Erdem Sevimli, Rafine Bir Hak Âşıklığının Edebî Seyri Klasik Şiirde Melâmet Düşüncesi ve Melâmilik, Gece Kitaplığı Yayınevi, Ankara, 2021.

Yayın tanıtımını ve değerlendirmesini yaptığımız çalışmanın konusu, Klasik şiirde melâmet düşüncesi ve Melâmilik öğretisinin edebi açıdan elde ettiği üstün şiirsel konumu gözler önüne sermektir. Eser, klasik şiirde hemen her şairin şiirsel söylemlerinde yoğun olarak ele alınmış olan melamet düşüncesinin derli toplu ele alındığı bir envanter hükmündedir. Bu envanterde Melamilik ve melamet detaylı olarak tarihi ve edebi yönleriyle birleştirilerek sunulmaktadır. Bu yöntemle yazar, daha önce çoklukla tarihi yönlerine değinilen ve kısmen bahsedilse de klasik şiirdeki edebi seyrine yeterince değinilmeyen Melamiliğin edebi birikimini de pek çok yönüyle açıklamış ve ilim âleminin dikkatine sunmuş olmaktadır. Bu bağlamda bakıldığında eser, Melamiliğin Divan şiirindeki edebi seyrini, bu tasavvufi düşüncenin kılcal damarlarına sinmiş bulunan rafine duyguların terennümü çerçevesinde betimlemektedir. Bu yönleriyle bir Melamilik külliyatı niteliğinde olan (Sevimli, 2021, 9) ve edebi yönünün zenginliği ile de dikkat çeken eser, klasik şiirdeki Melamilik düşüncesinin saflık ve rafine duygularla yoğrulmuş tasviri, tarihi ve edebi yönlerini bütünleyen temel bir kaynağı niteliğindedir. Melametle alakalı Mehmet Furkan Çelik’in hazırladığı Klasik Şiirde Tipler (2019) adlı doktora tezinde de malumat bulunmaktadır. Bu çalışmanın, melametin kısa tarihçesi ile birlikte kısmen beyitler vererek edebi yönlerine değinmekte, melami tipolojisine ağırlık verdiği görülmektedir. Erdem Sevimli’nin söz konusu ettiğimiz eseri ise melametin edebi yönlerini klasik geleneği aşan söylemlerle ve veciz ifadelerle ifade etmesi yönüyle bu düşünceyi edebi ve tarihsel çerçevesiyle bütünlemektedir. Bu tarz söylemleri ile yazar, klasik Türk şiirindeki melamet kavramını derli toplu olarak gözler önüne sermesiyle farklılık arz etmektedir. Kitap bu ve benzeri söylemleriyle; melamet düşüncesinin üstün edebi söylemi, böyle rafine bir öğretinin tarih ile kültürünü edebi potada buluşturan bir kaynak hükmündedir.

___

  • Çelik, Mehmet Furkan. Klasik Şiirde Tipler. İzmit: Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Doktora Tezi, 2019.
  • Sevimli, Erdem Rafine Bir Hak Âşıklığının Edebî Seyri Klasik Şiirde Melâmet Düşüncesi ve Melâmilik, Gece Kitaplığı Yayınevi, Ankara, 2021.
  • Sevimli, Erdem. “Klasik Türk Şiirinde Melami İbadet Anlayışının Şiirsel Terennümleri”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 25 (2020c), 884-888;
  • Sevimli, Erdem. “Klasik Şiirde Izdırabın Aşırı Boyutu: Seng-i Melamet”. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches] 3/1 (2020a), 295 – 348;
  • Sevimli, Erdem. “Klasik Şiirde Âşığın İstiğna Mülkünün Sultanlığına Doğru Yolculuğu: Melami Âşıklığın, Melameti Selâmete Tercihi”. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1 (2021a), 405-434. https://doi.org/10.31463/aicusbed.883166
  • Sevimli, Erdem. “16. Yüzyıl Klasik Türk Şiirinde Kalenderî Algısı”. Sosyal Bilimler Araştıma Dergisi [SBARD] 35/1 (2020b), 31-66.
Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover
  • ISSN: 1306-8253
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1994
  • Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi