Arşiv Belgelerinin Türünün Belirlenmesinde Form Özelliklerinin Kullanılması

Arşiv belgeleri tanımlanırken kullanılan niteleme alanlarından biri de belge türüdür. Günümüzde arşiv uygulamalarında belgelerin kağıt, elektronik evrak ya da mikrofilm gibi çoğu kez bulunduğu ortama göre türlere ayrıldığı görülmektedir. Oysa, tür doğru tanımlandığında hem kullanıcıya hem de arşivciye belgenin fonksiyonuyla birlikte yapısal özellikleri hakkında bilgi verir. Bu yüzden türe karar verilirken belgelerin biçimsel taraflarına mı yoksa içerikle birlikte form özelliklerini de yansıtan karakteristik yapılarına mı bakılması gerektiği öncelikli olarak çözülmesi gereken bir sorundur. Bu makalede karakteristik özelliklerin esas alınması gerektiği savunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Arşivcilik - Tanımlama, Belge Türü

Using ofthe Form CharacteristicsinDeterminingthe Genre ofArchival Records

Record genreis one ofthe descriptivefields that is usedin theprocessof describingarchivalrecords.Today/, inarchival applications the genreof a recordisgenerallylimitedto the medium,such as the recordsbeing on paper, electronicrecords ormicroform. Describingthe genrecorrectlyhelps users and archivists to understandthefunctions and characteristicsofrecords. However,thisresearch shows thatthere are moretermsrelatedtothe recordsproduction thatcanbe usedto describe the genreofarecord. Themainpurposeof thisessay is tosuggest that thecontentofrecords bethedecisive elementindescribingtype

Keywords:

Archives - Description, RecordGenre,

PDF

___

A Glossaryof Archivists,Manuscript Curators, andRecordsManagers, (1992) compiled LewisJ.Bellardo; LynnLadyBellardo,Chicago: Society of American Archivists.
APPM(1989). Archives,PersonealPapers,and ManuscriptsaCatalogingManualfor Archival Repositories, HistoricalSocieties, andManuscript Libraries, 2nded.By Steven L. Hensen(vediğer)Chicago: Societyof American Archivists.
Atlı, Mustafa Sırrı; Çevik,OrhanNuri. (t.y.) Mevzuatımızda Defterve Belgeler: TutulmasıZorunluDefterler, Defterlerin Tasdiki,DüzenlenecekBelgeler, Ankara: (v-V-)
BaşbakanlıkDevletArşivleriGenelMüdürlüğü, Cumhuriyet Arşivi DaireBaşkanlığıRehberi(1996). genişletilmiş2.bs. Ankara: Müdürlük.
Baysal, Jale.(1982). KütüphanecilikAlanındaYeniKavramlar AraçlarYöntemler, İstanbul: İÜ, Edebiyat FakültesiKütüphanecilikBölümü.
Bearman,David A.; Lytle,RichardH. (1985-86). “ThePowerof thePrincipleof Provenance”, Archivaria,21 (Winter).
Büyük Larouse (1992), c.23,İstanbul: Milliyet
Cook,Micheal; Procter, Margaret. (1989).A Manual of ArchivalDescription, 2 ed. Gower.
Çiçek,Niyazi. (2004),“Belgelerin Karakteristik YapısınıOluşturan ElemanlarınFonksiyonlaİlişkisi: Güncel BelgelerÜzerineBir İnceleme”, AyselYontarArmağanı,İstanbul:TürkKütüphanecilerDerneği İstanbul Şubesi.
“Devlet Hizmetleri Hakkında Yönetmelik”. (1988). ResmiGazete, s.19816, t-16.05.1988.
Fox,Michael J.“Descriptive CataloguingforArchivalMaterials”, Cataloguing andClassification Quarterly,vol. 11, (3-4).
GüncelTürkçeSözlük. (2005), Türk DilKurumu, [çevrimiçi],Elektronik adres: http://tdk.org.tr/tdksozluk/sozbul.ASP?kelime=t%FCr&submit1=Ara [25.12.2005].
İSAM (2005) Türkiye Diyanet Vakfı, İslam Araştırmaları Merkezi[çevrimiçi], Elektronik adres: http://www-isam-org-tr/birimler/kutuphane_dokumantasyon , (22-01-2006).
Keseroğlu,HasanS.(1992).“ÇizgiselBelgeler”,KütüphanecilikDergisi: BilgiBelgeve Kütüphane Araştırmaları,s. 3.
Keseroğlu,HasanS.(1994).KataloglamaKuralları: Anglo-Amerikan Kataloglamakuralları 2, genş.2.bs., İstanbul: YapıTasarımÜretim.
Leonhadt,Holm A.(2000).“KütüphaneMalzemesiNedir, Arşiv veMüzeMalzemesiNedir?Dokümantasyon Malzemesinin veKurumlarmınSınıflandırılmasıHakkındaBir Deneme”, Çev.İshakKeskin, Arşiv Araştırmaları Dergisi, s.2.
Library andArchivesCanada,Anglo-AmericanCatalogingRules,secondedition,Rulesinterpretations,(2002). [çevrimiçi]Elektronik adres: http://www.collectionscanada-ca/6/18/s18-218-e-html, (12-08-2005).
Library of Congress. (2005), Thesaurusfor Graphic MaterialII: Genre and Physical CharacteristicTerms. [çevrimiçi]Elektronik adres: http://www.loc.gov/rr /print/tgm2/, (22-02-2005).
MARCAMC (1985)MARC for Archives and ManuscripstheAMC Format, ed.byNancySahli,Chicago:The Societyof AmericanArchivists.
Miller,FredericM.(1990). Arranging and Describing Archivesand Manuscripts,Chicago: Society of American Archivits.
ODLIS- OnlineDictionaryforLibrary and InformationScience, [çevrimiçi],Elektronik adres: http://lu.com/odlis/odlis_m.cfm ,[17. 06.2005].
Ribeiro,Fernanda. (1996).“SubjectIndexingAndAuthorityControlinArchives:TheNeedfor SubjectIndexing in Archives andfor an IndexingPolicyUsing Controlled Language”,Journal theSocietyofArchivists, vol. 17,no.1.
Ricks,BettyR.;Kay F.Gow.(1988). InformationResource Management:A RecordsSystems Approach, Cincinnati, Ohio: South-Western Publishing Co.
Sahli,Nancy. (1985). MARCfor Archives Manuscripts: TheAMCFormat,Chicago:The Societyof American Archivists.
Schellenberg, T.R. (1965).The Management ofArchives,NewYork: Columbia UniversityPress.
Sezginer,Murat.(1998). “UsulKanunlarında İdari İşlemin DışGörüntüsü”, İdariUsulKanunuHazırlığı UluslararasıSempozyumuBildirileri,(17-18 Ocak 1998,Ankara),Ankara: Başbakanlık.
StateLibrary andArchives of Florida, Online Cataloing. (2005).[çevrimiçi], Elektronik adres: lıttpV/dlis-dos-state-n-us/barm/rediscoverv/default-asp'hnchıde =wordsearch.htm, [13.01-2005].
Taner, Sönmez.(1989). “Arşiv,Kütüphane,Bilgi Uzmanlarının EğitimindeDünyadaki SonGelişmeler- Eğilimler:İşbirliğiYaklaşımı”, Kütüphanecilik Dergisi:Bilgi-Belgeve KütüphaneAraştırmaları, s. 2.
Taylor,HughA.TheArrangementand DescriptionofArchivalMaterials,Paris;Londan;NewYork; München: Saur.
Tonta,Yaşar.(1983).“KitapDışı MateryallereTerminolojikYaklaşım”,TürkKütüphaneciler DerneğiBülteni, 32 (3).
TowardDescriptive Standarts. (1985).ed. Report and Recommendations of theCanadian WorkingGroupon Archival Descriptive Standards,Ottowa:Bureau of Canadian Archivists.
TheAmerican CatholicHistoryResearchCenter andUniversity Archives. (2005).[çevrimiçi],Elektronik adres: http://www-libraries-cua-edu/achrcua /recman.html[04.01-2005].
Zinkham,Helena;Cloud,Patricia D.;Mayo, Hope.(1989).“Providing Access byFormof Material,Genre, and Physical Characteristics: Benefits and Technigues”, American Archivist, vol. 52, Summer