Ergenlerde Saldırganlığın Sosyal Beceri ve Çatışma Çözme Açısından İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı ergenlerin saldırganlık düzeyleri ile çatışma çözme ve sosyal becerileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Ayrıca çatışma çözme ve sosyal becerilerin saldırganlığı yordama düzeyleri incelenmiştir. Araştırma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılında öğrenim görmekte olan 362 (ortaokul 6,7 ve 8. sınıf) öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada Çatışma Çözüm Becerileri Ölçeği, Sosyal Beceri Ölçeği ve Saldırganlık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma genel tarama modeline uygun olarak yapılmış olup verilerin analizinde araştırmanın amacı doğrultusunda betimsel istatistikler, Pearson korelasyon katsayısı ve hiyerarşik regresyon analizleri uygulanmıştır. Katılımcıların saldırganlık ölçeğinden aldıkları puanlar ile çatışma çözme ölçeği alt boyutları olan bütünleşme ve uyma puanları arasında anlamlı negatif, hükmetme puanları arasında anlamlı pozitif ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca katılımcıların saldırganlık puanları ile sosyal beceri ölçeğinden aldıkları puanlar arasında anlamlı negatif ilişki saptanmıştır. Katılımcıların sosyal beceri ölçeği puanları ile çatışma çözme ölçeği alt boyutlarından bütünleşme ve kaçınma puanları arasın da anlamlı pozitif, hükmetme puanları arasında anlamlı negatif ilişkiler bulunmuştur. Yapılan hiyerarşik regresyon analizi sonucunda sosyal becerinin, saldırganlığa ilişkin toplam varyansın %13’ünü tek başına açıkladığını, modele ikinci adımda girilen sosyal beceri ve çatışma çözmenin ise saldırganlığa ilişkin toplam varyansın % 23’ünü açıkladığını göstermektedir. Bulgular, yapılan çalışmalarla beraber tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Saldırganlık, Çatışma Çözme Becerileri, sosyal beceri

Investigation Of Aggression In Terms Of Social Skills and Conflict Resolution In Adolescents

The aim of this study is to investigate the relationship between aggression levels of adolescents and conflict resolution / social skills. In addition, the level of conflict resolution and social skills to predict aggression was investigated. The research group consisted of 362 (middle school 6th, 7th and 8th grade) students studying in the 2017-2018 academic year. Conflict Resolution Skills Scale, Social Skill Scale and Aggression Scale were used in the study. The research was carried out in accordance with the general survey model and descriptive statistics, Pearson correlation coefficient and gradual regression analysis were used to analyze the data in line with the study. Significant positive relationships were found between forcing scores; and significant negative relationships were found between the scores obtained from the aggression scale and collaboration and accommodation scores which were sub-dimensions of conflict resolution scale. There was also a significant negative correlation between the aggression scores of the participants and the scores obtained from the social skill scale. Significant negative relationships were found between dominance scores; and significant positive relationships were found between social skill scale scores of the participants and integration and avoidance scores which were the sub-dimensions of conflict resolution scale. As a result of the hierarchical regression analysis, it is seen that social skills alone accounted for 13% of the variance in aggression, while social skills and conflict resolution in the second step explained 23% of the variance in aggression. The findings were discussed together with the studies and recommendations were made.

Keywords:

Aggression, Conflict Resolution Ability, social ability,

PDF

___

Adıgüzel, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin empatik eğilim, duyguları ifade etme ve öz anlayış açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.Akgün, S. ve Araz, A. (2010). Anlaşmazlıklarımızı çözebiliriz: Çatışma çözümü eğitim programı (1. Baskı). Ankara: Nobel.Akkök, F. (1999). İlköğretimde sosyal becerilerin geliştirilmesi: Öğretmen el kitabı (2. Baskı). Ankara: Özgür Yayınları.Akkök, F. (2003). İlköğretimde sosyal becerilerin geliştirilmesi: Anne-baba el kitabı (3. Baskı). Ankara: Özgür Yayınları.Albayrak-Sargın, Y. (2008). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin saldırgan davranışları ile öfke ve sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.Allan, J. (2017). A macat analysis Albert Bandura’s aggression a social learning analysis. London: Macat International Ltd.Arslan, C. (2005a). Kişilerarası çatışma çözme ve problem çözme yaklaşımlarının yükleme karmaşıklığı açısından incelenmesi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Arslan, C. (2005b). Kişilerarası çatışma çözme ve problem çözme yaklaşımlarının yükleme karmaşıklığı açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 75-93.Arslan, C., Hamarta, E., Arslan E. ve Saygın, Y. (2010). Ergenlerde saldırganlık ve kişilerarası problem çözmenin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(1).Atkinson, R. L., Atkinson, R. C., Smith, E. E., Bem, D. J. & Nolen-Hoeksema, S. (2010). Psikolojiye giriş. (5. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi. Bacanlı, H. (1999). Sosyal beceri eğitimi. Ankara: Nobel Yayın DağıtımBacanlı, H. (2006). Sosyal beceri eğitimi. İçinde Y. Kuzgun (Ed.), İlköğretimde rehberlik. (ss:172-183). (6. Baskı). Ankara: Nobel.Barki, H. & Hartwick, J. (2004). Conceptualizing the construct of interpersonal conflict. İnternational journal of conflict management, 15(3) 216-244.Bercovitch, J. (1983). Conflict and conflict management in organizations: A framework for analysis. Hong Kong Journal of Public Administration, 5(2), 104-123.Björkqvist, K., Österman, K. & Kaukiainen, A. (2000). Social intelligence− empathy= aggression?. Aggression and violent behavior, 5(2), 191-200.Blair, R. J. R. (2018). Traits of empathy and anger: implications for psychopathy and other disorders associated with aggression. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 373(1744), 20170155.Burger, J. M. (2006). Kişilik. (Çev. Sarıoğlu, İ. D. E.). İstanbul: Kaknüs.Cengiz, S. (2010). Ergenlerde saldırganlık ve problem çözme. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Cüceloğlu, D. (2010). İnsan ve davranışı. (20. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.Deptule, D. P. & Cohen, R. (2004). Aggressive, rejected, and delinquent children and adolescent: A comparison of their friendships. Aggression and Violent Behavior,9 (1), 219, 75-104.D'zurilla, T. J., Chang, E. C. & Sanna, L. J. (2003). Self-esteem and social problem solving as predictors of aggression in college students. Journal of social and clinical psychology, 22(4), 424-440.Efilti, E. (2006). Ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin saldırganlık, denetim odağı ve kişilik özelliklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Eron, L. D. (1994). Theories of aggression: From drives to cognitions. Huesmann, L., R. (Ed.), Aggressive behavior: Current perspectives. New York: Plenum.Folger, J. P., Poole, S. T. & Stutman, R. K. (2013). Çatışma yönetimi. (7. Baskı). (Çev. Editörü: F. Akkoyun). Ankara: Nobel Yayınları.Francis, R. C. (1988). On the relationship between aggression and social dominance. Ethology, 78(3), 223-237.Freedman, J. L., Sears, D.O. & Carlsmith, J. M. (1993). Sosyal Psikoloji. (Çev. Dönmez, A). Ankara: İmge Yayınları.Frey, K. S., Hirschstein, M. K. & Guzzo, B. A. (2000). Second Step: Preventing aggression by promoting social competence. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 8(2), 102-112.Gençtan, E. (2012). Psikanaliz ve sonrası (15. Baskı). İstanbul: Metis Yayıncılık.Gültekin, F. (2008). Saldırganlık ve öfkeyi azaltma programının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin saldırganlık ve öfke düzeyleri üzerindeki etkisi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Gümüşeli, A. İ. (1994). İzmir ortaöğretim okulları yöneticilerinin öğretmenler ile aralarındaki çatışmaları yönetme biçimleri. Doktora Tezi. Anakara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Hasta, D. ve Güler, M. E. (2013). Saldırganlık: Kişilerarası ilişki tarzları ve empati açısından bir inceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1),64-104.Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (1995). Reducing school violence through conflict resolution. ASCD.Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar sosyal psikolojiye giriş (12. Baskı). İstanbul: Evrim Yayınevi.Kaukiainen, A., Björkqvist, K., Lagerspetz, K., Österman, K., Salmivalli, C., Rothberg, S. & Ahlbom, A. (1999). The relationships between social intelligence, empathy, and three types of aggression. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 25(2), 81-89.Kim, E. J., Namkoong, K., Ku, T. & Kim, S. J. (2008). The relationship between online game addiction and aggression, self-control and narcissistic personality traits. European psychiatry, 23(3), 212-218.Koç, B. ve Büyükgöze-Kavas, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin saldırganlık, kişilerarası problem çözme becerileri, kişilerarası ilişki tarzları ve iletişim beceri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(2),783-799.Koç, M. (2004). Gelişim Psikolojisi Açısından Ergenlik Dönemi ve Genel Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17), 231-238.Kocayörük, A. (2000). İlköğretim öğrencilerinin sosyal becerilerinin geliştirilmesinde dramanın etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Kulaksızoğlu, A. (2011). Ergenlik psikolojisi (12. Baskı). İstanbul: Nobel.Kumru-Sarıca, A. (2008). Sosyal beceri programının ergenlerin saldırganlık düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.Kurtyılmaz, Y. (2005). Öğretmen adaylarının saldırganlık düzeyleri ile akademik başarıları, iletişim ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler: Anadolu üniversitesi ve Osmangazi üniversitesi öğrencileri üzerinde bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.Lesser, G. S. (1959). The relationships between various forms of aggression and popularity among lower-class children. Journal of Educational Psychology, 50(1), 20.Lochman, J. E., & Dodge, K. A. (1994). Social-cognitive processes of severely violent, moderately aggressive, and nonaggressive boys. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 62(2), 366-374.Lovett, B. J. & Sheffield, R. A. (2007). Affective empathy deficits in aggressive children and adolescents: A critical review. Clinical Psychology Review, 27(1), 1-13.Nel, A. J. (2006). The relationship between direct and indirect aggression and social competence among three cultural groups in South Africa. Master’s Thesis Stellenbosch University.Öner, U. (2006). Çatışma çözme ve arabuluculuk eğitimi. İçinde Y. Kuzgun (Ed.), İlköğretimde Rehberlik. (6.Baskı).Ankara: Nobel.Özdemir, Y., Kuzucu, Y., & Koruklu, N. (2013). Social problem solving and aggression: The role of depression. Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 23(1), 72-81.Pakaslahti, L., & Keltikangas-Järvinen, L. (1996). Social acceptance and the relationship between aggressive problem solving strategies and aggressive behaviour in 14 year old adolescents. European Journal of Personality, 10(4), 249-261.Rahim, A. & Bonoma, T. V. (1979).Managing organizational conflict: A model for diagnosis and intervention. Psychological reports, 44(3) 1323-1344.Rahim, M. A. (2001). Managing Conflict in Organisations (Third Edition). Quorum Books, Westport, Connecticut. Rahim, M. A. (2011). Managing conflict in organizations.(Fourth Edition) USA.Sarı, S. (2005). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine çatışma çözümü becerilerinin kazandırılmasında akademik çelişki, değer çizgisi ve güdümlü tartışma yöntemlerinin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.Schrumpf, F., Crawford, D. K. & Bodine, R. J. (2007). Okulda çatışma çözme ve akran arabuluculuk program rehberi. (1. Baskı). (Çev. Akbalık, F. G. ve Karaduman, B. D.). Ankara: İmge.Sorias, O. (1986). Sosyal beceriler ve değerlendirme yöntemleri. Psikoloji Dergisi, 5(20), 24-29.Taştan, N. (2010). Çatışma çözme eğitimi ve akran arabuluculuğu. İçinde U. Öner (Ed.), Uygulamalı grup rehberliği programları dizisi. (2. Baskı). Ankara: Nobel.Taylor, S. E., Peplau, L. A. & Sears, D. O. (2015). Sosyal Psikoloji. (Çev.A. Dönmez). (4. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.Temel, F. ve Aksoy, A. B. (2010). Ergen ve gelişimi yetişkinliğe ilk adım (3. Baskı). Ankara: Nobel.Uzamaz. U. F. (2000). Ergenlerde sosyal beceriler ve değerlendirme yöntemleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6),49-58.Warburton, W. A. & Anderson, C. A. (2015). Aggression, social psychology of. International encyclopedia of the social & behavioral sciences, 373-380.Yavuzer, Y. (2011). Okullarda saldırganlık/şiddet: Okul ve öğretmenle ilgili risk faktörleri ve önleme stratejileri. Milli Eğitim Dergisi, 41(192), 43-61.