Arran’ın Orta Çağ Şehirlerinin su tesisatları

Azerbaycan`ın önemli tarihi bölgelerinden Arran`ın Orta Çağ şehirlerinin su te- sisatı sistemleri büyük ilgi gösterir. Arkeolojik araştırmalar zamanı Arran`ın büyük sanat ve ticari merkezlerinden olan Gence, Beylegan, Debil, Berde, Torpaggala ve Şemkir arazilerinde IX-XIII y.y`ın başlarına ait çeşitli su tesisatı kalıntıları bulunmuştur. Bu makalede arkeolojik araştırmalar zamanı Arran`ın şehir arazilerinde bulunmuş su tesisatları ve su depoları, su arkları, su kanalları, serimaik borular, yeraltı su, su havzaları-nehirlerden bahsedilmektedir. Su tesisatlarının araştırılması gösterir ki, Orta Çağ Arran şehirleri mükemmel su tesisatı araçlarına sahip olmuş ve söz konusu şehirlerin gelişmesinde büyük etkenlerden olan su tesisatı problemlerinin çözülmesiyle ilgili Orta Çağ su ürünleri mühendisleri büyük çaba göstermişler.

Water Supply Units of the Medieval Cities of Arran

The water supply system of middle age cities of Arran which is one of the important historical territories of Azerbaijan, rouses interest. During the archeological excavations, the remainders of different water supply units of IX- XIII centuries were found in Ganja, Beylagan, Dabil, Barda, Torpaggala and Shamkir city places which were considered the important centers of art and trade of Arran. This assay focuses on water wells and springs, as well as irrigation ditches, channels, earthenware-made pipes and underground water supplies and reservoirs and storage lakes discovered in the cities of Arran during excavations. The investigation of water supply units proved that the middle age cities of Arran had and maintained perfect water supply units and water engineers of that time made great efforts to decide water supply problems as being one of the key reasons for the development of cities.

PDF

___

AHMEDOV Q. M., Orta esr Beyleqan şeheri, Elm, Bakı 1979.
AXMEDOV R. Dj., Qyandja srednevekovoya (arxeoloqiçeskie izuçenie), Elm, Baku 1988, s. 42. Azerbaycan arxeologiyası ve etnoqrafiyası, No1, 2009.
DJAFARZADE İ. M., İstoriko-arxeoloqiçeski oçerk Staroy Qyandji. Baku 1949, s. 42.
DOSTIYEV T. M., “Orta esr Şemkir şeherinin arxeoloji tedqiqinin ilk yekunları”, Azerbaycan arxeologiyası, No 2, 2009.
-----, Azerbaycanın orta esr şeherlerinin abadlığı.
-----, Orta esr Şemkir şeherinin abadlığına dair.
KALANTARYAN A. A., “K voprosu o sposax izqotovleniya keramika v srednebekevoy Armenii”, Arxeoloqiçeyskie pamyatniki feodalnoy Qruzii, İzd-vo Meçnieraba, Tbilisi 1974, s. 280-284.
KASİMOV E. A., “O vodosnabjenıı srednevekoqo qoroda Bardı”, AEIA (1985 q.), Elm, Baku 1986, s .45.
-----, Azerbaycanın orta esr şeherlerinin su techizatı, Adiloğlu, Bakı 2002. Qobustan, No1-2, 1993.
MEMMEDOV A. M., “Gence arxeoloji ekspedisyasının qazıntıları”, Azerbaycanda arxeoloji tedqiqatlar 2008, Bakı 2008.
MINKEVİÇ-MUSTAFAYEVA N. V., “K voprosu o vodosnabjenii remeslennoqo kvartalı Baylakana”, MKA, T. VIII, Elm, Baku 1976, s. 319-324.
NURIYEV A. D.; BABAYEV E. N., Berde şeherinin tarixi - arxeoloji oçerki, Bakı 2001.
VAİDOV R. M.; QEYUŞEV R. B.; KASİMOV E. A., “K voprosu o vodosnabjenii remeslennoqo kvartala Baylakana”, MKA, T. 8, Elm, Baku 1978, s. 41-44.
VAİDOV R. M.; QEYUŞEV R. B.; QULİYEV N. M;, KASİMOV E. A., “Arxeoloqiçeyskie rabotı na uçastke IV qorodişa Torpaqqala”, AEİA (1977 q.) Elm, Baku 1976, s. 25-29.