Balkan Savaşları sırasında Arapların tutumu (1912-1913)

16. yüzyılın ilk yarısından itibaren Birinci Dünya Savaşı’na kadar, Arapların çoğu Osmanlı tebaası idiler. Sultan II. Abdülhamit’in hükümdarlığı döneminde (1876- 1909), bazı Osmanlı Arapları arasında milliyetçi fikriyat yayılmıştır. Osmanlı Devleti’nden kopmaları için uygun bir zemin oluşturan Balkan Savaşlarının de- vam ettiği bir ortamda, Arapların büyük çoğunluğu Osmanlı Devletine karşı nasıl bir tutum sergiledikleri merak konusudur. Bu sorunun cevabını, Osmanlı arşiv belgeleri ve diğer bazı kaynaklar ışığında bu makalede sunmaya çalışacağız.

The Position of the Arabs during the Balkan Wars 1912-1913

From the first half of the 16 Century until the First World War, most of the Arabs were citizens of the Ottoman State. During the rule of the Sultan Abdulhamit II (1876-1909), nationalist ideas were spreading among some of the Ottoman Arabs. While the Balkan Wars was a chance for them to separate from the Ottoman State, what the position of the great majority of Arabs during the Balkan Wars was a matter of scrutiny. In this paper, we will try to answer this question according to the Ottoman documents and some other sources.

PDF

___

Osmanlı Arşiv Belgeleri:
BOA, DH. SYS = Dahiliye – Mesail-i Siyasiyye.
İnternet:
http://www.devletarsivleri.gov.tr devletarsivleri.gov.tr/yayin/osmanli/yunan/IV-3- devletarsivleri.gov.tr LondraAntlasmasi.htm#_ftnref3
http://www.devletarsivleri.gov.tr devletarsivleri.gov.tr/yayin/osmanli/yunan/IV-4-IkinciBalkanSavasi.htm devletarsivleri.gov.tr
Kitap ve Makale: Makale:
Al-ŞALK Ahmet Zekeriyye, Al-Arab ve’l-Devle el-Osmaniyye mine’l-hudu’ ila’l-muvacehe Al- ve’l- el- mine’l- ila’l- 1516- 1516-1916, Mısr Al-Arabiyye linneşri ve’l-tevzi’, Kahire 2002.
Al-RUKİ, Ayız bin Hazam, Hurub al-Balkan ve’l-haraketü’l-Arabiyye fi’l-Maşrık al-Arabi, al- ve’l-haraketü’l- fi’l- al- 1912- 1912-1913, Merkez buhus al-dirasat al-İslamiyye, Camiat Ummu’l-Kura, Mekke 1996. Etkileri,
ECER Ahmet Vehbi, Tarihte Vehhâbi Hareketi ve Etkileri ASAM Yayınları 16, Ankara 2001.
MARUFOĞLU Sinan, Al-Irak fi al-Vesaik al-Osmaniye Dar al-Şuruk, Amman 2006. Al- al- al-Osmaniye,
-----, II.Meşrutiyet’ten Birinci Dünya Savaşına, Osmanlı Arap Vilayetlerinde Sömürgeci Sömür Faaliyetleri’, Avrupa Devletleri’nin Siyasi Faaliyetleri’ History Studies-International Journal of History, ‘Sömürgecilik Özel Sayısı’ Sayı.4/3, Ekim, 2012.
MCCULLAGH Francis, Abdülhamit’in Düşüşü, Osmanlı’nın Son Günleri, Çeviri: Nihal Osmanlı’nın Günleri Önol, Epsilon Yayıncılık, İstanbul 2005.
KAYALI Hasan, Jön Türkler ve Araplar 1908-1918 Çeviren: Türkan Yöney, Tarih Vakfı 1908-1918, Yurt Yayınları 61, İstanbul 1998.
KILINÇKAYA M. Derviş, Osmanlı Yönetimindeki Topraklarda Arap Milliyetçiliğinin Doğu- Milliyetçiliğinin Doğu- şu ve Suriye, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2004.
SHAW Stanford J. ve KURAL Ezel, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye İkinci cilt, Türkiye, E Yayınları, İstanbul 1983.
ZEİNE N. Zeine, Türk-Arap İlişkileri ve Arap Milliyetçiliğinin Doğuşu Çeviren: Emrah Türk- Doğuşu, Akbaş, Gelenek Yayınları 40, İstanbul 2003.