Balkan Sanat Tarihi Kaynağı Olarak Evliya Çelebi Seyahatnamesi

Evliya Çelebi’nin gezdiği çeşitli ülkelerdeki bilim adamlarınca seçilerek tercüme edilen bölümlere ilişkin günümüzde mevcut olan geniş bibliyografya içerisinde, Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin V, VI ve VII. ciltlerindeki Yugoslav toprakları ile ilgili bölümlerin Sırpça ve Hırvatça çevirisine ait en kapsamlı üç yayın önemli bir yer tutmaktadır. Bu baskıların bütün olarak düzenlenmesinin yanı sıra çevirisi, yorumlanması, ön sözü ve Evliya’nın hayatına ilişkin yapılan incelemeler, erken vefat eden bilim adamı Hazim Şabanoviç’in eseridir. Şabanoviç’in “Seyahatname. Yugoslav Toprakları ile ilgili Bölümler”1 adlı eseri, özellikle hâlâ yeterince kullanılmamış ama zengin bir bilgi kaynağı olan Evliya’nın sözlerinin tek kaynak olduğu durumlarda, Balkanlar özelinde halkların çeşitli etkinliklerinin araştırılması kapsamında Evliya’nın orijinal eserini kullanamayan bilim adamları için ufuk açmıştır. Şehir kültürü ve sanat tarihi kapsamında özel olarak bu kültür ve tarih çerçevesinde meydana gelen zanaatlar konusunda adı geçen eserin yeterince kullanılmaması üzerine ayrıca tartışılabilir. Seyahatname’nin daha doğrusu “Yugoslav Toprakları ile ilgili Bölümleri”nin bu anlamda kullanılmadığının farkında olarak bu bölümleri sistematik olarak incelerken eğilimlerimiz, ilgimiz ve konular hakkındaki bilgimiz açısından üç konu dikkatimizi çekmiştir. Bu konuları derinleştiren ve ilgi çekici kılan bilgiler elde etmemiz de onların seçiminde rol oynamıştır