Karahanlı Türkçesinde İyelik Ekli Kısaltma Grupları Üzerine

Kısaltma grupları, kelime grupları ve cümlelerden kısalma, yıpranma ve kalıplaşma yoluyla ortaya çıkan kelime gruplarıdır. Bunlar, isnat, ilgi, yönelme, bulunma, ayrılma ve vasıta gruplarıdır. Karahanlı Türkçesi dil yadigârlarından biri olan Kutadgu Bilig isimli eserde ilk unsuru bulunma, ayrılma, yönelme hali eki, ikinci unsuru da iyelik eki almış olan yapılara tesadüf edilmiştir. Bu yapılar, özelliklerine göre üç şekilde incelenmiş ve konuyla ilgili tespitler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kelime Grupları, Kısaltma grupları, İyelik ekli kısaltma grupları, Karahanlı Türkçesi, Kutadgu Bilig

Abbrevation Phrases with Possesive Suffixes in Karakhanid Turkish

Abbreviation phrases are the word groups which are formed from phrases and sentences by contraction, attrition and stereotyping. These are attribution, relation, dative, locative, ablative and instrumental phrases. In Kutadgu Bilig, a Karakhanid Turkish work, we have determined some structures whose first component have locative, ablative and dative suffixes and second component have posssive suffixes. These structures have been analyzed in three forms and have been made some determinations about them.

Keywords:

Word Groups, Abbreviation phrases, Abbreviation phrases with possesive suffix, Karakhanid Turkish, Kutadgu Bilig,

PDF

___

ACARLAR, Kevser, “Çıkma Durumunda (“den” halinde) Sözcüklerin Tümcede Türlü Kullanışları”, Türk Dili, XXIV, 235, 1971.
ARAT, Reşid Rahmetî, Kutadgu Bilig, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2006.
ARAT, Reşid Rahmetî, Atebetü’l-Hakayık, TDK Yayınları, Ankara, 2006.
ATALAY, Besim, Divanü Lugati’t-Türk, TDK Yayınları, Ankara, 2000.
BANGUOĞLU, Tahsin Banguoğlu, Türkçenin Grameri, TDK Yayınları, Ankara, 1995.
DENY, Jean, Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi), Tercüme: Ali Ulvi Elöve, Maarif Vekaleti, İstanbul, 1941, s.722-723.
ERGİN, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul, 2012.
GENCAN, Tahir Nejat, Dilbilgisi, Tek Ağaç Yayınları, Ankara, 2007.
GÖKŞEN, Enver Naci, “Çıkma Durumu –den ve Kapsamı”, Türk Dili, XXX, 279, 1974.
KARAAĞAÇ, Günay, Türkçenin Söz Dizimi, Kesit Yayınları, İstanbul, 2011.
KARAHAN, Leyla, Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2006.
KARAHAN, Leyla, “Türkçede “-DAn biri” Yapılı Kelime Grupları Üzerine” Dil Araştırmaları, S.: 11, Güz 2012.
ÜSTÜNOVA, Kerime, “Ad Tamlaması – İyelik Öbeği Ayrımı”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, s. 641.
ZENGİN, Aslı, Karahanlı Türkçesinde Kelime Grupları, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Eski Türk Dili Bilim Dalı, İstanbul, 2013. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).