Alevi-Bektaşi edebiyatında Nusayrilik

Nusayrîler ile Alevi ve Bektaşî toplulukların inançları arasında büyük farldar vardır; ortaklıklar ise oldukça azdır. Bunun bir sonucu olarak da, Alevi ve Bektaşî edebiyatında Nusayrîler ve Nusayrilik ile ilgili şiirler, yok denecek kadar azdır. Bildiğimiz kadarıyla, Nusayri olduğunu uzunca bir şüriyle dile getiren tek Bektaşî şair, Viranedir. Alevi ve Bektaşî edebiyatıyla ilgili antolojilerde ve Viranı dışındaki "yedi ulu"da, Nusayrîler ve Nusayrîlikle ilgili bir değerlendirme yoktur. Bu çalışmada, Nusayriliğin Alevi ve Bektaşî edebiyatındaki yansımaları tespit edilip değerlendirilmektedir.

Nusayrism in Alaouite-Bektashi literature

There are important differences in the beliefs of Nusayri people and Alaouite-Bektashi people, while the similarities are quite less. As a result, poems on Nusayri people and Nusayrism are very rare in the Alaouite-Bektashi literature. As far as we know, the only Bektashi poet, who wrote a long poem declaring that he is a Nusayri, is Virani. There exist no analysis about Nusayri people and Nusayrism in the anthologies on Alaouite-Bektashi literature and "seven supremes" except Virani. In this paper, the reflection of Nusayrism on Alaouite-Bektashi literature is described and analyzed.

___

BİLMEN, Ömer Nasuhi (1993). Kuran-ı Kerîm ve Türkçe Meâli Âlisi, Ankara: Akçağ Yayınları.

ENGİN, İsmail (2001). "Hatay Nusayrilerinde Din ve Dini algılayış", Uluslararası Anadolu İnançları Kongresi Bildirileri, Ankara: Evrak Yayınları.

ERGÜN, Sadettin Nüzhet (1930). Bektaşî Şairleri, İstanbul: MaarifVekaleti Yayınları. KOCA, Turgut (1990). Bektaşi-Alevi Şairleri ve Nefesleri, İstanbul: Maarif Kitaphanesi Yayınları.

ICUTLUAY, Yaşar (1968). Tarihte ve Günümüzde İslâm Mezhepleri, Konya: Selçuk Yayınları.

ÖZMEN, İsmail (1998). Alevi-Belctaşi Şiirleri Antolojisi-Il, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

TURAN, Ahmet (2000). İslâm Mezhepleri Tarihi, Samsun: Sidre Yayınları.

ULUÇAY, Ömer (2001). "Nusayrîlik ve İnanç Esaslan", Uluslararası Anadolu İnançları Kongresi Bildirileri, Ankara: Evrak Yayınları.

VAKTİDOLU, Atalay (1998). Vîrânî Divanı ve Risalesi, İstanbul: Can Yayınları.

YÖRÜKÂN, Yusuf Ziya (1998). Anadolu'da Aleviler ve Tahtacılar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.