Hikâye Edici Metinlerin Öğretimi Hakkında Öğretmen Görüşleri, Yöntem ve Ölçme-Değerlendirme Önerisi: Roman Örneği

Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımlarının esas alındığı eğitim sistemimizde, Türkçe ve Türk Dili veEdebiyatı derslerinin metin odaklı gerçekleştirilmesi tasarlanmıştır. Bu durum, özellikle deokuduğunu anlama bağlamında metin çözümleme ve ölçme değerlendirme yaklaşımlarının titizliklegözden geçirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmada, programda yer alan hikâye edicimetinlerin öğretimi ve ölçme-değerlendirme yaklaşımının ve uygulama sonuçlarının öğretmengörüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi amaçlanmış, bu doğrultuda durum çalışması deseninde,çalışma grubu olarak belirlenen 28 öğretmenden yapılandırılmış görüşme tekniğiyle toplanan verileryoluyla konunun derinlemesine incelenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca elde edilen bulgular ışığındahikâye edici türlerin öğretimi sürecinde yeni bir ölçme ve değerlendirme önerisinin sunulmasıamaçlanmıştır. Buna göre, öğretmenlerin roman gibi bir türün öğretilmesi, yönergelerin uygulanmasıve öngörülen kazanımlara ulaşılması noktasında verilen sürenin yeterli olmadığını düşündükleriortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, öğrencilerin temel edinme noktasında Türkçe derslerinde;yetkinliklerini geliştirme noktasında da Türk Dili ve Edebiyatı derslerinde daha fazla roman örnekleriile karşılaşmaları gerekliliği ortaya konmuştur. Ders kitabına alınan kesitlerin, roman ve hikâye türüiçin belirlenen kazanım ve yönergelerin uygulanması için yeterli olmadığı sonucuna da varılmıştır.Öğretmenlerin özellikle sürece dayalı ölçme değerlendirme yöntemleri konusunda bilgi ve donanımaçısından desteklenmeleri gerekmektedir. Çalışmanın sonunda, bulgular ışığında geliştirilen sürecedayalı ve edebi alımlama ve esere dair sunum çalışması, yazınsal analiz çalışması, yazılı yorumlama,moderatör sunumu, harmanlanmış ölçme değerlendirme bölümlerinden oluşan bir ölçmedeğerlendirme önerisi bu alanda çalışma yapacak araştırmacı ve öğretmenlerin dikkatinesunulmuştur.

Teachers' Opinions about Teaching Narrative Texts, Proposal for a Method and Assessment: The Example of Novels

In this study, it is aimed to evaluate the teaching of narrative genres in language and literature and Turkish teaching, their assessment and evaluation processes, and the results of carrying out the program, in line with the opinions of teachers. In addition, in the light of the findings, a new model for measurement and evaluation proposal was presented during the teaching of narrative genres. 28 Turkish Language and Literature teachers working in various school types participated in the study and the findings obtained from the teachers by structured interview technique, were evaluated appropriately. According to this, it was revealed that the teachers thought that the time, allocated to teaching a genre such as novel, applying the instructions and achieving the envisaged learning objectives, is not sufficient. In addition, students should encounter more examples of novel in Language and Literature and Turkish courses. It was also concluded that the extracts taken in the textbooks were not sufficient for the application of the objectives and instructions identified for the genres of novel and story. Teachers need to be supported in terms of process-based assessment methods. In the light of the findings and results, a process-based assessment and evaluation model was developed and presented.

PDF

___

Aktaş, Ş. (1991). Roman sanatı ve roman incelemesine giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
Antakyalıoğlu, Z. (2013). Roman kuramına giriş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Arıkan, S., Berberoğlu, G., Demirtaşlı, N., İşgüzel, Ç., & Tuncer, Ç. (2009). İlköğretim 1.-5. sınıflar arasındaki öğretim programlarının kapsam ve öğrenme çıktıları açısından değerlendirilmesi. Cito Eğitim: Kuram ve Uygulama, 1, 10-47.
Bayraktar, İ. & Durukan, E. (2016). Türkçe ders kitaplarında metin sadeleştirme üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1356-1369.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Çelik, T. (2018). Türkiye’de 1924-2017 arası dil ve edebiyat dersi öğretim programlarına bakış. Turkish Studies, 13 (4), 245-274
Demirel, M. (1996). Bilgilendirici metin türünün ve okuduğunu kavrama becerisinin altıncı sınıf öğrencilerinin öğrenme düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 245- 254.
Dilidüzgün, Ş. (2009). Yapılandırmacı yaklaşımla hazırlanan ilköğretim Türkçe öğretim programı ve ders kitaplarında metin-odaklı görevlerin yeri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 274-290.
Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Göçer, A. (2014). Öğretmen ve öğretmen adaylarının Türkçe dersi metin işleme süreci üzerine görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3, (1), 326-336
Günay, V. D. (2006). Liselerdeki yazın eğitimine yeni bir yaklaşım. Milli Eğitim Dergisi, 169. Günay, V. D. (2017). Metin bilgisi. İstanbul: Papatya Bilim Yayıncılık.
Kavcar, C. (2017). Edebiyat ve eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık.
MEB (1999). Program Değerlendirme, Cumhuriyet Döneminde Eğitim. Ankara: MEB TTK Başkanlığı.
MEB (2003). PIRLS 2001 Uluslararası Okuma Becerilerinde Gelişim Projesi. Ulusal Rapor. Ankara: Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
MEB (2003). PISA 2003 Projesi, OECD Ulusal Nihai Rapor. Ankara: Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
MEB Komisyon (2018). Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi 9-12. Sınıflar Öğretim Programı, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB Komisyon (2019). Türkçe Öğretim Programı, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Oymak, R. (2018). Türkçe öğretiminde göstergebilim dayanaklı görsel anlama ve anlatma becerisi eğitimi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 6 (2), 326-342
Sinan, A. T. & Demir, S. (2011). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarındaki anlatısal metinlerin yapı özellikleri ve programa uygunluğu. Turkish Studies, 6 (3), 1149-1167.
Tahaoğlu, A. (2014). Ortaöğretim Türk edebiyatı dersi öğretim programı kazanımlarının bilişsel açıdan incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bilkent Üniversitesi, Ankara
Tekin, M. (2002). Roman sanatı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Vicdan, M. (2010). Türk dili ve edebiyatı öğretim programlarında dilbilim ve göstergebilim kuramlarının etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Warren, A. & Wellek, R. (2015). Edebiyat Teorisi (çev. Ömer Faruk Huyugüzel). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Yılmaz, Ö. ve Dilidüzgün, Ş. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin odaklı dilbilgisi öğretimi üzerine öğrenci görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 217-234.