Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Çalışmaları (2016-2020) Üzerine Bir Swot Analizi

Bu araştırmada, Türkiye’de 2016-2020 yılları arasında manevi danışmanlık ve rehberlik (mdr) alanıyla ilgili yapılan çalışmaların Swot analizi ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda İslam Araştırmaları Merkezi, Ulusal Tez Merkezi, Google Akademik, ResearchGate, DergiPark ve Ulakbim veri tabanları tarafından indekslenen ve din psikolojisi alanında yayın yapan ulusal dergilerdeki manevi danışmanlık ve rehberlik ile ilgili makaleler taranmıştır. Tarama; “manevi danışmanlık ve rehberlik”, “manevi bakım”, “manevi terapi” ve “dinî danışmanlık” terimlerinin; yayınların başlığında, özetinde, anahtar kelimelerinde ve içeriğinde taranması yoluyla yapılmıştır. Ulaşılan yayınlardan sadece manevi danışmanlık ve rehberlik ile ilişkili olan araştırmalar dikkate alınmış ve tarama sonucunda 129 yayına ulaşılmıştır. Bu çalışmalar öncelikle konularına ve yıllara göre dağılımlarına, yayın türlerine ve yöntemlerine göre incelenmiştir. Ardından bu yayınlardan uygulamalı olan araştırmalar metodoloji, veri toplama tekniği, örneklem ve yaş grubu bakımından değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre araştırmacılar temelde 13 konu başlığı altında çalışmalarını yürütmüşlerdir. Alanın teorik temelleri ve mdr hizmetinin sürdürülmesindeki yeterlilik ve nitelikler en çok tercih edilen çalışma konusu olmuştur (% 21). Çalışmaların yıllara dağılımında dalgalanmalar mevcut olup en çok sayıda araştırma 2016 (% 27) yılında yayınlanmıştır. Yayınların çoğunluğu araştırma makalesidir (% 44) ve çalışmalarda izlenen yöntem bakımından çoğunluğu uygulamalı araştırma (% 52) kapsamında yer alır. Analiz sonucuna göre; nitel araştırmalar (% 55) nicel araştırmalardan (% 36) daha fazla sayıdadır. Uygulamalı araştırmalar, büyük oranda görüşme tekniği (% 49) kullanılarak yapılmış olup en çok çalışma yetişkin yaş grubu (% 61) üzerinde gerçekleştirilmiştir. Manevi danışmanlık ve rehberlik hizmeti uygulamasının özellikle dezavantajlı gruplarda yer alan bireylerin ruh sağlığını olumlu yönde etkilediği, destek bulmalarını sağladığı ve sosyal hayata katılımlarını artırdığı görülmektedir. Bireyler manevi ve dinî desteğe gereksinim duymaktadır ve bu destek yıllar içerisinde daha ulaşılabilir ve sistematik olmaktadır. Ancak bu ulaşılabilirliğe rağmen yetişkin örneklem üzerinde çalışan uygulamalı araştırma sayısı oldukça fazlayken ergen ve yaşlı grup nispeten göz ardı edilmiştir. Ayrıca birçok disiplinle yakından ilişkili olduğu halde belirtilen yıllar arasında alanla ilgili disiplinler arası bir çalışmaya rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Manevi danışmanlık ve rehberlik, Manevi terapi, Dini danışmanlık, Swot analizi, Literatür

A Swot Analysis on Spiritual Counseling and Guidance Studies (2016-2020)

In this research, it is aimed to evaluate the studies conducted in the field of spiritual counseling and care between 2016-2020 in Turkey with Swot analysis. In accordance with this purpose; articles on spiritual counseling and care that are indexed by the Center for Islamic Studies, National Thesis Center, Google Scholar, Research Gate, Dergi Park, Ulakbim and articles in national journals publishing in the field of the psychology of religion were scanned. This research was conducted by scanning the terms “spiritual counseling and care”, “spiritual care”, “spiritual therapy”, “religious counseling” in the title, abstract, keywords and content of the publications. Of the publications accessed, only the studies related to spiritual counseling and care were taken into consideration and 129 publications were reached out as a result of the search. These studies were primarily examined according to their subject, and distribution by year, type of publication and methods. Then, the applied studies from these publications were evaluated in terms of methodology, data collection technique, and sample and age group. According to the results of the analysis, the researchers basically carried out their studies under 13 subject headings. The theoretical foundations of the field and the competence and qualifications in maintaining the mdr service were the most preferred study subjects (21%). There are fluctuations in the distribution of the studies over the years, with the highest number of studies published in 2016 (27%). Most of the publications are research articles (44%) and the majority of the mare within the scope of applied research (52%) in terms of the method followed in the studies. According to the analysis, qualitative studies (55%) are more than quantitative studies (36%). While the applied researches were mostly conducted using the interview technique (49%), most of the studies were conducted with the adult age group (%61). Spiritual counseling and care service implementation, it is seen that it positively affects the mental health of individuals especially in disadvantaged groups, provides them with support and increases their participation in social life. Individuals need spiritual and religious support, and this support becomes more accessible and systematic over the years. However, despite this availability, the number of applied studies conducted on adult samples was quite high, while the adolescent and elderly group were relatively ignored. In addition, although it is closely related to many disciplines, there was no inter disciplinary study on this subject between the years mentioned.

Keywords:

Spiritual counseling and care, Spiritual therapy, Religious counseling, Swot analysis, Literature,

PDF

___

Akgül, M. (2004). Yaşlılık ve dindarlık - Dindarlık, mutluluk ve hayattan zevk alma ilişkisi: Konya Huzurevi örneği. Dinî Araştırmalar Dergisi, 6 (19).
Alp, L. (2014). Dezavantajlı grupların istihdama katılmaları: G-20 ülkelerindeki başarılı uygulamalar. (Uzmanlık Tezi). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Dış İlişkiler ve Yurtdışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Avrupa Komisyonu. (2004). Equality and non-discrimination in an enlarged European Union. Green Paper. Erişim: 05.06.2018. http://www.ab.gov.tr.
Aydın, A. (2004). Çağdaş araştırmalar ışığında din psikolojisine bir bakış. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4 (2), 49-59.
Başar, S. (2008). Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yürüttüğü cami dışı din hizmetleri kapsamında hastanelerde din hizmeti ihtiyacı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Baygeldi, M. R. (2018). Türkiye’de manevi danışmanlık: Mevcut durum ve öneriler. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Yayınları, 234, 7-30.
Browning, D. S. (1987). Religious thought and the modern psychologies. Philidelphia: Fortess Press.
Büyüköztürk, Ş. ve ark. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Coşkunsever, A. (2016). Sosyal hizmet kurumlarında dinî danışmanlık ve rehberlik: Yetiştirme yurdu ve bakım ve sosyal rehabilitasyon merkezi örneği. (Yayımlanmış Doktora Tezi). Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çeviker, A. ve ark., (2018). UNICEF’e göre Türkiye’de dezavantajlı kabul edilen grupların sportif etkinliklerle sosyal uyumunun sağlanması. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 221-238.
Çoban, M. (2016). Uyuşturucu madde bağımlılığı ile mücadelede manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamalarının yeri ve önemi: İstanbul örneği. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik-I Bildirileri (7-10 Nisan 2016), İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Demirdiş, E. (2010). Yaşlıların rehberlik ve psikolojik danışma ihtiyaçlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Doğan, M. (2017). Hastane örneği üzerinden manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerine genel bir bakış. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21 (2), 1267-1304.
Erdem, M. & Kesgin, B. (2018). Türkiye’de manevi destek hizmetlerinin kurumsallaştırılması. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (16), 69-92.
Gülmez, Ç. (2016). Eşine şiddet uygulayan erkeklere yönelik bilişsel davranışçı yaklaşımla bütünleştirilmiş dinî/manevi danışmanlık modeli. Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi I Bildirileri (7-10 Nisan 2016), (ss. 349-376). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Hill, T. & Westbrook, R. (1997). SWOT Analysis: It’s time for a product recal. Long Range Planning, 30, 46-52.
Hökelekli, H. (2006). Gençlik ve din. İstanbul: Dem Yayınları.
Işık, Z. (2016). Bebek kaybı yaşayan ailelere yas sürecinde manevi danışmanlık neden gerekli? Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi I Bildirileri (7-10 Nisan 2016), (ss. 41-68). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayınları, Ankara.
Kılavuz, M. A. & Kılavuz, E. (2016). Yaşlanma döneminde kayıplarla başa çıkmada manevi danışmanlık hizmetlerinin önemi. Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi I Bildirileri (7-10 Nisan 2016), (ss. 17-40). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Koç, M. (2012). Manevi danışmanlık ile ilgili Batı’da yapılan bilimsel çalışmaların tarihi ve literatürü (1902-2010) üzerine bir araştırma-I. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12 (2), 201-237.
Okur, N. & Erdugan, E. F. (2010). Sosyal haklar ve özürlüler: Özürlülük modelleri bağlamında tarihsel bir değerlendirme. 2. Sosyal Haklar Sempozyumu, (ss. 54-82). İstanbul, Türkiye.
Oman, D. (2007). A college course for learning from community-based and traditional spiritual models. Pastoral Psychology, 55, 473-493.
Peçenek, M. A. (2019). Manevi danışmanlık ve rehberlik I-II. Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi, 3 (1), 104-113.
Pickton, D. & Wright, S. (1998). What's SWOT in strategic analysis? Strategic Change, 7 (2), 101-109.
Satan, A. & Çıplak, K. & Kaplaner, O. & Erol, F. (2016). Ebeveyn kaybı yaşamış ergenlerde bibliyoterapi yönelimli manevi danışmanlık uygulaması. Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi I Bildirileri (7-10 Nisan 2016), (ss. 397-414). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Söylev, Ö. F. (2010). Gençleri dine yaklaştıran ve dinden uzaklaştıran sosyal sebepler. Diyanet İlmi Dergi, 36 (4), 31.
Söylev, Ö. F. (2014). Türkiye’de dinî danışma ve rehberlik alanları, imkânları ve yöntemleri (Diyanet İşleri Başkanlığı Örneği). (Yayımlanmış Doktora Tezi). Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi.
Topuz, İ. (2016). Manevi danışmanlık ve rehberlikte temel nitelik ve yeterlilik. Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi I Bildirileri (7-10 Nisan 2016), (ss. 237-228). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Ulu, M. (2020). Türkiye’deki akademik yapı bağlamında din psikolojisinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. [içinde] Din Psikolojisi (ss. 183-224). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Yenen, İ. & Sezen, A. (2017). Türkiye’de manevi danışmanlık ve rehberlik literatürü üzerine bibliyografik bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 46, 157-21