Ergenlerin Sahip Oldukları Değerler ile Suça Karşı Tutumları ve Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki Yordayıcı İlişkiler

Bu araştırmanın amacı ergenlerin sahip oldukları değerler ile suça karşı tutumları ve başa çıkma stratejileri arasındaki yordayıcı ilişkileri tespit etmektir. Araştırmanın yöntemi genel tarama modelinin bir alt türü olan ilişkisel tarama modelidir. Araştırmanın çalışma grubunu Konya ilinde öğrenim gören gönüllü 800 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Elde edilen 800 veri arasından eksik veri içeren 22 veri araştırma kapsamının dışında bırakılarak analizler 778 veri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verilerini toplamak amacıyla katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, İnsani Değerler Ölçeği, Suça Karşı Tutumlar Ölçeği ve Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği uygulanmıştır. Tanımlayıcı istatistikler ve korelasyon değerlerinin hesaplanması için SPSS paket program kullanılmıştır. Araştırmada yapısal eşitlik modeline göre değişkenler arası etki incelenmiş ve veriler AMOS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde, ergenlerin sahip oldukları değerler ile suça karşı olan olumsuz tutumları arasında pozitif bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca ergenlerin sahip oldukları değerler ile başa çıkma stratejileri arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Veriler incelendiğinde ergenlerin sahip oldukları değerlerin onların aktif başa çıkma ve kaçınan başa çıkma stratejilerini pozitif yönde, olumsuz başa çıkma stratejilerini ise negatif yönde yordadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Başa Çıkma Stratejileri, Değerler, Suça Karşı Tutum

Predictor Relations Between Values, Attitudes towards Crime, and Coping Strategies of Adolescents

The aim of this research is to reveal predictive relationships between values, attitudes towards crime and coping strategies in adolescents. This research was carried out in accordance with correlational model which is a subpattern model of the general survey model. The sample of the research consists of 800 volunteer students who were studying in Konya. The research was continued with 778 data after 22 students with missing data were removed from the study. Personal Information Form, Human Values Scale, Attitudes Towards Crime Scale, and Coping Scale for Adolescents were used as data collection tools in the research. SPSS program was used to calculate the descriptive statistics and correlation values of the data. For the analysis of data, AMOS program was used for structural equation modeling. According to the findings obtained from the research; it is observed that, when the predictive relationships between owned values in adolescents and negative attitudes towards crime are investigated, a positive and significant relationship is found. Additionally, it is determined that there is a positive and significant relationship between the owned values and the active coping strategies and avoidant coping strategies. Another result of the study is that there is a negative and significant relationship between the owned values and the negative coping strategies.

Keywords:

Coping Strategies, Values, Attitudes Towards Crime,

PDF

___

Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
Amodei, N. & Scott, A. A. (2002). Psychologists’ contribution to the prevention of youth violence. The Social Science Journal, 39(1), 511-526.
APA. (2020). Dictonary of Psychology. http://dictionary.apa.org sayfasından erişilmiştir.
Atay, S. (2003). Türk yönetici adaylarının, siyasal ve dinî tercihleri ile yaşam değerleri arasındaki ilişki. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 87-120.
Avşaroğlu, S. (2007). Üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı, karar verme ve stresle başa çıkma stillerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Doktora tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Aydın, M. (2003). Gençliğin değer algısı: Konya örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 121-144.
Aydın, M. (2011). Değerler, işlevleri ve ahlâk. Eğitime Bakış Dergisi, 7(19), 39-45.
Balci, H. (2011). Çocuk suçluluğu ve toplumsal nedenleri. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Bardi, A. & Guerra, V. M. (2011). Cultural values predict coping using culture as an individual difference variable in multicultural samples. Journal of Cross-Cultural Psychology, 42(6), 908-927.
Basut, E. (2006). Stres, başa çıkma ve ergenlik. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(1), 31-36.
Basut, E. & Erden, G. (2005). Suça yönelen ve yönelmeyen ergenlerin stres belirtileri ve stresle başa çıkma örüntüleri yönünden incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(2), 48-55.
Bayraktutar, M. (2012). Suç önlemede dini ve ahlâki değerlerin rolü. S. Bozdemir & U. Argun (Ed.). Suç önleme sempozyumu içinde (s. 7-22). Bursa: Bursa Emniyet Müdürlüğü Yayınları.
Bedel, A. (2014). Ergenlerde mantıkdışı inançların yordayıcısı olarak başa çıkma stratejileri. Eğitim ve Bilim, 39(176), 237-246.
Bedel, A. & Güler, G. (2020). Ortaokul öğrencilerinde zorbalığı ve saldırganlığı açıklamada başa çıkma stratejilerinin rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 105-121.
Bedel, A., Işık, E. & Hamarta, E. (2014). Ergenler için başa çıkma ölçeğinin (EBÇÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 227-235.
Bhugra, D. (2013). Cultural values and self-harm. Crisis: The Journal of Crisis Intervention and Suicide Prevention, 34(4), 221–222.
Boydak-Özan, M. (2009). Öğrenim görülen okul türüne göre yöneticilerin öğrencilere değer kazandırma davranışları. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 8(1), 55-62.
Burt, C. (1969). The young delinquent. Londra: University of London Press.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Canatan, K. (2004). Avrupa birliği ülkelerinde değerler yönetimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(7-8), 41-63.
Chen, Y., Peng, Y., Xu, H. & O’Brien, W. H. (2018). Age differences in stress and coping: problem focused strategies mediate the relationship between age and positive affect. The International Journal of Aging and Human Development, 86(4), 347–363.
Christle, C. A., Jolivette, K. & Nelson, C. M. (2015). Breaking the school to prison pipeline: Identifying school risk and protective factors for youth delinquency. Exceptionality, 13(2), 69-88.
Dilber, F. (2014). Kitle iletişim araçları ve suç olgusu. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(3), 60-66.
Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. (Doktora tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Dilmaç, B. & Aydoğan, D. (2010). Values as a predictor of cyber-bullying among secondary school students. International Scholarly and Scientific Research & Innovation, 4(3), 225-228.
Dilmaç, B. & Yücesoy, Ö. (2019). Üniversite öğrencilerinin sahip olduğu değerler akılcı olmayan inançlar ve sosyal görünüş kaygısı arasındaki yordayıcı ilişkiler. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1684-1708.
Dilmaç, B., Arıcak, O. T. & Cesur, S. (2014). A validity and reliability study on the development of the values scale in Turkey. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(5), 1661-1671.
Dökmen, Ü. (2004). Evrenle uyumlaşma sürecinde varolmak gelişmek uzlaşmak. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Eryalçın, M. & Duyan, V. (2016). Suça sürüklenen çocuk ve gençler. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Fathi, M. J. (2016). Examination of crime and similar concepts in the medical law. Journal of Medical Ethics and History of Medicine, 9(4), 1-8.
Fındıklı, R. (2012). Suçların önlenmesinde kültürel değerlerin rolü. S. Bozdemir & U. Argun (Ed.). Suç önleme sempozyumu içinde (s. 1-66). Bursa: Bursa Emniyet Müdürlüğü Yayınları.
FizPerez, F. J. & Laudadio, A. (2008). Coping in adolescence. Research and tools. Meksika: Universidad Anáhuac.
Folkman, S. & Moskowitz, J. T. (2004). Coping: Pitfalls and promise. Annual Review of Psychology, 55, 745-774.
Göldağ, B. (2015). Öğrencilerin şiddet eğilimi düzeyleri ve değer algıları. TÜBAV Bilim Dergisi, 8(4), 1-15.
Güçlü, İ. & Akbaş, H. (2019). Suç sosyolojisi: Kavram-teori-uygulama. Ankara: Gazi Kitabevi.
Gün, E. (2012). Stresle başa çıkma bilişsel süreçler ve dindarlık üzerine bir inceleme. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Güney, H. (2008). Sosyolojik açıdan çocuk suçluluğu ve nedenleri. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
İnceoğlu, M. (2011). Tutum, algı ve iletişim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Karababa, A. & Dilmaç, B. (2015). Ergenlerde insani değerlerin sürekli öfke ve öfke ifade biçimlerini yordamadaki rolü. İlköğretim Online, 14(3), 1149-1158.
Karavardar, G. & Korkmaz, C. (2018). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumu ve stresle başa çıkma stratejilerinin incelenmesi: Giresun Üniversitesi İşletme Bölümü örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(83), 33-46.
Kaya, Z. (2018). Suça sürüklenen çocuk ve ergenlerde önleyici psikolojik danışma ve müdahale. F. Savi-Çakar (Ed.), Önleyici psikolojik danışma kuram ve uygulamaları içinde (s. 217-254). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Kaya, Z., İkiz, F. E. & Asıcı, E. (2019). Ergenlerin saldırganlık düzeyinin değer yönelimleri, cinsiyet ve anne babanın eğitim düzeyi açısından yordanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 75-84.
Kayma-Güneş, D. & Gökler, R. (2017). Türkiye’de suça sürüklenen çocukların aile özellikleri. Journal of Human Sciences, 14(4), 3742-3755.
Kline, R. B. (2015). Principles and practices of structural equation modeling. New York: Guilford Press.
Koçal, S. (2018). Kültürel değerler ve insani gelişmişlik düzeyi ile terör suçları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Konaklı, T. (2011). Üniversitelerde yıldırma ve kültürel değerlerin yıldırma ile başa çıkma yaklaşımlarına etkisi. (Doktora tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Krapic, N., Hudek-Knezevic, J. & Kardum, I. (2015). Stress in adolescence: Effects on development. J. D. Wright (Ed.), International encyclopedia of the social & behavioral sciences içinde (s. 562-569). USA: Elsevier.
Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgü'nün romanlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Kvaraceus, W. C. (1964). Is there a solution for delinquency? The UNESCO Courier, 18(9), 28-32.
Lazarus, R. S. & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing Company.
Lee, E. K. O. & Chan, K. (2009). Religious/spiritual and other adaptive coping strategies among Chinese American older immigrants. Journal of Gerontological Social Work, 52(5), 517-533.
Little, T. D., Rhemtulla, M., Gibson, K. & Schoemann, A. M. (2013). Why items versus parcels controversy needn’t be one. Psychological Methods, 18(3), 285–300.
Loeber, R., Farrington, D. P., Stouthamer-Loeber, M. & Kammen, W. B. V. (1998). Antisocial behavior and mental health problems: Explanatory factors in childhood and adolescence. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Madaan, A. & Kumaran, J. S. (2015). Personal values and coping among adolescents. Indian Journal of Health and Wellbeing, 6(1), 49-52.
Marin-Chollom, A. M. (2017). Latino/a adolescents and young adults coping with parental cancer within a cultural context. (Doktora tezi). https://academicworks.cuny.edu sayfasından erişilmiştir.
Mwangangi, R. K. (2019). The role of family in dealing with juvenile delinquency. Open Journal of Social Sciences, 7(3), 52-63.
Öngen, D. (2002). Ergenlerde sorunlarla başa çıkma davranışları. Eğitim ve Bilim, 27(125), 54-61.
Özdemir, O., Polat, F. H., Beşiroğlu, L., Selvi, Y., Özdemir, P., Atlı, A. & Akbayram, S. (2011). Suça yönelen erkek ergenlerde travmatik yaşantılar, dissosiyasyon ve suça karşı tutumlar. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12(1), 68-75.
Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-239.
Öztürk, K. (2020). Suça sürüklenen çocuklar. Ş. Dilli (Ed.), Türkiye’de çocuk olmak içinde (s. 233-254). Ankara: Pegem Akademi.
Öztürk-Çopur, E., Ulutaşdemir, N. & Balsak, H. (2015). Çocuk ve suç. Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi “Erken Müdahale”de sunulan bildiri. Hacettepe Üniversitesi Kültür Merkezi, Ankara.
Pearlin, L. I. & Schooler, C. (1978). The structure of coping. Journal of Health and Social Behavior, 19, 2-21.
Polat, F. H. (2007). Suça yönelen ergenlerde travmatik yaşantılar ve suça karşı tutumlar. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Rocha, C. M. & Chelladurai, P. (2012). Item parcels in structural equation modeling: An applied study in sport management. International Journal of Psychology and Behavioral Sciences, 2(1), 46-53.
Sağnak, M. (2004). Kişi-örgüt değer uyumunu ölçme çalışmaları ve kullanılan yöntemlerin karşılaştırılması. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(5), 101-124.
Sanchez, A. K. (2015). Cultural values, coping strategies, and HIV risk behaviors in African-American and Hispanic adolescents. (Doktora tezi). https://dukespace.lib.duke.edu/dspace sayfasından erişilmiştir.
Seddig, D. & Davidov, E. (2018). Values, attitudes toward interpersonal violence, and interpersonal violent behavior. Frontiers in Psychology, 9, 1-13.
Simoes, C., Matos, M. G. & Batista-Foguet, J. M. (2008). Juvenile delinquency: Analysis of risk and protective factors using quantitative and qualitative methods. Cognition, Brain & Behavior An Interdisciplinary Journal, 12(4), 389-408.
Smith, C. A. & Stern, S. B. (1997). Delinquency and antisocial behavior: A review of family processes and intervention research. Social Service Review, 71(3), 382-420.
Spirito, A., Stark, L. J. & Williams, C. (1988). Development of a brief coping checklist for use with pediatric populations. Journal of Pediatric Psychology, 13(4), 555-574.
Şensoy, N. (1949). Çocuk suçluluğu – küçüklük – çocuk mahkemeleri ve infaz müesseseleri. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 15(1), 95-166.
Şimşir, Z., Hamarta, E. & Dilmaç, B. (2020). Stresle başa çıkmanın yordayıcısı olarak yaşamın anlamı ve manevi deneyim. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 10(2), 509-528.
Tamres, L. K., Janicki, D. & Helgeson, V. S. (2002). Sex differences in coping behavior: A meta-analytic review and an examination of relative coping. Personality and Social Psychology, 6(1), 2-30.
Toksoy, P. & Oktan, V. (2019). Ergenlerde kendine zarar verme davranışının yordayıcıları olarak öz duyarlık ve stresle başa çıkma tarzları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 1-14.
Türk Ceza Kanunu. (2004). https://mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf sayfasından erişilmiştir.
Ulusoy, K. & Dilmaç, B. (2020). Değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
Uzun, Z. (2015). Suç ve değer ilişkisi: Suça sürüklenmiş çocuklar üzerine bir araştırma. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Yağbasan, Y. (2010). Çocuk suçluluğunun toplumsal nedenleri ve cezai sorumluluğu. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Yavuzer, H. (2006). Çocuk ve suç. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yıldız, M., Güç, K. & Erdem, S. (2015). Stresle başa çıkma tutumlarının insani değerler açısından incelenmesi: Kamu kurumu çalışanları üzerine bir çalışma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25(1), 41-62.
Yörükoğlu, A. (1996). Gençlik çağı ruh sağlığı ve ruhsal sorunlar. İstanbul: Özgür Yayınları.