Bu çalışmada, gülme teorilerinden üstünlük teorisinin Azerbaycan ve Erzurum fıkralarına yansıması üzerinde durulmuş ve üstünlük teorisine uyan fıkraların tespit ve tahlili yapılmaya çalışılmıştır. Gülmek, mizah, nükte, fıkra gibi kavramlar arasındaki farkın tam olarak izah edilememiş olması gülmek üzerine çok farklı yorumlar ve tanımlar yapılmasına vesile olmuştur. Genel olarak gülmek, duyguların olumlu yönde yoğunlaşması sonucunda meydana gelen bir davranış biçimi olarak tanımlanmış ve mizah için de aynı tanım yapılmıştır. Fıkra ise gülme ve mizahı aktaran, toplumların sözlü gelenek ürünü olarak ortaya çıkan, mesajı etkili bir şekilde vermek amacıyla kullanılan, kökeni binlerce yıl öncesine dayanan tür olarak kabul görmüştür. Fıkralar teorilerle beraber daha iyi anlaşılmış ve fıkralarda en fazla kullanılan teorilerden biri ise üstünlük teorisi olmuştur. Bu çalışmada coğrafi yakınlığın dile, dil yakınlığının da edebî türlerdeki benzerliklere olan yansıması kısmen de olsa tespit edilmiştir. Böylece Azerbaycan ve Erzurum fıkraları üzerinde inceleme yaparak üstünlük teorisinin bölgesel fıkralara yansımasını görmeye ve göstermeye çalıştık. Bu çalışma, Haluk Harun Duman’ın yazdığı ve derlediği  Erzurum Fıkraları ve Meşhur Nüktedanlar, Mehmet Zeki Kılıç ve Yaşar Atnur’un yazdığı Erzurum Fıkraları ve Azerbaycan edebiyatının âdeta hafızası olan Ejder Ol’un Yaşanmış Olaylar Canlı Latifelerle Azerbaycan Fıkraları adlı eserler kaynak alınarak hazırlanmıştır.

In this study it is aimed to find out how the superiority theory from the theories of laughing has been observed in Azerbaijan and Erzurum jokes and to identify and analyze Azerbaijan and Erzurum jokes which are in accordance with the superiority theory. The difference between laughing, humour, witticism and joke has not been completely explained. There have been very different comments and definitions on laughing. Generally it can be said that laughing is a behaviour as a result of intense positive feelings. For humour it is also said it is laughing. For humour to exist there needs to be laughing. Therefore when asked “What is humour?”, many have responded it is laughing. In the case of jokes it is a important genre resulting from the oral traditions of societies. Despite its brevity it aims to provide its message effectively and is a genre with origins from thousands of years. With the emergence of joke theories one of the most commonly used ones has been the superiority theory. In this study it is aimed to see/show how the superiority theory has been used in Azerbaijan and Erzurum jokes. The jokes with the superiority theory have been studied using Haluk Harun Duman’s Erzurum Jokes and Famous Humourists, Mehmet Zeki Kilic and Yasar Atnur’s Erzurum Jokes as well as Ejder Ol’s Azerbaijan Jokes with Lived Experiences and Concrete Examples.