Türkiye’de kan bankacılığı ve transfüzyon tıbbı alanında kalite göstergelerinin geliştirilmesi

Dünya Sağlık Örgütü’nün “Güvenli kan benimle başlar’’ sloganı ile başlattığı çalışmalar sonucu, kan bankacılığı ve transfüzyon tıbbında kalite anlayışı daha belirgin hissedilmeye başlanmıştır. Ülkemizde ise “Güvenli kan temin projesi” ile transfüzyon tıbbında kalite çalışmaları hız kazanmıştır. Kan hizmet birimleri için kalite “yaptığını yaz, yazdığını yap’’ anlayışının ötesine geçerek, güvenli kan temini sürecinin bir parçası haline gelmiştir. Kalite yönetim sistemi anlayışının, varlığını daha yoğun hissettirmesi, kan hizmet birimleri için, kalite yönetim sisteminin olumlu katkılarının somut göstergelerle ifade edilmesi ihtiyacını oluşturmuştur. Oluşturulacak kalite göstergeleri ile transfüzyon tıbbındaki süreçlerin izlenmesi, hedeflenen somut kanıtlar olabilir. Kan hizmet birimlerinin performanslarının değerlendirilmesi ve kıyaslanabilmesi için de kalite göstergeleri önemlidir. Ulusal ve uluslararası düzeyde, transfüzyon tıbbında kalite göstergeleri oluşturulmasına yönelik çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Ancak bu çalışmalarda, özellikle transfüzyon merkezleri için kalite göstergelerine çok az değinilmiştir. Ulusal düzeyde de transfüzyon merkezlerine yönelik standardize edilmiş kalite göstergeleri bulunmamaktadır. Yazımızda, Türkiye kan bankacılığı ve transfüzyon tıbbında kalite göstergelerinde hissedilen eksiklikleri değerlendirdik. Uluslararası ve ulusal çalışmalardan yararlanarak örnek kalite göstergeleri geliştirdik. İlerleyen süreçte daha kapsamlı çalışmalar yapılarak, yetkili otorite tarafından onaylanmış, standardize edilmiş kan bankacılığı ve transfüzyon tıbbı kalite göstergelerinin oluşturulacağı kanaatindeyiz.

Development of quality indicators in the field of blood banking and transfusion medicine in Turkey

As a result of the work initiated by the World Health Organization with the slogan “Safe blood begins with me”, the understanding of quality in blood banking and transfusion medicine has begun to be felt more clearly. In our country, quality studies in transfusion medicine gained momentum with the “Safe blood supply project”. For blood service units, quality has gone beyond the understanding of “write what you do, do what you write” and become a part of the safe blood supply process. The fact that the understanding of the quality management system made its presence felt more intensely created the need for blood service units to express the positive contributions of the quality management system with concrete indicators. Monitoring the processes in transfusion medicine with the quality indicators to be established can be the targeted concrete evidence. Quality indicators are also important for evaluating and comparing the performances of blood service units. There are various studies on establishing quality indicators in transfusion medicine at national and international level. However, quality indicators for transfusion centers were barely mentioned in these studies. There are no standardized quality indicators for transfusion centers at the national level. In our article, we evaluated the deficiencies in quality indicators in blood banking and transfusion medicine in Turkey. We have developed exemplary quality indicators by making use of international and national studies. We believe that in the future, more comprehensive studies will be carried out and standardized blood banking and transfusion medicine quality indicators approved by the competent authority will be established.

PDF

___

1. Beylik U. Sağlıkta akreditasyon denetim yönetimi: Türkiye sağlık hizmetleri kalite ve akreditasyon enstitüsü uygulaması. Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Dergisi, 2018; 1(1) : 6-13.
2. Senih MA. Dünya Sağlık Örgütü ‘’Güvenli Kan’’ Günü. Kan merkezleri ve transfüzyon derneği Damla Dergisi, 2020 Mart- Nisan; 35:12.
3. Saygılı S. Kan ve kan ürünleri yasasında Kızılayın Rolü. Türk Hematoloji Derneği. 36. Ulusal Hematoloji Kongre Bildiri Kitabı, 2010: 84-6.
4. Kan hizmet birimlerinde kalite yönetimi. Türkiye kan merkezleri ve transfüzyon derneği (TKMTD) XXIII. Ulusal kan merkezleri ve transfüzyon tıbbı temel kurs kitabı; 2020: 191-7.
5. Anyaegbu CC. Quality indicators in transfusion medicine : the building blocks. ISBT science series, 2011; 6(1):35-45.
6. EDQM. Good practice guidelines for blood establishment required to comply with directive 2005/ 62/ EC; 2018.
7. ISBT. Quality indicators for blood establishments, march 2019. https://www.isbtweb.org/ working-parties/quality-management (Erişim tarihi 15.05.2021).
8. T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlıkta kalite standartları hastane (SKS-Hastane), 2020:209-15.
9. T.C. Resmi Gazete. Sağlıkta kalitenin geliştirilmesi ve değerlendirilmesine dair yönetmelik, 27 Haziran 2015; Sayı: 29399: 2-4.
10. Uysal B, Yorulmaz M. Sağlıkta kalite standartları ve bilişsel mahremiyet. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 2018; 16: 24- 33.
11. T.C. Sağlık Bakanlığı. Kan hizmet birimleri için kalite yönetim sistemi rehberi, 2016.
12. Vuk T, Oiu Y, Bust L, Strengers P, Seidl C. Quality monitoring and risk management in blood transfusion services. ISBT science series, 2018; 13: 284 -9.
13. T.C. Sağlık Bakanlığı. Kan hizmet birimleri için ulusal standartlar rehberi, 2016.
14. SEMICYUC. Quality Indicators In Critically Ill Patients, 2017.
15. AHRQ. Retirement of select AHRQ quality indicators, 2019. https://www. q u a l i t y i n d i c a t o r s . a h r q . g o v / N e w s / Retirement%20Notice_v2019_Indicators.pdf (Erişim tarihi: 15.05.2021).
16. T.C. Sağlık Bakanlığı. Ulusal kan ve kan bileşenleri hazırlama, kullanım ve kalite güvencesi rehberi, 2016.
17. Türk Kızılay. Kan Hizmetleri Genel Müdürlüğü Faaliyet Kitabı, 2019: 14- 20.
18. T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye sağlık hizmetleri genel müdürlüğü sağlıkta kalite, akreditasyon ve çalışan hakları dairesi başkanlığı sağlıkda kalite standartları gösterge yönetimi rehberi, 2020; 1175: 26.
19. World Health Organization. Safe blood and blood products indicators and quality of care WHO regional office fort he western pacific manila, Philippines, October 1996.
20. Türk Kızılay Kan Hizmetleri Genel Müdürlüğü Performans Göstergeleri, Şubat 2021.
21. Zeger G, Selogie E, Shulman IA. Blood donation and collection. Hillyer CD, Ness PM,Robock JD, Silberstein LE,Anderson KC. Blood banking and transfusion medicine, 2007; Section II: 157- 82.
22. Grieve R, Willis S, De Corte K, Sadique MZ, Hawkins N, Perra S ve ark. Options for possible changes to the blood donation service: health economics modelling.Health Services and Delivery Research, 2018; 6: 40.
23. T.C. Sağlık Bakanlığı. Ulusal hemovijilans rehberi, 2020.
24. Memtombi DKh, Barindra SA, Dorendro SL, Vijayanta K, Lalhriatpuii ST, Meina SA. Quality Indicators of Blood Utilization in a Tertiary Care Centre in the North-Eastern India. IOSR Journal of Dental and Medical Sciences (IOSR-JDMS), Jan 2014;13(1) : 50- 2.
25. Mahar FK, Moiz B, Khurshid M, Chawla T. Implementation of Maximum Surgical Blood Ordering Schedule and an Improvement in Transfusion Practices of Surgeons subsequent to Intervention. Indian J Hematol Blood Transfus, Sep 2013; 29(3) : 129- 133.
26. Chawla T, Kakepoto GN, Khan MA. An Audit of Blood Cross - match ordering practices at The Aga Khan University Hospital : First Step towards a Maximum Surgical Blood ordering Schedule. Journal Of Pakistan Medical association, July 2001; 51(7).
27. WHO. The clinical use of blood handbook, blood transfusion safety, Geneva, 2002. p. 3 -4.
28. Novis D, Renner S, Friedberg R, Walsh MK, Saladino AJ. Quality Indicators of Blood Utilization Three College of American Pathologists Q -Probes Studies of 12, 288, 404 Red Blood Cell Units in 1639 Hospitals. Archives of Pathology & Laboratory Medicine, March 2002; 126( 2) : 150- 6.
29. Friedman BA, Oberman HA, Chadwick AR, Kingdon KI. The maximum surgical blood order schedule and surgical blood use in the United States.The journal of AABB Transfusion. July, Agust 1979; 16 (4) : 380-7.
30. Six KR, Compernolle V, Feys HB. When platelets are left in the cold. Annals of Blood , June 2020; 5.
31. Stolla SM, Bailey L, Dişi L, Fitzpatrick L, Getiren I, Pellham E ve ark. Effects of storage time prolongation on in vivo and in vitro characteristics of 4°C – stored platelets. The journal of AABB Transfusion, March 2020; 60 (3): 613- 21.
32. Mack PJ, Miles J, Stolla M. Cold- Stored Platelets: Review of Studies in Humans Transfusion Medicine Reviews, October 2020; 34(4) : 221-6.