Ergenlerde Davranışsal Özerklik ile Algılanan Ana-Baba Tutumları Arasındaki İlişkiler

Araştırmanın temel amacı, ergenliğin farklı dönemlerinde davranışsal özerkliğin gelişimi ile algılanan ana-baba tutumları arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırmanın örneklem grubunu, ilk ergenlik dönemindeki ilköğretim 6. ve 7. sınıf, orta ergenlik dönemindeki lise 1 ve 2. sınıf ve son ergenlik dönemindeki üniversite 1. ve 2. sınıf öğrencileri olmak üzere toplam 758 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak Ergen Özerklik Ölçeği ve Ana-Baba Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları, ilk ergenlik dönemindeki kızlar hariç diğer bütün yaş gruplarındaki kız ve erkeklerin davranışsal özerkliğini anneden algılanan kabul/ilginin anlamlı olarak yordadığını göstermiştir. Bununla birlikte, davranışsal özerkliği ilk ve son ergenlik dönemindeki kızlarda ana-baba tutum ölçeğinin özerklik boyutu: son ergenlik dönemindeki kızlarda ise kontrol boyutu anlamlı düzeyde yordamaktadır. Ayrıca, ana-babasını demokratik olarak algılayan ergenlerin hem otoriter hem de izin verici-ihmalkar olarak algılayan ergenlere kıyasla daha fazla davranışsal özerklik gösterdikleri bulunmuştur. Buna ek olarak, ana-babasını izin verici - müsamahakar olarak algılayan ergenlerin davranışsal özerkliğinin, hem izin verici - ihmalkar hem de otoriter olarak algılayan ergenlere kıyasla daha yüksek olduğu görülmüştür

Relationships Between Adolescent Behavioral Autonomy and Parenting Styles

Main purpose of the present study was to investigate the relationships between adolescent behavioral autonomy development and parenting styles. A total of 758 adolescents between ages 12 to 20 participated in this study. The Adolescent Autonomy Scale and The Parenting Style Scale were used for collecting data. Results indicated that all of the male and female age groups except early adolescent females, responsiveness dimension of parenting style significantly predicted adolescents' behavioral autonomy. Furthermore, autonomy dimension of parenting style significantly predicted early and middle adolescent females' behavioral autonomy. Furthermore, adolescents who described their parents as authoritative showed more behavioral autonomy than adolescents who described their parents as autoritarian and permissive-indulgent; adolescents who described their parents as permissive-indulgent showed more behavioral autonomy than adolescents who described their parents as permissive-neglectful and autoritarian.

PDF

___

Allen. J.P.. Hauser. ST., Bell, K.L. & O'Connor.T. (1994). Longitudinal assessment of autonomy and relaledness in adolescent-family interactions as predictors of adolescent ego development and self esteem. Child Development. 6.5. 174-194.
Aydın, G. (2000). Autonomy development in adolescence. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
Bandura. A., Barbaranelli. C, Caprara. G.V. & Pastorelli. C. (1996). Multilaced impact of self-efficacy beliefs on academic functioning." Child Development, 67, 1206-1222.
Baumrind. D. (1971). Current patterns of parental authority. Developmental Psychology Monograph, 6, 1-102.
Bernth. T. J. (1979). Developmental changes in conformity to peers and parents. Developmental Psychology, 15, 608-616.
Beyers, W. & Goossens. L. (1999). Emotional autonomy, psyehosociol adjustment and parenting: Interactions, moderating and mediating effects. Journal of Adolescence. 22, 753-769.
Conger. A.J. (1974). A revised definition for supressor variables: A guide to their identification and interpretation. Educational and Psychological Measurement, 34. 35-46.
Dacey. J. & M. Kenny (1994). Adolescent development. Madison: Brown & Benchmark.
Deci. E.L. & Ryan. R.M (1897). The support of the autonomy and the control of behavior. Journal of Personality and Social Psychology. 53, 1024-1037.
Darling, N. & Steinberg, I. (1993). Parenting style as a context: An integrative model. Psychological Bulletin. 113. 487-496.
Enright. R.D.. Lapsley. D.K.. Drivas. A.E. & Fehr, L.A. (1980). Parental influences on the development of adolescent autonomy and identity. Journal of Youth and Adolescence, 9, 529-545.
Flammer. A.( 1991). Self regulation. R.M. Lerner. A.C. Petersen ve J. Brooks-Gunn (Ed.) Encyclopedia of Adolescence, New York: Garland Publishing, 1001-1003.
Frank, S.J.. Avery. C.B. & Laman, M.S. (1988). Young adults" perceptions in their relationships with their parents: individual differences in connectedness, competence and emotional autonomy. Developmental Psychology, 24. 729-737.
Frank. S.J.. Pirsch. L.A. & Wright. V.C. (1990). Late adolescents' perceptions of their relationships with their parents: Relationships among deidealization, autonomy, relaledness. insecurity and implications for adolescent adjustment and ego identity status. Journal of Youth and Adolescence. 29, 1990, 571-5X8.
Fuhrman T. & Holmbeck, G.N. (1995). A contextual-moderator analyses of emotional autonomy and adjustment in adolescence. Child Development,66, 793-811.
Gökçedağ, S. (2001). Lise öğrencilerinin okul başarısı ve kaygı düzeyi üzerinde anne baba tutumlarının etkilerinin belirlenip karşılaştırılması: (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Grolnick. W.S.. Ryan. R.M. & Deci. E. L. (1991). Inner resources for school achievement: Motivational mediators of children's perceptions of their parents. Journal of Educational Psychology. 83. 508-517
Grotevant, H.D. & Cooper, C.R. (1986). Individuation in family relationships: A perspective on individual differences in the development of identity and role taking skill in adolescence. Human Development,29, 82-100.
Güven. A. (1996). Farklı eğitim izleyen öğrencilerde algılanan ana-baba öğretmen tutumlarının benlik kavramına etkisi. VIII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. (Eds: Y. Topsever ve M. Göregenli. p.p: 149-164). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını.
Hill. J.P. & Holmbeck, G.N. (1986). Attachment and autonomy during adolescence. Annual Child Development, 3. 145-189.
Hines, A. M. (1997). Divorce-related transitions, adolescent development, and the role of the parent child relationships: A review of the literature. Journal of Marriage and the Family, 59. 375-388.
Hoffman. A. J. (1984). Psychological seperation of late adolescents from their parents. Journal of Counceling Psychology. 31. 170-178.
Hortaçsu, N., Oral. A. & Gültekin, Y.Y. (1991). Factors affecting relationships of Turkish adolescents with parents and same-sex friends. Journal of Social Psychology. 131(1), 413-427.
İmamoğlu. E.O. & Karakitapoğlu - Aygün, Z. (1999). 1970'lerden 1990'lara değerler: Üniversite düzeyinde gözlenen zaman, kuşak ve cinsiyet farklılıkları. Türk Psikoloji Dergisi. 14(44). 1-18.
İmamoğlu. O. & Yasak - Gültekin. Y. (1993). Önerilen dengelenmiş toplumsal birey modeli ışığında üniversite gençliğinin sorunları: 1982-92 döneminde yapılan araştırmalara ilişkin bir değerlendirme, yorum ve öneriler. Türk Psikoloji Dergisi. 8. 115-120.
Karadayı. F. (1994). Üniversite gençlerinin algılanan anababa tutumları, anababayla ilişkileri ve bunların bazı kişilik özellikleri ile bağlantısı. Türk Psikoloji Dergisi, 9(32). 15-25.
Kağıtcıbaşı. Ç. (1996). Özerk-ilişkisel benlik: yeni bir sentez. Türk Psikoloji Dergisi. 11. 36-43.
Lancaster. B. P. (1999). Defining and interpreting suppresor effects. Paper presented at the annual meeting of the Southwest Educational Research Association. San Antonio.
Lamborn, S.D., Mounts, N.S.. Steinberg, L. & Dombusch. S.M. (1991). Patterns of competence and adjustment among adolescents from authoritative, authoritarian, indulgent, and neglectful families. Child Development. 62. 1049-1065
Maccoby. E. E. & Martin, J.A. (1983). Socialization in the context of the family: Parent-child interaction. P.H. Mussen & E.M. Helherington (Eds.). Handbook of child psychology: Socialization, personality and social development (pp. 1-101) New York: Wiley.
Mc-Bride-Chang, C. & Chang, L. (1998). Adolescent-parent relations in Hong Kong: parenting styles, emotional autonomy, and school achievement. The Journal of Genetic Psychology. 159(4), 421-436.
Musaağaoğlu. C. (2004). Ergenlik sürecinde özerkliğin gelişimi ile algılanan ana-baba tulumları arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Newman, B. M. (1989). The changing nature of parent-adolescent relationship from early to late adolescence. Adolescence. 96. 915-924.
Noom. M. J. (1999). Adolescent Autonomy: Characteristics and Correlates. Delft: Eburon Delft.
Noom. M.J.. Dekovic. M. & Meeus. W (2001). Conceptual analysis and measurement of adolescent autonomy. Journal of Youth and Adolescence. 30, 577-595.
Nurmi. J.E. & Pullianiaen. H. (1991). The changing parent-child relationship, sell-esteem and intelligence as determinants of orientation to the future during early adolescence. Journal of_Adolescence. 14. 35-51.
Peterson. G.W., Bush. K.R. & Supple. A. (1999). Predicting adolescent autonomy from parents: Relationship, connectedness and restrictiveness Sociological Inquiry 69(3),431-457.
Quintana. S.M. & Lapsley. D.K. (1990). Reapproachment in late adolescent seperation-individuation: A structural equations approach. Journal of Adolescence, 13, 371-385.
Ryan R.M. & Lynch. J.H. (1989). Emotional autonomy versus detachment: revisiting the vicissitudes of adolescence and young adulthood. Child Development. 60,340-356.
Santrock, J.W. (1998). Adolescence. Boston, Mass.: McGraw-Hill.
Schultheiss, D.E. & Blustein, D.L: (1994). Role of adolescent-parent relationships in college student development and adjustment. Journal of Counseling Psychology, 41,2. 248-255.
Smetana, J.G. (1995). Parenting styles and beliefs about parental authority. New Directions for Child Development: Beliefs About Parenting. Origins And Developmental Implications. Judith. G. Smetana (Ed.) California: Jassey- Boss Publishers.
Smollar. J. & Younnis, J. (I9S9). Transformations in adolescent's perceptions of parents. International Journal of Behavior, 12, 71-84.
Steinberg, L. (1987). Single parents, step parents, and the susceptibility of adolescents to antisocial peer pressure. Child Development, 58. 269-275.
Steinberg, L. (1993). Adolescence (3rd edition). NewYork: McGraw-Hill, Inc.,
Steinberg L., Lamborn, S.M., Dornbusch, S. & Darling, N. (1992). Impact of parenting practices on adolescent achievement: Authoritative parenting, school involment, and encouragement to succeed. Child Development. 63, 1266-1281.
Steinberg L., Lamborn, S. D.. Darling. N., Mounts, N. S. & Dornbusch. S. M. (1994). Qver-time changes in adjustment and competence among adolescents from authoritative, authoritarian, indulgent, and neglectful families. Child Development. 65, 754-770.
Steinberg L. & Silverberg, S.B. (19X6). The vicissitudes of autonomy in early adolescence. Child Development, 57.841-851.
Sümer, N. & Güngör, D. (1999). Çocuk yetiştirme stillerinin bağlanma stilleri, benlik değerlendirmeleri ve yakın ilişkiler üzerindeki etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44) 35-63.
Tabachnich, B.G. & Fidell, L.S. (1989). Using Multivariate Statistics. Harper & Row Publishers, New York.
Wooley, K.K. (1997). How variables uncorrelated with the dependent variable can actually make excellent predictors. The important suppressor variable case. Paper presented at the annual meeting of the Southwest Educational Research Association. Austin. TX.
Yılmaz. A. (2000). Anne-Baba Tutum Ölçeği'nin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 7(3), 160-172.
Yılmaz. A. (2001). Eşler arasındaki uyum, anne baba tutumları ve benlik algısı arasındaki ilişkilerin gelişimsel olarak incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 16, 1-20.