Sınıf Öğretmeni Adaylarının Alan Eğitimi Derslerine Yönelik Öz-Yeterlik Algılarının Sıralama Yargıları Kanunuyla Ölçeklenmesi

Eğitim sisteminin önemli bir parçası olan öğretmenlerin mesleğe başlamadan önce öğretimini yapacağı derslere ilişkin öz-yeterlik algıları, mesleğe başladıklarında eğitim-öğretim süreçlerinin verimliliği üzerinde önemli rol oynamaktadır. Bu doğrultuda, araştırmada sınıf öğretmeni adaylarının öğretim boyutunda yer alan 10 alan eğitimi dersine yönelik öz-yeterlik algılarının sıralama yargıları kanunuyla ölçeklenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, tarama modelindedir. Veriler, 2020-2021 öğretim yılında Akdeniz (ABDÜ) ve Karadeniz (KBDÜ) Bölgesindeki iki devlet üniversitesinin Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı’nda lisans öğrenimini tamamlamak üzere olan toplam 170 öğrenciden toplanmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilen “Öğretimle İlgili Alan Eğitimi Derslerindeki Öz-Yeterlik Algısını Değerlendirme Formu” kullanılmıştır. Öğretmen adaylarından, mesleğe başladıklarında bu 10 dersi öğretirken kendilerini en yeterli hissedecekleri dersten en yetersiz hissedecekleri derse doğru bir sıralama yapmaları istenmiştir. Öncelikle 170 öğretmen adayından elde edilen veriler üzerinden ölçek değerleri elde edilmiş, ardından cinsiyet ve öğrenim görülen üniversite değişkenine göre analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, aday öğretmenlerin daha çok sözel içerikli derslerde kendilerini yeterli hissettikleri, diğer derslere göre daha fazla ders saati içermelerine rağmen matematik ve fen bilimleri derslerindeki öz-yeterliklerinin orta seviyede olduğu ve öz-yeterlik algılarının en düşük olduğu dersin uygulamalı derslerden biri olan müzik dersi olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar doğrultusunda öğretmen adaylarının alan eğitimi derslerindeki öz-yeterlik algılarına ilişkin sıralamalarının nedenlerine odaklanarak nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmaların da yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Sınıf Öğretmeni Adayları, Alan Eğitimi, Öz-yeterlik, Ölçekleme

Scaling of the Self-Efficacy of Pre-service Primary School Teachers’ in the Courses on Subject Matter by Rank-order Judgments

Self-efficacy perceptions of teachers, who are an important part of the education system, of the lessons they will teach before starting their profession play an important role on the efficiency of the education-teaching processes when they start their profession. Accordingly, this study aimed to scale pre-service primary school teachers' self-efficacy in the courses on the subject-matter related to teaching with the rank-order rankings. The study was conducted as a survey model. The sample consisted of 170 fourth-year students from the Department of Primary School Education in the Black Sea Region (SUBR) and another state university in the Mediterranean Region (SUMR) in the 2020-2021 Academic Year. Data were collected using the “Self-Efficacy Assessment Form in Teaching-Related Courses on Subject Matter” developed by the researchers. Participants were asked to rank ten courses from the highest to the lowest in terms of considering themselves competent while teaching these courses in professional life. First of all, scale values were attained from the data obtained from 170 pre-service teachers, and then analyzes were made based on the gender and university. As a result, it was determined that the participants considered themselves competent in teaching verbal courses while they had moderate self-efficacy in delivering math and science courses, although they spent more course hours in those courses. Also, they had the lowest self-efficacy in delivering the music course, which is one of the applied courses. In line with the results, it can be suggested to conduct studies using qualitative research method by focusing on the reasons for the ranking of teacher candidates' self-efficacy perceptions in the educational courses on subject matter.

Keywords:

Pre-service Primary School Teachers, Education on Subject Matter, Self-efficacy, Scaling,

PDF

___

Açılmış, H. & Kuşdemir-Kayıran, B. (2021). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının müzik öğretimine ilişkin duyuşsal özelliklerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18[Eğitim Bilimleri Özel Sayısı], 4746-4773.
Akgül-Barış, D. & Özata, E. (2009). Sınıf öğretmenliği anabilim dalında alınan müzik-müzik öğretimi derslerinin öğretmenlik uygulamalarındaki yansımaları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 27-42.
Akyılmaz, N. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe öğretimine ilişkin yeterlik algılarının ve tutumlarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
Allinder, R. M. (1994). The relationship between efficacy and the instructional practices of special education teachers and consultants. Teacher Education and Special Education: The Journal of the Teacher Education Division of the Council for Exceptional Children, 17(2), 86-95.
Altunçekiç, A., Yaman, S. & Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
Arseven, A., Arseven, İ. & Tepehan, T. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimine yönelik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 4(2), 29-40.
Aşkın, İ. & Demirel, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe öğretimi yeterliklerine ilişkin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 178-189.
Bal, Ö. (2011). Seviye Belirleme Sınavı (SBS) başarısında etkili olduğu düşünülen faktörlerin sıralama yargıları kanunuyla ölçeklenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(2), 200-209.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. American Psychologist, 44(9), 1175-1184.
Batmaz, O. & Altun, T. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi öğretimi dersine yönelik tutumları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 10(20), 24-44.
Bozgeyikli, H., Toprak, E. & Derin, S. (2016). Öğretmen adaylarının mesleki değer algılarının sıralama yargılarıyla ölçeklenmesi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 5(11), 204-225.
Bozgeyikli, H. & Kesici, Ş. (2016). Üniversiteli gençlerin serbest zaman faaliyetlerinin sıralama yargılarına göre ölçeklenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 4(1), 39-72.
Crocker, L. & Algina, J. (1986). Introduction to classical and modern test theory. Florida: Holt, Rinehart and Winston.
Çaycı, B. (2011). Sınıf öğretmenliği lisans programındaki alan eğitimi derslerinin öğretmen yeterliği üzerindeki etkisinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 1-12.
Çevik, D. B. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının müzik öğretimi özyeterlik düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 145-168.
Deniz, S. & Görgen, İ. (2019). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin mesleki ve alan seçimine yönelik motivasyonel eğilimleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(2), 329-339.
Dinç-Altun, Z. & Uzuner, F. G. (2018). Sınıf öğretmenlerinin müzik öğretimine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(3), 1416-1432.
Doruk, M. & Kaplan, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. The Journal of Academic Social Studies, 5(7), 291-302.
Erbaş, Y. H. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe öğretimi yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından analizi. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(2), 867-885.
Erdem, A. & Bayraktar, A. (2019). Öğretmen adaylarının Türkçe öğretimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 11-27.
Erden-Kocaarslan, G. (2018). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin görsel sanatlar dersinin öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
Guilford, J. P. (1954). Psychometric methods. New York: Mc Graw-Hill Book.
Gülle, A. & Akay, C. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının müzik öğretimi öz yeterlik inançlarının, müzik kavramına yönelik yazılı ve görsel metaforlarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1043-1057.
Güven, B., Soydaş, S. & Durulan, H. (2014). Sınıf öğretmenlerinin yenilenen hayat bilgisi dersi programını uygulamaya yönelik öz-yeterlik algıları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 182(182), 61-84.
Güven, B. & Ersoy, E. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretim I dersine ilişkin öz yeterlik algıları ve bilişsel tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 15-32.
Henson, R. K. (2001). Teacher selfefficacy: Substantive implication and measurement dilemmas. Annual meeting of the Educational Research Exchange’de sunulmuş bildiri, Texas.
Ip, W.C., Kwan, Y. K. & Chiu, L. L. (2007). Modification and simplification of Thurstone scaling method, and its demonstration with a crime seriousness assessment. Social Indicators Research, 82(3), 433-442. https://doi.org/10.1007/s11205-006-9040-z
İnceçam, B. (2019). Türkiye’de ilköğretimden ortaöğretim kademesine geçiş sistemi kapsamında yaşanan sorunların sıralama yargılarıyla ölçeklenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
Kacar, M. & Sarıçam, H. (2015). Sınıf öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıkları ile matematik kaygı düzeyleri üzerine bir çalışma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 137-152.
Karasakaloğlu, N. & Saracaloğlu, A. S. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe derslerine yönelik tutumları, akademik benlik tasarımları ile başarıları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 343-362.
Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi (18. b.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kılınç, E. & Uygun, M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi öğretimine yönelik öz yeterlik algıları ile bilişötesi farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 1-15.
Kızılırmak, B. (2018). Sınıf öğretmenlerinin görsel sanatlar dersi alan bilgisi öz yeterlik inançları. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 29-51.
Kurtuluş, N. & Çavdar, O. (2010). Öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz yeterlilikleri. Education Sciences, 5(3), 1302-1315.
Küçükahmet, L. (2007). 2006-2007 öğretim yılında uygulanmaya başlanan öğretmen yetiştirme lisans programlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 203-218.
Liaw, E. C. (2009). Teacher efficacy of pre-service teachers in Taiwan: The influence of classroom teaching and group discussions. Teaching and Teacher Education, 25(1), 176–180.
Meriç, G. & Ersoy, E. (2007). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencilerinin fen öğretiminde yeterlilik düzeyi algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 51-62.
Oymakcıer, M. & Özaltunoğlu, Ö. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının müzik eğitimine ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 5(2), 245-263.
Örs-Özdil, S. & Kınay, E. (2015). 5. sınıf seçmeli ders tercihlerinin sıralama yargıları kanunuyla ölçeklenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6(2), 268-278.
Özberk, E. H., Boztunç-Öztürk, N., Yılmaz-Fındık, L. & Kaptı, S. B. (2017). Erasmus students’ mobility priotities: A rank order scaling study. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 2401-2412.
Özkan, M. & Arslantaş, İ. (2013). Etkili öğretmen özellikleri üzerine sıralama yöntemiyle bir ölçekleme çalışması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 311-330.
Paneque, O. M. & Barbetta, P. M. (2006). A study of teacher efficacy of special education teachers of english language learners with disabilities. Bilingual Research Journal, 30(1), 171-193.
Sarıdaş, G. & Nayir, F. (2021). Kültürel değerlere duyarlı öğretmen özelliklerinin sıralama yargılarıyla ölçeklenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 53, 355-377.
Stevens, S. S. (1966). Handbook of experimental psychology. NewYork: John WilIey and Sons.
Sungur-Gül, K. & Özer-Özkan, Y. (2013). Fen ve teknoloji özel alan yeterlilikleri önem düzeyinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre belirlenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(4), 867-881.
Şahin-Sarkın, B. & Taşdemir, F. (2019). Öğretmen adaylarının test yönergesinde aradıkları bilgilerin sıralama yargıları yöntemi ile ölçeklenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(2), 357-373.
Takır, A. (2018). Sınıf öğretmenlerinin matematik öğretimine yönelik öz-yeterlilik inançlarının incelenmesi. International Journal of Social Science Research, 7(1), 141-153.
Tekerek, M., Ercan, O., Udum, M. S. & Saman, K. (2012). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının bilgisayar öz-yeterlikleri. Turkish Journal of Education, 1(2), 80-91.
Toprak, E. & Taşğın, Ö. (2017). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim yapmama nedenlerinin incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 599-615. https://doi.org/10.26466/opus.370680
Tschannen-Moran, M. & Woolfolk-Hoy, A. (2007). The differential antecedents of selfefficacy beliefs of novice and experienced teachers. Teaching and Teacher Education, 23(6), 944-956.
Tunca, N. & Alkın-Şahin, S. (2014). Öğretmen adaylarının bilişötesi (üst biliş) öğrenme stratejileri ile akademik öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4(1), 47-56.
Turan, M. & Zengin, E. (2017). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin KPSS alan sınavına ilişkin görüşleri. Qualitative Studies, 13(1), 1-14.
Turgut, M. F. & Baykul, Y. (1992). Ölçekleme teknikleri. Ankara: ÖSYM Yayınları.
Woolfolk-Hoy, A. & Davis, H. (2005). Teachers' sense of efficacy and its influence on the achievement of adolescents. T. Urdan & F. Pajores (Ed). Self efficacy belief of adolescents içinde (s. 117-137). United States of America: Information Age Publishing.
Yalçın, S. & Şengül-Avşar, A. (2014). Eğitim fakültesi meslek bilgisi derslerinin sıralama yargıları kanunuyla ölçeklenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 79-90.
Yaşar, M. (2016). Öğretmen adaylarının akademik başarısını etkilediği düşünülen özelliklerin sıralama yargıları yöntemine dayalı ölçeklenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(40), 274-288.
Yeşiloğlu, A. & Özer, M. (2017). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretimi konusundaki yeterliliklerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies, 12(6), 863-880.
Yılmaz, N. & Doğan, N. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının meslek tercihlerini etkileyen faktörler: Hacettepe Üniversitesi örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 405-421.
YÖK. (2007a). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri (1982-2007). Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayını. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/ogretmen-yetistirme-ve-egitim-fakulteleri.pdf sayfasından erişilmiştir.
YÖK. (2007b). Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayını. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari.pdf sayfasından erişilmiştir.
YÖK. (2018). Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayını. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/AA_Sunus_%20Onsoz_Uygulama_Yonergesi.pdf sayfasından erişilmiştir.