İskoç General Patrik Gordon'un Gözüyle İlk Osmanlı - Rus Savaşı: I. Çehrin Seferi 1677

Türk siyasi faaliyet alanı içerisine dâhil oluşundan günümüze kadar kimi zamanmüspet, kimi zaman menfi olmak suretiyle Rusya ile münasebetlerimiz yoğun birbiçimde sürüp gelmiştir. Osmanlı Devleti’nin Rusya ile tarihe geçen ilk savaşı1677 tarihli I. Çehrin seferidir. 1678 tarihli II. Çehrin seferinin aksine I. Çehrin seferiyleilgili olarak başta vakayinameler olmak üzere Osmanlı kaynaklarında; seferorganizasyonu, seferin gidişatı, Osmanlı ve Rus ordularının sayıları, cephanedurumları, kayıp ve yaralı sayıları gibi çok fazla istatistikî veriler bulunmamaktadır.Patrik Gordon’un günlüğünde vermiş olduğu bilgileri esas alarak hazırlamışolduğumuz çalışmamızda, bu bilgi eksikliğini Osmanlı kaynaklarında mevcutolan malumatla mukayese etmek suretiyle bir nebze de olsa gidermeye, I. Çehrinseferini ‘ötekinin’ gözünden görmeye çalıştık.

The First Ottoman-Russian Warfare With The View of Scots General Patriarch Gordon: The First Campaign of Chigirin 1677

Our relations with Russia which is some times affirmative and sometimes negative have continue dintensively since theyare included in the field of Turkish political activity. The first war of the Ottoman Empire with Russia was the Campaign of Chigirin dated 1677. Unlike the Second Campaign of Chigirin dated 1678, there are not too much statistical data; such as organization of campaign, way of campaign, the number of Ottoman and Russian armies, status of armory, numbers of lostand injured, in Ottoman sources related with the First Campaign of Chigirin. In our study, which wepre paredbased on the information given by Patriarch Gordon in his diary, we tried to resolve this lack of information by comparing it witht he information available in the Ottoman sources, and we tried to see the campaign of the First Chigirin from the eyes of the "other's".

PDF

___

Derin, Fahri Ç. (Haz.). Abdurrahman Abdi Paşa Vekâyinâmesi (1648-1682), İstanbul: Çamlıca 2008.
Aber, A. “Scottish Soldiers in theSwedishArmies in the Sixteenth and Seventeenth Centuries”, G. Simpson (Ed.), Scotland and Scandinavia 800 – 1800, Edinburgh, 1990.
Arhiv Yugo-Zapadnoy Rossii (АЮЗР), T. 13, 1883.
Duman, Filiz. Bir Gazâvatnâme Türü Olarak Hüseyin Behceti'nin Mi'racü'zZafer adlı Zafer-Namesi (H.1088/M.1678). SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü,(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta 2010.
Brikner, A. Patrik Gordon i evo dnevnik. St. Peterburg,1878.
Colin R. Who Made the Scottish Enlightenment?, XLIBRIS, 2014.
Davıes, Brıan L. Warefare, State an Socıety on the Black Sea Steppe 1500- 1700, London-New York, 2007.
Abdulkadir, Özcan (Haz.). Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekayiât Tahlil ve Metin (1066-1116/1656-1704), Ankara: TTK, 1995.
Dowling, Timothy C. Russia at War: (From the Mongol Conquest to Afghanistan, Chechnya, and Beyond, Santa Barbara-California, 2015.
Frost, R. I. “Scottish Soldiers, Poland - Lithuania and theThirty Years War” , Scotland and the Thirty Years’ War 1618 – 1648, Edit. S. Murdoch, Leiden, 2001.
Galaktionov, I. V. “Andrusovskiy Dogovor 1667 Goda i Problema Russko - Polskogo Soyuza'', Slavyanskiy Sbornik 2, Saratov,1978.
Glozier, M. Scottish Soldiers in France in the Reign of the Sun King: Nursery for Men of Honour, Leiden, Brill, 2004.
Halim Giray. Gülbün-i Hânân, (Osman Cûdi Neşri), İstanbul, 1327.
Hajda, L. A.,Two Ottoman Ġazānāmes concerning the Chyhyryn campaign of 1678, Harvard University, (Doktora Tezi), 1984.
Hodıreva, G. V. “Borba Rossii i Turtsiiza Ukrainskie Zemli 1677-1678 gg.”, Kultura Narodov Priçernomorya, Simferopol, Mejvuzovskiy Sentr “Krym”, No:10, 1999.
İnalcık, Halil. “Osmanlı-Rus İlişkileri 1492-1700”, Türk - Rus İlişkilerinde 500 Yıl, Ankara, 1992.
Karaköse, Hasan. “Çehrin Seferi ve Osmanlının Ukrayna Politikası”, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Uluslararası Sempozyumu, 08-11 HaziranMerzifon, 2000.
Karamzin, N.M. Istoriya Gosudarstva Rossiyskogo, Tom. VI, St. Petersburg, 1819.
Konovalov, S. Englandand Russia: Three Embassies, Oxford SalvonicPress, 1962.
Kosinenko, N. İ. Pervaya Russko – Turetskaya Semiletnyaya Voyna Çigirinskie Pohodı, 1677-1678 gg., St. Peterburg, 1911.
Kostomarov, N. İ. İstoriçeskie monografi issledovaniya, T. XV: Ruina, St. Petersburg, 1995.
Kowalski, W. “Patrick Gordon in His Own Words: As oldier, a Scot, a Catholic”, Journal Of Irısh And Scottısh Studıes, Vol 3, Spring, 2010.
Lvov, L. Otnoşeniya Mejdu Zaparojem i Krımom, Odessa, 1895.
Passages from the Diary of General Patrick Gordon of Auchleuchries, Edit. Joseph Robertson, Spalding Club, Aberdeen, 1859.
Patrick Gordon. Passages fromthe Diary of General Patrick Gordon of Auchlechries in theYears 1637–1699, New York: Da Capo Press, 1968.
Patrik Gordon. Dnevnik, 1677-1678, Çev. D. G. Fedesov, Moskova, 2005.
Râşid. Tarih-i Râşid, C.I, C.II, İstanbul, 1282.
Sanin, G.A. İstoriya Vneşney Politiki Rossii, Mejdunarodnaya otnoşeniya, Moskva, 1999.
Sedov,P. V. “OborinaÇigirina v 1677”, Rossiyskoe Gosudarstvo v XVI-XVII vv., St. Peterburg, 2002.
Silahdâr Fındıklılı Mehmed Ağa. Silahdâr Tarihi, C. I, İstanbul, 1928.
Tagebuch des Generals Patrick Gordon … 3 vol., Edit. M. C. Posselt, Moscow St. Petersburg, 1849-53.
Uzunçarşılı, İ. H. Büyük Osmanlı Tarihi (Karlofça Anlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar) C. IV, 6. Basım, TTK, 2007.
Vodarskiy Ya. E. - “Novoselskiy A.A. Mejdunarodnoe palajenie Russkovo gosudarstva i Russko - Turetskaya voyna 1676-1681”, Oçerki istorii SSSR. Period feodalizma 17. veka, Moskva, 1955.
İsen, Mustafa ve - Aksoyak, İsmail Hakkı (Haz.). Vuslatî Ali Bey Gazâ-Nâmei Çehrin, Ankara, 2003.
Zagorovskiy V. B. İzyumskaya çerta, Voronej, 1980.
Zaruba, V. N. Ukrainskoe Kazatskoe voysko v borbe s Turetsko - Tatarskoj agressiey (poslednyaya çetvert 17 v.), Harkov: Osnova, 1993.
BOA, A. (DVN. DVE. D), 55/1
BOA, İE. HR. 1/38.
BOA, İE. HR. 1/34.
BOA, İE. HR. 2/167.
BOA, İE. HR. 2/126.
BOA, İE. HR, 1/52.
BOA, İE. HR. 2/213