Toplumsal Belirsizlik Durumlarında Cami Merkezli ve Din Görevlisi Destekli Sosyal Hizmetlerin İşlevselliği

Farklı sebeplere bağlı olarak bireysel ve toplumsal hayatta belirsizlik durumları yaşanabilmektedir. Geleceğe dair öngörünün azalması, kuralsızlık hali, anomi ve sürekliliğin kaybolması belirsizlik durumlarının belirtilerindendir. Bu çalışmada toplumsal belirsizlik durumları iki temel kategoride değerlendirilmiştir. Bunlardan birincisi, içinde yaşanılan modern ve postmodern hayat tarzının ürettiği ve oluşumunun uzun bir sürece yayılmasından dolayı etkilerinin daha az ve hafif hissedilebildiği belirsizliklerdir. İkincisi, afetler, salgın hastalıklar ve depremler gibi ani gelişen olağandışı olaylara bağlı olarak gelişen, etkileri de daha belirgin, hızlı, şiddetli ve travmatik olabilen belirsizlik türleridir. Belirsizlik durumlarında insanlar farklı başa çıkma yollarına başvururlar. Başa çıkma yollarından en etkili olanlarından biri dinî başa çıkmadır. Türk toplumunda dinî sosyal yaşamın odağında yer alan camiler ve bu camilerde görevli olan din görevlilerinin, dinî başa çıkmada önemli bir rolü olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmada, toplumsal belirsizlikler karşısında başa çıkma yollarından biri olan dinî başa çıkmada cami ve din görevlisinin sosyal hizmet faaliyetlerinin işlevselliği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal Belirsizlik, Cami, Din Görevlisi, Dinî Başa Çıkma, Sosyal Hizmet

The Functionality of Mosque-Centered and Religious Official-Supported Social Services in Times of Societal Uncertainty

Uncertainty situations can occur in individual and social life due to various reasons. Decreased foresight about the future, a state of lawlessness, anomie, and loss of continuity are indicators of uncertainty. This study evaluates social uncertainty situations in two main categories. The first category consists of uncertainties generated by the modern and postmodern lifestyle, which are felt to a lesser extent and have milder effects due to their gradual formation over a long period. The second category includes uncertainties that arise from sudden and extraordinary events such as disasters, pandemics, and earthquakes, which have more pronounced, rapid, intense, and traumatic effects. In uncertain situations, individuals resort to different coping mechanisms. One of the most effective coping mechanisms is religious coping. It is believed that mosques, which occupy a central place in the religious social life of Turkish society, and the religious officials serving in these mosques can play a significant role in religious coping. This study focuses on the functionality of social service activities of mosques and religious officials in religious coping in the face of social uncertainties.

Keywords:

Social Uncertainty, Mosque, Religious Official, Religious Coping, Social Service,

PDF

___

Aktay, Yasin, ve M. Emin Köktaş. (2007). Din Sosyolojisi. Ankara: Vadi Yayınları.
Aygün, Elif. (2021). Kur’ân’da Din Kardeşliği Bağlamında Sosyal Desteğin Psikososyal Boyutları. Journal of Analytic Divinity, 5(1), s. 68-88.
Bauman, Zygmunt. (2003). Modernlik ve Müphemlik. (İ. Türkmen, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Beşirli, Hayati. (2007). Din, Kimlik İlişkisinde Kutsal Mekanların Rolü: Urfa Örneği. M. Eriş (Dü.) içinde, Medeniyetler Beşiği Ortadoğu ve Şanlıurfa Uluslararası Sempozyum (s. 177-183). Şanlıurfa: Seçil Ofset.
Bilgin, Vejdi. (2017). Sosyolojik Bir Olgu Olarak Toplumda Güven Ve Güvenlik Sorunu. F. Kurt (Dü.), Hz. Peygamber Ve Güven Toplumu Sempozyumu içinde (s. 35-46). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Bozkurt, Veysel. (2011). Değişen Dünyada Sosyoloji. İstanbul: Ekin Yayınevi.
Can, Yücel. (2004). Durkheim ve Merton'ın Anomi Kuramları Bağlamında Cemaatten Cemiyete Türk Toplumu. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 1(2), s. 95-105.
Çapcıoğlu, İhsan, ve Emine Kaya. (2021). Pandemi Döneminde Türkiye’de Dini Hayat Din Görevlileri Örneğinde Din Hizmetlerine Genel Bir Bakış,. Ankara: Diyanet Sen.
Çiftçi, Adil. ( 2002). Din ve Modernlik, Toplumbilim Yazıları. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
Durkheim, Emile. (2013). İntihar. (Z. İlkgelen, Çev.) İstanbul: Pozitif Yayınları.
Fırıncı, Yusuf. (2021). Din Sosyal Psikolojisi Perspektifinden Toplumsal Patolojilerle Başa Çıkma Süreçleri Üzerine Değerlendirmeler. Türk Din Psikolojisi Dergisi(3), s. 59-89.
Giddens, Anthony. (1994). Modernliğin Sonuçları. (E. Kuşdil, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Giddens, Anthony. (2010). Modernite ve Bireysel-Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum (1 b.). (Ü. Tatlıcan, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
Gücenmez, Tuğba. (2022). Bauman’nın Özgürlük ve Belirsizlik Anlayışında İşsizlik ve Covid 19 Pandemisinin Etkileri. Habitus Toplumbilim Dergisi, 3(3), 207 - 232.
Gültekin, M. Bekir. (2020). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Din Görevlileri-Cami-Cemaat İlişkileri (Ankara/Yenimahalle Örneği). Kocaeli İlahiyat Dergisi, 4(2), s. 131-164.
Gürsu, Orhan, ve Salih Bayındır. (2021). Covid-19 Hastalığını Geçiren Sağlık Çalışanlarının Başa Çıkma Sürecinde Din Ve Maneviyat. Turkish Academic Research Review, 6(1), s. 180-220.
Kahraman, Fatih. (2016). Zygmunt Bauman’da Toplum ve Toplumsal Düzen Kavramsallaştırması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 395-404.
Kasapoğlu, Abdurrahman. (2005). İnsanın Çaresizliği ve Fıtratın Uyanışı. Kelam Araştırmaları Dergisi, 3(1), s. 61-90.
Kaynak, İbrahim Hakkı. (2016). Dinlerde Kutsal Zaman Ve Mekânın Tarihsel Yapısının Fenomenolojik Algısı. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi SUTAD(39), 443-455.
Koç, Mustafa. (2019). Psikolojik Ve Pedago-Sosyo-Teolojik Açıdan Güven: Din Ve Değerler Psikolojisi Perspektifinden Analizler. F. Kurt içinde, Kutlu Doğum Haftası “Hz. Peygamber Ve Güven Toplumu” Sempozyumu (28-30 Nısan 2017) Gaziantep. (s. 47-78). İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Kolukırık, Suat, ve Meyrem Tuna. (2009). Türk Medyasında Deprem Algısı: Marmara Depremi Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 286-298.
Kula, Naci. (2002). Deprem ve Dini Başa Çıkma. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi(1), 234-255.
Ok, Betül. (2015). Gündelik Hayatta Caminin Yeri. IV. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, (s. 107-121). Kütahya.
Okan, Nesrullah. (2021). Covid-19 Sürecinde Yaşanılan Olumsuz Duygularda Dini Başa Çıkma’nın Rolü. İlahiyat Tetkikleri Dergisi(2), s. 359-380.
Okumuş, Ejder. (2008). Olağanüstü Zamanlarda Din Hizmetleri -Diyarbakır Örneği-. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 8(2), 31-54.
Onay, Ahmet. (2007). Cami Eksenli Din Hizmetleri. M. Bulut (Dü.) içinde, I. Din Hizmetleri Sempozyumu (s. 258-276). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Sağlık, Coşkun. (2019). Emile Durkheim’ın Metodolojisi ve Sosyolojisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 449-480.
Tan, Zeki. (2017). Farklılıkları Bir Arada Yaşatmada Camilerin Önemi ve Yeni Mabet Dilinin İnşası. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi(15), s. 119-120.
Taş, Savaş. (2020). Emile Durkheim’in Sosyolojik Anlayışında Toplumsal İşbölümü, Sosyolojik Yöntemin Kuralları, Din, Anomi ve İntihar. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(29), 442-449.
Ünal, Vehbi. (2021). Maneviyata Duyarlı Sosyal Hizmet. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 25(2), s. 597- 618.
Yaprak, Yaşar. (2008). Olağanüstü Hallerde Din Görevlilerinin Fonksiyonu. A. Çap (Dü.), Olağanüstü Hallerde Din Hizmetleri içinde (s. 55-68). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.