DEDE KORKUT OĞUZNAMELERİNDE GEÇEN BAN, BANU, BAMBAM, BAMSI ÜZERİNE*

Öz Tarihî metinler çözülmesi gereken birçok karmaşık sorunu içerebilir. Bu sorunlarmetni bilinmez ve anlaşılmaz kılan yanlışlıklar, eksiklikler olabildiği gibi dilin tarihîsüreçte kendi içerisinde uğradığı gelişmelerle veya değişmelerle ilgili de olabilir.Metinle ilgili sorunların çözülmesi ve aşılması için metnin kendi içinde aydınlatıcıbirtakım ögeleri veya verileri bulmak mümkün olabilir. Ancak bazen de metin içindegünümüzde kullanıldığından daha farklı işlevde kullanılan yapılar veya dil birlikleriniyorumlayıp anlamak gerekir. Yani dilin kendi içerisinde kullanmış olduğu yapılar,birtakım işlev değişikliklerine uğramış ise bu durumun görülmesi ve tespiti önem arzeder. Durum ne olursa olsun metinlerin bu karmaşık ve çok yönlü güçlükleri nedeniylebirtakım kelimelerin, deyimlerin veya başka biçim birimlerinin doğru anlaşılmasıuzun zaman alabilir. Dede Korkut Oğuznameleri son yıllarda okunma veya anlaşılmasorunları yönünden sıklıkla tartışılan ve üzerine yazı yazılan metinlerimizden biriolmuştur. İşte bu makalede de Dede Korkut Oğuznamelerinde geçen ag ban ev, Banu,Bambam Depe ve Bamsı kelimeleri üzerinde yeniden durulmakta, kelimelerin yapıları ve anlamları ile ilgili açıklamalar, tespitler yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Dede Korkut Oğuznameleri, ban ev, ag ban ev, Banu Çiçek, Bambam Depe ve Bamsı Beyrek

PDF

___

Aysan. A. ve Tuncay. S. (1993). Türkiye’de kadın-erkek adları sözlüğü. Ankara: Doruk Yayınları.

Altaylı. S. (1994). Azerbaycan Türkçesi sözlüğü I-II. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Devellioğlu. F. (1993). Osmanlıca Türkçe ansiklopedik lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.

Ergin. M. (1958). Dede Korkut kitabı I (Giriş-metin-faksimile). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Ergin. M. (1963). Dede Korkut kitabı II (İndeks-gramer). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Ergin. M. (1970). Oğuz Kağan destanı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Ergin. M. (1971). Dede Korkut kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Firuzabadî (2007). Kamusu’l-muhit. (Halil Me’mun Şiha, yayımlayan) Beyrut: Daru’l- Ma‘Rife.

Gökyay. O. Ş. (1973). Dedem Korkudun kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.

Gökyay. O. Ş. (1982). Destursuz bağa girenler. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Gökyay. O. Ş. (1995). Dede Korkut hikâyeleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Hasan Amid (1355). Ferheng-i Amid. Tahran.

Kaçalin. M. S. (2006). Dedem Korkudun Kazan Bey Oğuz-nâmesi. İstanbul: Kitabevi.

Kaçalin. M. S. (2017). Oğuzların diliyle Dedem Korkudun kitabı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 1225.

Korkmaz. Z. (2014). Türkiye Türkçesi grameri şekil bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 927.

Özçelik. S. (2004). Türkiye Türkçesinde benzetme-benzerlik kavramları ve bu kavramları sağlayan ekler üzerine. İlmi Araştırmalar, 17, s.143-154.

Özçelik. S. (2005). Dede Korkut, araştırmalar, notlar/dizin/metin. Ankara: Gazi Kitabevi.

Özçelik. S. (2016). Dede Korkut -Dresden nüshası- giriş, notlar (1. cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Özçelik. S. (2016). Dede Korkut -Dresden nüshası- metin, dizin (2. cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Steingass. F. (1892). A comprehensive Persian-English dictionary. London.

Şemseddin Sami (2015). Kamus-ı Türkî. (Paşa Yavuzarslan, hazırlayan). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Şükûn. Z. (1984). Farsça - Türkçe lûgat gencine-i güftar ferheng-i Ziya (3 cilt). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Basımevi.

Tarama Sözlüğü. (1977). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Tarama Sözlüğü Ekler. (1974). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Tekin. T. (2014). Orhon yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 540.

Tezcan. S. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri üzerine notlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 1457.

Tulum. M. (2011). Meninski’nin Thesaurus’u ve XVII. yüzyıl İstanbul Türkçesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Tulum. M. ve Tulum. M. M. (2016). Dede Korkut Oğuznameler Oğuz beylerinin hikâyeleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

Türkçe Sözlük. (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 549.

Zülfikar. H. (1991). Terim sorunları ve terim yapma yolları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 569.