OSMANLI DONANMASINDA MODERNLEŞME HAREKETLERİNE BİR ÖRNEK: AMİRAL ARTHUR LİMPUS RAPORU

Türklerin denizcilikle tanışması Selçuklular döneminde olmuştur. İstanbul’un fethiyle, gemi yapımcılığı yükseliş dönemine geçerek kurumsal bir yapıya dönüşmüştür. Osmanlı Devleti sınırlarını çevreleyen deniz ve nehirlerde mutlak bir üstünlük kurmuştur. Bu durum yaklaşık üç yüzyıl sürmüştür. XVIII. Yüzyılın sonlarına doğru Osmanlı donanması duraklama ve gerileme dönemine girmiştir. Kuzeyde Rusya’nın sıcak denizlere inme politikası, Osmanlı Devleti’nin egemenliği altındaki denizlerde yeni ve büyük fay hatlarını meydana getirmiştir. Osmanlı devlet adamları denizlerdeki gerilemenin durdurulması için birçok yeni adım atmıştır. Bu adımlardan birisi de batılı uzmanların İstanbul’a getirilmesi olmuştur. XIX. yüzyıldan itibaren İstanbul’da sıkça görülen yabancı uzmanlar donanmanın modernizasyonunda aktif görevler almıştır. Yabancı deniz heyetleri içinde İstanbul’da en uzun kalan İngilizler olmuştur. Osmanlı hükümeti tarafından atanan son İngiliz deniz kuvvetleri danışmanı Tuğamiral Arthur Limpus’dur. Bu makalede Amiral ’in, Sadrazam Sait Halim Paşa’ya sunduğu Osmanlı donanmasının durumunu ve donanmada yapılması gereken reformları anlatan 54 maddeden oluşan on üç sayfalık rapor ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir.

The Turks have become acquainted with seamanship during the Seljuk era. Following the conquest of İstanbul, Turkish seamanship and ship building went on the rise and navigation was institutionalized. The Ottoman empire established total domanince in the seas and large rivers surrounding it. This dominance lasted nearly three centuries. In the 18’th century, however, the Ottoman navy peaked and then began to decline. Russia’s policy to reach “warm waters” brought about large fault lines in the seas under Ottoman dominion. Ottoman statesmen took many measures to halt its decline in the seas. One of these measures was to bring Western experts to İstanbul. These expert consultants took an active part in the modernization of the Ottoman navy from 19’th century onwards. The last of these experts was Admiral Arthur Limpus. In this article, the report presented to Grand Vizier Said Halim Pasha by the Admiral 54 points consisting of 13 pages outlining his views regarding the necessary reforms needed for the Ottoman navy will be thoroughly examined. Among foreign naval committees, those who remained in İstanbul the longest have been the British. The last of them to be appointed by the Ottoman government as a naval consultants was rear admiral Arthur Williams Limpus.
Keywords:

Ottoman Seamanship,

___

  • Bostan, İdris, Türk Denizcilik Tarihi, T.C. Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı, Ankara 2002 Bostan, İdris “Kadırga’dan Kalyon’a” Osmanlı Araştırmaları Dergisi, S. XXIV, İstanbul 2004