Bahtiyar Vahabzade’nin 1980’li Yıllarda Yazdığı Edebî Tenkitler

Bahtiyar Vahabzade Azerbaycan’da millî uyanışın ve bağımsızlık fikrinin güçlenmeye başladığı 1980’li yıllarda çeşitli gazete ve dergilerde edebî tenkitlerde bulunmuştur. Kaleme aldığı bu yazılarla Azerbaycan edebiyatında millî uyanışa rehberlik etmiştir. Vahabzade, edebiyatçının mutlaka sosyal sorumluluk sahibi olması gerektiğini belirtmiş, yazdıklarıyla toplumun sorunlarına ayna tutarak bunların çözümüne katkıda bulunması gerektiğini ifade etmiştir. Vahabzade gelenek ve yenilik konusuna da temas etmiş, gelenekten faydalanmanın yanında yeniliğin önemine de değinmiştir. Ona göre bir edebiyatçının kendini tekrardan kurtarması ve günümüz okuyucusu ile buluşabilmesi yenilik arayışları ile mümkündür. Vahabzade, fikir ve ideoloji için şekilden feragatte bulunmaya karşıdır. Bununla birlikte edebiyatın sadece şekil ve estetik üzerine kurulmasını, fikrin önemsenmemesini de tenkit etmiştir. Vahabzade bütün yazı hayatı boyunca üzerinde hassaslıkla durduğu ana dil konusuna bu dönemde de değinmiş, Azerbaycan Türkçesinin doğru ve etkili kullanılması gerektiğini ifade etmiştir. Vahabzade edebî eserlerde, matbuatta, radyo ve televizyon yayınlarında doğal dilden uzak, yapmacık bir dilin kullanılmasına karşıdır. Ona göre edebî dil halkın konuştuğu Azerbaycan Türkçesi olmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Bahtiyar Vahabzade, Azerbaycan edebiyatı, edebî tenkit, yenilik, gelenek, fikir, Azerbaycan Türkçesi

The Literary Criticism Written by Bahtiyar Vahabzade in the 1980’s

In the 1980s, when the idea of national awakening and independence began to grow in Azerbaijan, Bahtiyar Vahabzade wrote literary criticism in various newspapers and magazines. He guided the national awakening in Azerbaijani literature withhis critics. Vahabzade claim that the litterateur must have social responsibility and that it should contribute to the solution of the problems of the society. Vahabzade also wrote about tradition and innovation. He also mentioned the importance of innovation as well as benefiting from tradition. According to him, it is possible for a litterateur to rescue himself from monotone and to meet with new reader through innovation. Vahabzade is opposed to giving up esthetics for ideas and ideology. He has also criticized the establishment of literature entirely on aesthetics. Vahabzade also stated that the mother tongue should be used correctly and effectively. Critic is opposed to artificial language in literature, press, radio and television broadcasts. According to him, the literary language should be the Azerbaijani Turkic that the people speak.

Keywords:

Bahtiyar Vahabzade, Azerbaijani literature, literary criticism, innovation, tradition, idea, Azerbaijani Turkish,

PDF

___

ABDULLAZADE, Nazile (2012), “Bextiyar Vahabzadenin Publisistikası: Edebiyyat ve Senet Düşünceleri”, I Beynelxalq Bextiyar Vahabzade Simpoziumu Materialları, s. 2-9.
ADIGÜZEL, Sedat (2011), “Bahtiyar Vahabzade’nin Şiirinde Millet, Vatan ve Dil”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S 31, s. 63-74.
AKPINAR, Yavuz (2011), “Bahtiyar Vahabzade: Hayatı, Eserleri, Türkiye’de Tanınması”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S 31, s. 11-22.
GÜNDOĞDU, Bayram (2011), “Bahtiyar Vahabzade’nin Publisistikası”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S 31, s. 87- 94.
KISAKÜREK, Necip Fazıl (1973), “Halimiz”, https://www.antoloji.com/halimiz-5-siiri/ (01.06.2017).
MURADOV Nazım (2011), “Türk Dünyasının Millî-Manevi Değerleri ve Bahtiyar Vahabzade”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S 31, s. 101-129.
MUSAOĞLU, Mehman (2010), “Bahtiyar Vahabzade Şiirinde Türkiye”, Gazi Türkiyat Dergisi, S 6, s. 110-116.
VAHABZADE, Bahtiyar (1988), Gelin Açıg Danışag, Bakü, Azerbaycan Devlet Neşriyatı. VAHABZADE, Bahtiyar (1999), İstiklal, Bakü, Gençlik.
VAHABZADE, Bahtiyar (2011a), “İman Şairi” (Yahya Kemal), Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S 31, s. 215-217.
VAHABZADE, Bahtiyar (2011b), Vahabzade, “Çingiz Aytmatov’un Gün Var Esre Beraber Romanına Ön Söz”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S 31, s. 219-226.