Türkiye tarihinin dönüm noktalarından biri olan II. Meşrutiyet’in ilanı (23 Temmuz 1908) toplumda canlı bir tartışma ortamı başlatmış; aydınlar, öğretmenler, öğrenciler, çeşitli meslek mensupları ilk iş olarak siyasal partiler, demokratik meslek örgütleri kurma yoluna gitmişlerdir. Bu çalışma, gerek söz konusu örgütlerin doğup gelişmesine etki eden sebepleri, gerekse bunların takip ettikleri politikaların tesir düzeyini tespit etmek amacıyla kaleme alınmıştır. Araştırmanın temel varsayımı çalışan kitlenin kamusal hayatta boy göstermelerinin, yakın tarihimizi tanımlayan en belirli ölçülerden biri hâline gelmiş olmasıdır. Toplumsal yapıya ilerici etkide bulunan 1908 İhtilali’nden hemen sonra kurulmaya başlanan öğretmen örgütleri, devlet memurları arasında meslekî birlik ve dayanışma bilincinin, başka bir ifa­deyle sendikacılık ruhunun doğmasında başlangıç noktası olmuşlardır. 1918’den itibaren kurulacak olan uzun soluklu öğretmen örgütleri, Meşru­tiyet döneminde kurulan bu ilk cemiyetlerin mirası üzerine inşa edilmiştir.

Declaration of the Second Constitutional Monarchy (23rd of July 1908) in the Ottomans, which can be considered as one of the important cornerstones of Turkish history, initiated a lively discussion medium in the Ottoman society and intellectuals, teachers, students and people from different occupational backgrounds started to found parties and democratic civil associations. This study aims to determine both the reasons for the development of such associations and also levels of effect of their policies. The basic assumption of the study is that public servants were one of the most important factors that determine the country’s near future. Teachers’ associations started to be found just after the 1908 Revolution and had a progressive effect on societal structure, was the starting point for professional association and solidarity consciousness; in other words spirit of unionism among public servants. Long lasting teachers’ associations were built on the heritage of these initial organizations founded in the constitutional monarchy periods.