Ongutlar'ın (öngütler) kökenleri hakkında kaynaklar ve sha-t'o-ongut akrabalığı üzerine araştırmalar

2008 yılında basılan ve alanında neredeyse tek araştırma olan Sha-to Türkleri Siyasi ve Kültürel Tarihi isimli eserimde şu sözleri kullanmıştım. Tarihçilerimizin ezici bir çoğunluğu kendisini Osmanlı Devletinin siyasi ve kültürel tarihini araştırmaya vakfetmişlerdir. Bazı kişiler bu durumun Türkiye Türkleri için doğal olduğunu söyleyebilir. Ancak Atatürkün de dediği gibi Türk Tarihi bir bütündür. Tarihçilerimiz maalesef Orta ve Doğu Asyada araştırılmadan kalmış bakir alanları unutmaktadırlar. Bunlar incelendiğinde ortaya Türklüğün yüzünü ağartacak bir tarih serilecektir ki sadece biraz araştırmaya muhtaçtır. Batı Gök Türk sahasında ortaya çıkan bir Türk boyu iken olayların sürüklemesi sonucu Çinde üç imparatorluk ve bir krallık kurmuş olan Sha-to Türklerinin verdiğimiz siyasi tarihlerinden ziyade dikkati çeken yönleri Türk Kültürünü koruma hususundaki yetenekleri olmuştur. Onlar Eski Türk Kültürünün önemli unsurları olan Evlatlık geleneği, Gök-Tanrı dini inanışlarını ve ordu teşkilatlanmalarını devam ettirmişlerdir. Çinde İmparatorluk makamına geçmiş, ancak kendi öz kültürlerinden de vazgeçmemiş özel bir Türk topluluğu olan Sha-to Türklerinin ardıllarının araştırılması da Türk Dünyası için önem arz eden bir konudur ve biz onların ardılları olarak düşünülen Ongutlar/Öngütler hakkındaki bilgileri okuyucunun ilgisine sunarak bu konuda bir girişim yapmaya ve Türk tarihinin sadece belli konulardan ibaret olmadığını göstermeye çalıştık. Böylece rahmetli Hocamız Prof. Dr. Turan Yazganın aziz hatırasını yaşatacağımızı, Türk Dünyasında ortak bir tarih ve kültür şuurunun oluşumuna naçizane katkıda bulunacağımızı ummaktayız.

Resources regarding the origins of onguts and research on the kinship between sha-t o Turks and onguts

Political and Cultural History of Sha-t o Turks , which was published in 2008 and almost the only research in the field, I used to following words: An overwhelming majority of Turkish historians investigate political and cultural history of the Ottoman Empire. Some says that this is a natural presumption for Turks in Turkey, but as Ataturk said the history of Turks is not divisible. Unfortunately, many historians neglect the unexplored areas of Central and East Asia. If these areas are researched, a vast and varied historical background of Turks will be manifested. It just needs a thorough and scholarly investigation. Sha-t o Turks emerged from the tribe of western Gokturk. As a result of the events of that time, Sha-t os founded 3 empires and 1 kingdom. It is interesting that their ability to protect their culture seems more significant than their political history. They protected the fundamental traditions of Turks like the adoption of a child, religious belief of Gok-Tengri and military establishment. Sha-t os were a special community of Turks because they were involved in various procedures of Chinese Empire yet they remained faithful to their own culture. So the investigation of their successors is essential for a better understanding of the history of Turks. Here we try to give information about the Onguts who are considered to be the successors of Sha-t o s. Our purpose is to make an attempt to give the reader a wider view of Turkish history and to point out that it is not simply confined to particular areas we are familiar with. In this respect, we hope to continue and further Professor Dr Turan Yazgan s valuable work and contribute to the progress of a common history and cultural consciousness of the Turkic World.

PDF

___

Almas, Turgun, Uygurlar, Selenge Yayınları, İstanbul 2010.
Alptekin, Cahit, Sha-to Türkleri Siyasi ve Kültürel Tarihi, IQ Kültür Sanat Yayınları, İstanbul 2008.
Avcıoğlu, Doğan, Türklerin Tarihi II, Tekin Yayınevi, İstanbul 1999.
Barthold, Wladimir, Türk-Moğol Ulusları Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, IV. Dizi, Sayı: 15, Ankara 2006.
Chavannes, Edouard, Batı Türkleri Tarihi, Töre Yayın Grubu, İstanbul 2006.
Çandarlıoğlu, Gülçin, Uygur Devletleri Tarihi ve Kültürü, (Çin Kaynakları ve Uygur Kitabelerine Göre), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 2004.
Çandarlıoğlu, Gülçin, Sarı Uygurlar ve Kansu Bölgesi Kabileleri, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2004.
Deguignes, Joseph, Büyük Türk Tarihi 3, Türk Kültür Yayını, İstanbul 1976.
Divitçioğlu, Sencer, Oğuzdan Selçukluya, İmge Kitabevi Yayınları, İstanbul 2004.
Eberhard, Wolfram, Sha-to Türklerinin Kültür Tarihine Dair, Belleten, Cilt: XI, Sayı: 41, Sayfa: 16-26, Ocak 1947.
Eberhard, Wolfram, Ongutlar Hakkında Mülahazalar, Belleten, Cilt: VIII, Sayı: 32, s. 584-588, 1944.
Golden, Peter, B., Türk Halkları Tarihine Giriş, Karam Yayınları, Çorum 2007. Gökalp, Cevdet, Göktürk Devletinin Kuruluşundan Çingizin Zuhuruna Kadar Altaylarda ve İç Moğolistanda Kabileler, Sevinç Matbaası, No. 256 /49/ 39, Ankara 1973.
Groenbech, K., İç Moğolistandaki Türk Yazıtları, Belleten, Cilt: VIII, Sayı: 31, 1944.
Grousset, Réné, Bozkır İmparatorluğu, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2006.
Gumilëv, Lev, Nikolayeviç, Avrasyadan Makaleler 1, (Çeviren: Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul 2006.
Gumilëv, Lev, Nikolayeviç, Eski Türkler, (Çeviren: Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul 2004.
Gumilëv, Lev, Nikolayeviç, Hazar Çevresinde Bin Yıl, (Çeviren: Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul 2003.
Gumilëv, Lev, Nikolayeviç, Hunlar, (Çeviren: Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul 2005.
Gumilëv, Lev, Nikolayeviç, Muhayyel Hükümdarlığın İzinde, (Çeviren: Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul 2002.
Hsing-Tung, Wu, Beş Sülale Çağında Sha-Toların Çin Toplumuna Etkileri, Doktora Tezi, Taipei 1970.
İnan, Abdülkadir, Makaleler ve İncelemeler I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1998.
Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milli Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2005.
Ligeti, Layoş, Bilinmeyen İç Asya II, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1970.
Necef, Ekber, Karahanlılar, Selenge Yayınları, İstanbul 2005.
Ögel, Bahaeddin, Çingiz Hanın Türk Müşavirleri, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2002.
Rasonyi, Lazlo, Tarihte Türklük, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, No. 39, Seri III, Ankara 1971.
Rossabı, Moris, Kubilay Hanın Seyyahı Doğudan Batıya İlk Yolculuk, (Çeviren: Ekin Uşşaklı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2008.
Roux, Jean Paul, Moğol İmparatorluğu Tarihi, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2001.
Roux, Jean Paul, Orta Asya Tarih ve Uygarlık, Kabalcı Yayınevi, İstan- bul 2006.
Roux, Jean Paul, Türklerin Tarihi Pasifikten Akdenize 2000 Yıl, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2007.
Taşağıl, Ahmet, Çin Kaynaklarına Göre Eski Türk Boyları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2004.
Togan, Zeki Velidi, Umumi Türk Tarihine Giriş, Enderun Kitabevi, İstanbul 1981.
Vasary, Istvan, Eski İç Asyanın Tarihi, (Çeviren: Dr. İsmail Doğan), Ötüken Neşriyat, İstanbul 2007.