Panoramik çene grafileri yüz ve çene cerrahisi ile uğraşan doktorların sıklıkla başvurdukları görüntüleme yöntemlerindendir. Bu grafiler ile ilgili olarak literatürde değişik serilerde oldukça yüksek hatalı çekim oranları rapor edilmiştir. Bir görüntüleme tetkiki sonucunda doğru tanıların konulabilmesi için ilk şart, çekimin doğru koşullar altında, iyi bir teknikle gerçekleştirilmiş olmasıdır ki panoramik çene grafileri bu konuda en hata affetmeyen tetkiklerin başında gelmektedir. Çalışmamızda kliniğimizde değerlendirilen 60 adet panoramik çene grafisi tekrar incelenerek uygun şekilde çekilmiş ve basılmış bir filmde bulunması ve bulunmaması gereken kıstaslar açısından tekrar değerlendirildi. Değerlendirilen grafilerden sadece 6 tanesinde (%10) hiçbir çekim hatasına rastlanmazken, diğer 54 grafide (%90) en az 1 adet çekim hatası tespit edildi. Grafi başına tespit edilen ortalama hata sayısı 3.28±2.12 idi. Hastaya çekim esnasında yanlış pozisyon verilmesinin tüm hataların %83.83'ünden, görüntü alanına giren yabancı cisimlerin ise tüm hataların %10.43'ünden sorumlu oldukları görüldü. Sonuçlarımız değerlendirildiğinde, panoramik çene grafilerinin çekilmeleri esnasında hastanın başına doğru pozisyon verilmesinin ve üzerindeki yabancı cisimlerin çıkartılmasının ortaya çıkabilecek hataların çoğunu engelleyebileceği görülmektedir. Bu grafileri değerlendirirken hekim öncelikle ele aldığı filmin uygunluğunu, çekim hataları içerip içermediğini filmde bulunması ve bulunmaması gereken belirli kıstasları kontrol ederek anlamalıdır. Bu şekilde hatalı tanılara, ya da gereksiz ileri tetkiklere yönelmekten kurtulabileceği gibi, filmi çeken teknisyen ya da doktoru da daha sonraki tetkiklerde aynı sorunları yaşamamak için uyarabilir.

Panoramic mandible radiographs are one of the most frequently requested imaging techniques by maxillofacial surgeons. A high rate of inadequacy has been reported in the literature concerning the taking and processing of panoramic mandible radiographs. A prerequisite for reading a radiograph in a valid way is to be sure that the radiograph was taken under appropriate conditions with a fine technique, and this especially applies for panoramic radiographs. In the current study, 60 panoramic mandible radiographs previously encountered were re-evaluated in terms of certain parameters that should and should not be found in a good radiograph. Only 6 radiographs (%10) out of the evaluated 60 were found to be error free while the other 54 (%90) demonstrated at least one technical or processing error. A mean of 3.28±2.12 errors per radiograph was detected. Of the overall detected errors 83.83% was recorded to be due to improper patient positioning, while 10.43% were due to foreign substance interference. It is obvious from our results that most errors present in panoramic mandible radiographs can be avoided with appropriate patient positioning and asking the patient to take off any metallic foreign material during the process. When evaluating these radiographs the physician must first outline whether if the radiograph was taken properly by searching for the parameters that should and should not be present in a good film. By doing so, misdiagnoses and the need for unnecessary further investigations can be avoided, and the technician or physician responsible for taking the radiograph can be informed to prevent the occurrence of same errors on future films.