Sırp Yazarı Stevan Sremats ve Nasreddin Hoca

Nasreddin Hoca Sırpça yazılı kaynaklarda on dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru anılmaya başlanan bir halk edebiyatı kahramanıdır. Sözlü edebiyatta kendisi şüphesiz ki çok daha önce ortaya çıkmıştır. Ağzından söylenen ve Sırp edebiyatında benimsenen fıkra ve şakalar, Hoca’yı hayatında başına ne gelirse gelsin yenik düşmeyen, şakacı ve neşeli biri olarak gösterir. Onun mizahı ve yergisi her zaman şen ve iyimserdir. Nasreddin Hoca fıkra ve hikâyeleri Sırpça’da çıkan birçok dergi ve derlemede yayımlanmıştır. Ancak, Nasreddin Hoca fıkraları ve şakalarını içeren, en geniş kapsamlı derleme ünlü Sırp yazarı Stevan Sremats tarafından 1894 yılında hazırlanmıştır. Büyük değer taşıyan bu derlemede Sremats fıkraları toplamakla kalmayıp Hoca ile ilgili halk hikâyelerinden ilham alarak Sırpça’da bulunan zengin Türkçe kökenli söz varlığından faydalanarak son derece anlamlı bir dil yaratır ve namı Türkiye’nin sınırlarını bir hayli aşan bu mizahi tip karakterinin havasını hakkettiği şekle sokmuştur.

Serbian Writer Stevan Sremac and Nasreddin Hodja

Nasreddin Hodja was a satirical figure from folk literature. Written Serbian sources began introducing Hodja in the 19th century. However, in oral literature, Hodja had been introduced much earlier. His jokes and witticisms were welcomed in Serbian literature and were portraying Hodja as a joker and a merry fellow who would never fall into despair, no matter what hardship befell him in life. His humor and satire were always cheerfull and optimistic. Stories and anecdotes about Hodja appeared in many different magazines and collections in Serbian language. However, the first comprehensive collection of Hodja’s jokes and witticisms was published by a famous Serbian writer Stevan Sremac, in 1894. This collection is significant because Sremac not only appears in the role of collector, but also gathers inspiration from folk stories about Hodja. By using Turkish lexicon in Serbian language, he creates an exceptionally expressive language and forms coloring of this humorous hero, whose considerably exceeds the boundaries of Turkey.

PDF

___

Antologija narodnih pripovedaka, Novi sad- Beograd, 1960, ss. 326-329.
Antologija narodnih umotvorina, Novi sad- Beograd, 1957, s. 109.
BAJRAKTAREVIĆ Fehim, Nasredin Hodžin Problem, Beograd 1934. vila,
Bosanska vila Sarajevo, 1894; Vojvođanka, 1851; Starmali, 1885; Rukovijet šale, Sarajevo, 1893, editör: Mehmed Mulabdić
ĆOPIĆ Branko, “Nasradin Hodža u Bosni”, Bojovnici i bjegunci Beograd 1975. Die Schwanke des Nassr-ed-din und Buadem derleyen: Mehmed Tevfik, çeviren: E. Müllendorf 1883.
DUČIĆ S., Život i običaji plemena Kuča, Srpski etnografski zbornik, Cilt XLVIII, Beograd 1931. leksikografskog zavoda,
Enciklopedija leksikografskog zavoda Zagreb, Cilt 4, 1968, s. 483. Bosne,
Hrvatske narodne pjesme i pripoviedke iz Bosne Derleyen: Nikola Tordinac, Vukovar 1883.
Nasradin-hodža, njegove dosetke i budalaštine u pričama derleyen: Stevan Sremac, birinci baskı, Beograd, 1894; ikinci baskı, Beograd, 1952.
Nasrudin- Hodža, priče i dosjetke, Derleyen: Ahmet Halit Yaşaroğlu, Çeviren: İsmail Hakki Čaušević, Önsöz yazan: Meša Selimović, Sarajevo, 1953.
Nastradin Hodza, çeviren: M. Maksimoviç
ŠKALJIĆ Abdulah, Turcizmi u srpskohrvatskom-hrvatskosrpkom jeziku, Sarajevo srpskohrvatskom- 1985.
ŠOP Ivan, Nasredinove Metamorfoze, Beograd 1973.
SREMAC Stevan, Pop Ćira i Pop Spira, Brankovo kolo S. Karlovci, 1898. kolo, narodne
Srpske narodne poslovice i druge različne kao one u običaj uzete riječi i zagonetke, derleyen Vuk Stef. Karadžić, Beograd, birinci baskı, 1900, ikinci baskı 1933.
Srpske narodne priče iz zbirke narodnih pripovijedaka, derleyen N. Šaulić, Beograd 1925.
Srpske narodne pripovetke, derleyen V. Čajkanović, Beograd 1929. pripovijetke,
Srpske narodne pripovijetke derleyen Vuk Stef. Karadžić, Beograd, ikinci baskı, 1928. rječnik,
Srpski rječnik Viyana, birinci baskı, 1818; Viyana, ikinci baskı,1852.
TOKMAKÇIOĞLU Erdoğan, Bütün Yönleriyle Nasrettin Hoca, Ankara 1981.
VRČEVIĆ Vuk, Srpske narodne pripovijetke, ponajviše kratke i šaljive, Beograd 1868.
YENİSOY Hayriye Süleymanoğlu, “Balkan Halklarının Dil ve Folklorunda Türk İzleri”, Diyanet, 189, Eylül 2006, ss. 60-63. Davidovića,
Zabavnik Dimitrija Davidovića Beograd 1833, ss. 156-161.