-375.

fiahin, N. H., & Durak, A. (1994). K›sa Semptom Envanteri: Türk gençleri için uyarlanmas›. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (31), 44-56.

fiahin, N., fiahin, N. H., & Heppner, P. P. (1993). Psychometric proporties of the Problem Solving Inventory in a group of Turkish university students. Cognitive Therapy and Research, 17 (4), 379-396.

fiahin, N., fiahin, N. H., & Tümer, S. (1994). Stereotypes of suicide causes for three age/gender cohorts. International Journal of Psychology, 29 (2), 213-232.

fiahin, N. H., Bat›gün, A. D., & fiahin, N. (1998). Reasons for Living and their protective value: A Turkish sample. Archives of Suicide Research, 4 (2), 157-168.

fiahin, N. H., & Bat›gün, A. D. (2002). Yaflam› sürdürme neden- leri ve intihar olas›l›¤›. Yay›nlanmam›fl çal›flma.

Tüzer , T., Bayam, G., Bitlis, V., Holat, H., & Dilbaz, N. (1995). ‹ntihar girifliminde yöntem seçimini etkileyen faktörler. Kriz Dergisi, II. Sosyal Psikiyatri Sempozyumu Özel Sa- y›s›, 3 (1-2), 226-228.

Ünsal, S. T., Kapç›, E. G., & Aky›ld›z, M. (2002). Ergen intihar- lar›ndaki risk faktörleri: Bir psiko-sosyal modelin s›nan- mas› (Batman ili örne¤i). XII. Ulusal Psikoloji Kongresi Kongre Kitab›, 138-139.

Wetzler, S., Asnis, G. M., Hyman, R. B., & Virtue, C. (1996). Characteristics of suicidality among adolescents. Suicide and Life-Threatening Behavior, 26 (1), 37-45.