Çin kaynaklarında Kaşgar

Türk kültüründe 2000 yıldan fazla tarihi olan Kaşgar, bugünkü Çin HalkCumhuriyeti Şin Jiang Uygur Özerk Bölgesi’nin güney batısında bulunmakta- dır. Coğrafi konumunun, tarihi ipek yolu üzerinde olması, Kaşgar’ın öneminidaha da arttırmıştır. Çin kaynaklarında Kaşgar, çeşitli isimlerle kaydedilmiş- tir. Çin bilim adamları Kaşgar ismini farklı anlamlarda yorumlamışlardır.Bu makalede Kaşgar’ın genel durumu, Çin kaynaklarındaki isimlen- dirilişi, bu isimlerin anlamları kaleme alınmıştır.

Kashgar in Chinese Sources

With more than 2000 years of history in Turkish culture, Kashgar islocated in the southwest of today’s Shin Jiang Uighur Autonomous Regi- on of the People’s Republic of China. Thanks to its geographical location,history and being on Silk Road, the importance of Kashgar has increasedeven more. Kashgar has been recorded in Chinese sources with variousnames. Chinese scientists have interpreted the meaning of the name“Kashgar” differently.In this article, the overall situation Kashgar are indicated and the na- ming of Kashgar in Chinese sources, meanings of these names.

PDF

___

Almas, Turgun, Uygurlar, Şin Jiang Yaşlar Ösmürler Neşriyatı (Şin Jiang Gençler Çocuklar Yayınevi), Urumçi, 1989.
Bekin, M. Rıza, Doğu Türkistan Vakfı Başkanı M. Rıza Bekin’in Anıları, Kastaş Yay., İstanbul, 2005.
Buğra, Muhammed İmin, Şerki Türkistan Tarihi (Doğu Türkistan Tarihi), Emek Of- sed Yay., Ankara, 1998.
Çelebi, Ercan, “Türkistan Basın Tarihinin Boyutları”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Eylül-Ekim 2007. “Çing Ding Şi Yü Tong Ven Zhı”, (Batı Bölgelerin Ortak İsteğini Belirleme), Cilt: 3, Zhong Yang Min Zu Şue Yuan (Merkezi Milletler Enstitüsü) Yay., 1984.
Eberhard, Wolfram, Çin Tarihi, TTK Yay., XIII. Seri, No: 3, Ankara, 1947.
Er Shı Vu Shı, Hou Han Shu-Şi Yu Chuan (Yirmi Beş Tarih, Sonraki Han Tarihi-Batı Bölgelerin Biyografisi), Cilt: 118, 2. Bölüm, Xin Jiang Qing Shao Nian (Şin Jiang Genç- ler ve Çocuklar) Yay., Urumçi, 1999. Feng Cheng-jun, “Şi Yü Di Ming”, (Batı Bölgelerin Yer İsimleri), Zhong Hua Shu Ju Yay., 1980. Gao Yong-jiu, “Shı Lun Ka Shı Ge Er Yi Ming De Han Yi” (Kaşgar İsminin Anlamıy- la İlgili Düşünceler), Zhong Yang Min Zu Da Şue Şue Bao (Merkezi Milletler Ünv. Dergi- si), Sayı: 5, 1996. Geng Sheng, “Şi Fang Ren Shı Ye Zhong De Ka Shı (Batılıların Gözündeki Kaşgar)”, Batı Kuzey Milletler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 1, 2007.
Geng Shı-min, Vei Vu Er Zu Gu Dai Ven Hua He Ven Şian Gai Lun, (Uygurların Eski Devir Kültürü ve Yadigârlıkları), Şin Jiang Halk Neşriyatı, 1983.
He Chang-çün, Şi Yü Zhı Fo Jiao (Batı Bölgelerin Buddizmi), Shang Vu Basımevi Yay., 1933.
He Ning, Hui Jiang Tong Zhı (Jiang’a Dönmek ve Anlaşmayla İlgili Kayıtlar), Cilt: 7.
Kaşgarlı, Mahmut, Divanü Lugat’it Türk, Şin Jiang Halk Neşriyatı, (Uygurca baskı), Cilt: 1, Urumçi, 1981.
Kaşgarlı, S. Mahmut, Uygur Türkleri Kültürü ve Türk Dünyası, Çağrı Yay., İstanbul, 2004.
Kaşgarlı, S. Mahmut, Çağdaş Uygur Türklerinin Edebiyatı, Kültür Bak. Yay., Anka- ra, 1998.
Kemâl, Habibzâde Ahmet, Çin-Türkistan Hatıraları, Haz. N. Ahmet Özalp, Kitabevi Yay, İstanbul, 1996.
Kerimi, Niyaz-Satar, Zivide, Diyarımizdeki Bir Kısım Yer Namleri Hekkide, Milletler Neşriyati, Pekin, 2006.
Kılıç, A. Ufuk, Toplumsal Tarih Dergisi, Sayı: 135, Mart, 2005.
Kitapçı, Zekeriya, Doğu Türkistan ve Uygur Türkleri Arasında İslamiyet, Yedikubbe Yay., 2, Konya, 2004.
Kurban, İklil, Doğu Türkistan İçin Savaş, TTK Yay. VII. Dizi, Sayı: 159, Ankara, 1995.
Liu Yi-tang, “Çing Ding Şi Yü Tong Ven Zhı” Şiao Zhu (Batı Bölgelerin Ortak İsteğini Belirleme’ye Açıklama), Tayvan Shang Vu Yay. Dağıtım, 1984.
Noruzi, Kurbancan Ablimit, Evlahun, Paltahun, Şin Jiang Yer Namlırınıng Etimologi- yisi, Şin Jiang Üniversitesi Neşriyatı, 2001.
Ögel, Bahaeddin, Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi II, Kültür Bak. Yay., 375, Anka- ra, 1981.
Sai Vu Cia Pu, “Vei Pu Nan Bei Çao Şı Çi De Şi Yü Ha Şı Ci Çi Ta Zhu Di Fo Ciao”, (Vei Pu Nan Bei Hanedanlığı Dönemindeki Kaşgar ve Onun Bölgelerinde Budizm), Şin Jiang Shı Fan Da Şue Şue Bao (Şin Jiang Pedagoji Üniversitesi Dergisi), Sayı: 4, 2003. Saray, Mehmet, “Türk Tarihi-Şarki Türkistan Türkleri”, İslâm Ansiklopedisi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., C. 12/2, İstanbul, 1988.
Tao Bao-lian, Şin Mao Şı Şing Ci (Şin Mao İle Seyahatten Hatıralar), Cilt: 6. Tian Vei-ciang, “Ka Şı Ga Er Kao” (Kaşgar Araştırması), Ka Şı Şı Fan Şue Yuan Şue Bao (Kaşgar Pedagoji Enstitüsü Dergisi), Sayı: 1-2, 1986.
Togan, A. Zeki Velidi, Umumi Türk Tarihine Giriş, Cilt: 1, 3. baskı, İstanbul, 1981.
Yang Jian, “Hui Chao Vang Vu Tian Zhu Guo Chuan (Hui Chao’nın Zhu Ülkesine Beş Günlük Seferi), Gu Şi Şing Ji Şuan Zhu (Kadim Batıya Seyahat Hatıralarından Seç- meler), Ning Şia Halk Yay., 1987. Elektronik Kaynaklar http://www.kepu.net.cn/gb/civilization/china-silk/silk_way/200207040047.html 24-06-2007 http://baike.baidu.com/view/2824.htm, 18-07-2007. http://baike.baidu.com/view/2824.htm, 24-06-2007. http://www.kashi.gov.cn/Infomation/, 26-06-2007. http://www.turkishforum.com.tr/tr/content/2009/06/03/cin-tarihi-kasgar- sehrini-yikiyor/, 29-03-2010.