1922

Genç Kadınlara Uygulanan Osteoporozdan Korunmaya Yönelik Sağlığı Geliştirme Programının Etkinliğinin Değerlendirilmesi+

Amaç: Bu çalışmada, genç kadınlara osteoporozdan korunma ve sağlığı geliştirme davranışlarını kazandırmak amacıyla hazırlanan Sağlığı Geliştirme Programı'nın etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma yarı deneysel olarak planlanmış olup 15-34 yaş grubu kadınlar üzerinde yürütülmüştür. Bilgilendirilmiş onayları alınarak seçilmiş 25 kadın müdahale, 25 kadın kontrol grubu olmak üzere toplam 50 kişi deney populasyonunu oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında kadınların tanıtıcı bilgilerini içeren 7 soruluk bir ‘'Tanıtıcı Bilgi Formu”, literatürler doğrultusunda hazırlanan 18 soruluk ‘'Osteoporoz Bilgi Formu'', ‘'Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği'nin (SYBDÖ)= (Health Promotion Life-Style Profile-HPLP) beslenme ve egzersiz alt test formu'', ‘Haftalık Kalsiyum Alım İzlem Formu'' ve ‘'Haftalık Egzersiz İzlem Formu'' kullanıldı. Müdahale grubu kadınlara ayrıca osteoporoza ilişkin literatür ve genç kadınların genel özellikleri göz önüne alınarak ‘'Sağlığı Geliştirme Programı” hazırlanmış ve osteoporoz ve korunma yollarına ilişkin iki oturumluk eğitim yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi, bilgisayarda SPSS 10.0 for Windows istatistik programında yapılmıştır. Veri analizinde ki-kare (χ²) ve iki eş arasındaki farkın önemlilik testi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada deney ve kontrol grubu kadınların tanımlayıcı özellikleri normal dağılım göstermiştir. Müdahale grubunun osteoporoz bilgi puanı, egzersiz puanı ve egzersiz süresindeki artış anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Kontrol grubundaki kadınların ise yapılan izlemde beslenme ve egzersiz puanı, osteoporoz bilgi puanı, kalsiyum alımı ve egzersiz süresinde anlamlı bir değişiklik saptanmamıştır. Sonuç: Genç kadınlara uygulanan Sağlığı Geliştirme Programı; osteoporoz bilgi puanında, egzersiz ölçek puanında ve egzersiz sürelerinde istatistiksel olarak anlamlı artış sağlamış, beslenme ölçek puanı ve kalsiyum alımında ise bir değişiklik oluşturmamıştır. Anahtar kelimeler: Genç kadınlar, Sağlığı geliştirme programı, Kalsiyum alımı, Egzersiz

Anahtar Kelimeler:

Genç kadınlar, Sağlığı geliştirme programı, Kalsiyum alımı, Egzersiz

Evaluation of the Efficiency of the Health Improvement Program Administered on Young Women for Protection of Osteoporosis

Objective: In this study it is intended to assess the efficiency of the Program for Improving Health prepared in order to have the young women gain some behaviors with respect to protecting themselves from osteoporosis and improving health. Material And Method: This study was planned to be semi-experimental with the women between 15 and 34 of age as its subject group. All informed and contented, a population of 50 women was selected for the study, with 25 in experiment group and 25 in control group. The means used in collection of data are as follows: “Questionnaire Form” containing 7 questions regarding women's descriptive profiles, “Osteoporosis Knowledge Form” containing 18 questions prepared through literature, “nutrition and exercise sub-test forms of Health Promotion Life-Style Profile” (HPLP), “Follow-up Form for Weekly Calcium Intake” and “Follow-up Form for Weekly Exercise”. Taking into consideration the literature about osteoporosis and the general characteristics of the young women, “The Program for Improving Health” was prepared and a two-sessioned training about osteoporosis and ways of protection was given to the women in experiment group. Assessment of data was carried out by means of SPSS 10.0 for Windows. Chi- Square and Paired Samples Test were used for statistical analysis. Results: The descriptive futures of experiment and control group women showed normal distrubition in study. The osteoporosis knowledge score, exercise score and increase in the duration of exercise of the women in the experimental group was found to be significantly higher (p<0,05). There was no significant difference, on the other hand, in the dietary and exercise score, osteoporosis knowledge score, calcium intake and duration of exercise of the women in control group. Conclusion: The health improvement program administered on young women has revealed significant increase in osteoporosis knowledge score, exercise score and the duration of exercise of the women, while no difference was observed in dietary scale score and calcium intake scores. Key words: Young women, Health promotion program, Calcium intake, Exercise

Keywords:

Young women, Health promotion program, Calcium intake, Exercise,

PDF

___

Dilşen G. Osteoporoz. İçinde: Ertüngealp E, Seyisođlu H. (Eds). Menopoz ve Osteoporoz. Ulusal Menopoz ve Osteoporoz Derneği Yayını. İstanbul, 2000:347-66.
Öncel S. Postmenopozal dönemdeki iskelet ve kas sistemine ait ağrılar. İçinde: Ertüngealp E, Seyisoğlu H. (Eds). Menopoz ve Osteoporoz. Ulusal Menopoz ve Osteoporoz Derneği Yayını. İstanbul, 2000:376-8.
Sedlak C, Doheny M, Jones S. Osteoporosis education programs; changing knowledge and behaviors. Public Health Nursing, 2000;17(5):398-402.
Esin N. Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 1997.
Edelman CL, Fain JA. Health defined: objectives for promotion & prevention. İçinde: Edelman CL, Mandle CL (Eds). Health Promotion throughout the Lifespain. Mosby Comp. Fourth Ed. ,Philadelphia, 1999:3-24
Christine LP. Determinants of health-promotive behavior. Nursing Clinics of North Amerika, 26(4):815-26.
Spellbring AM. (1991) Nursing’s role in health promotion. Nursing Clinics of North Amerika, 1991:26(4):805-12.
Meredith W, Fulmer TT, EdelmanCL. Older adult. İçinde: Edelman CL, Mandle CL (Eds). Health Promotion throughout the Lifespain. Mosby Comp. Fourt Ed. Philadelphia, 1998:644-5.
Ailinger L.R, Harper C. D., Lasus A.H. Bone up osteoporosis: Development of the facts on osteoporosis quiz. Orthopedic Nursing. Pitman. September/October.1998;17:66-73.
Rogers B. Occupational Health Nursing Concepts and Practice. WB. Saunders Company. 1994;298.
Esin N. Türk kadınlarının sağlık davranışlarının geliştirilmesi. VI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Adana. 1998.
Weiss M.,Sankaron G. A Health Education initiative: Teaching College Women About Osteoporosis. Journal of Nursing Education; Thorofare; September.1998;37: 271-6.
Aksakoğlu G. Sağlıkta Araştırma Teknikleri ve Analiz Yöntemleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları. İzmir. 2001.
Özdamar K. SPSS ile Biyoistatistik. Kaan kitabevi, Eskişehir. 2001.
Ribeiro V, Blakeley JA. Evaluation of an osteoporosis workshop for women. Public Health Nursing. 2001;18(3):186-93.
Erci B, Kılıç D, Tortumluoğlu G. Ailelere verilen bakımın sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına etkisi. Atatürk Üniversitesi HYO Dergisi,2001;4(1):33-9.